Είναι δύσκολο, όταν αναφέρουμε το όνομα του Ζορζ Σιμενόν,(1903-1989) να μην πάει το μυαλό μας στον επιθεωρητή Μαιγκρέ. Και όμως αυτός ο συγγραφέας-φαινόμενο στα εκδοτικά χρονικά της Γαλλίας που είχε γράψει μέσα σε μια δεκαετία (1923-1933) περίπου 200 λαϊκά ρομάντζα, έχει τόσα πρόσωπα, όσα και τα ψευδώνυμα που χρησιμοποιούσε στα πρώτα χρόνια της καριέρας του.

Είναι δύσκολο, όταν αναφέρουμε το όνομα του Ζορζ Σιμενόν,(1903-1989) να μην πάει το μυαλό μας στον επιθεωρητή Μαιγκρέ. Και όμως αυτός ο συγγραφέας-φαινόμενο στα εκδοτικά χρονικά της Γαλλίας που είχε γράψει μέσα σε μια δεκαετία (1923-1933) περίπου 200 λαϊκά ρομάντζα, έχει τόσα πρόσωπα, όσα και τα ψευδώνυμα που χρησιμοποιούσε στα πρώτα χρόνια της καριέρας του.

Κι αν τα «ανάλαφρα» έργα του είχαν πληρώσει πολλούς από τους λογαριασμούς της μποέμικης ζωής του, η φιλοδοξία του τον οδήγησε να προσθέσει μερικές ακόμα εκατοντάδες μυθιστορημάτων, με διαφορετικές λογοτεχνικές αξιώσεις. Στην τελευταία κατηγορία συγκαταλέγονται οι κλασικές περιπέτειες του επιθεωρητή Μαιγκρέ, ορισμένα νουάρ και «Ο γάτος» (εκδ. Αγρα, μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ), έργο που μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο από τον Πιερ Γκρανιέ Ντεφέρ, με πρωταγωνιστές την Σιμόν Σινιορέ και τον Ζαν Γκαμπέν, στις αρχές της δεκαετίας του 70.

«Ο γάτος» είναι ένα καθαρόαιμο ψυχολογικό θρίλερ με αυτοβιογραφικά στοιχεία που ξετυλίγει το απύθμενο μίσος ανάμεσα σε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι. Αφορμή για να ξεσπάσουν οι εχθροπραξίες είναι ένας γάτος, ο Ζοζέφ. Ο Εμίλ λατρεύει το κατοικίδιό του, όσο το απεχθάνεται η Μαργκερίτ. Όμως ο γάτος χάνει μυστηριωδώς και τις επτά ψυχές του και ο Εμίλ κατηγορεί τη γυναίκα του ότι τον δηλητηρίασε.

Όταν έγραφε τον «Γάτο», ο Σιμενόν είχε ήδη στο ενεργητικό του την εμπειρία ενός ακόμη επώδυνου διαζυγίου με τη δεύτερη σύζυγό του, Ντενίζ. Ίσως διακρίνουμε κάποια κοινά σημεία ανάμεσα στον δημιουργό και τον Εμίλ, κυρίως όσον αφορά στην τάση τους προς τον αλκοολισμό αλλά και τη συμπάθεια που εκδήλωναν προς τις γυναίκες ελευθέρων ηθών.

Υπάρχει άλλη μια σύμπτωση που σχετίζεται με τον κοινωνικό κύκλο του Σιμενόν : στο σαλόνι του σύχναζε η Κολέτ (1873-1954), άλλο ένα αστέρι της γαλλικής λογοτεχνικής σκηνής. Και ω, του θαύματος είχε γράψει και εκείνη χρόνια πριν, ένα βιβλίο με τίτλο «Η γάτα» (εκδ.Scripta) με θέμα τις τεταμένες σχέσεις ανάμεσα σε ένα νεαρό ζευγάρι. Πέτρα του σκανδάλου είναι και πάλι μια γάτα, η Σάχα που αντιμετωπίζεται από τη νιόπαντρη Καμίγ ως...μισητή αντίζηλος.

Τα δύο μυθιστορήματα του Σιμενόν και της Κολέτ, μπορούν να διαβαστούν συμπληρωματικά, ως παραλλαγές στο ίδιο θέμα. Οι δύο συγγραφείς ανατέμνουν τις ερωτικές σχέσεις, αναζητώντας τις ρωγμές και τους ανομολόγητους συμβιβασμούς, σε διαφορετικές ηλικίες. Ο κοινός παρονομαστής στις ιστορίες τους δεν είναι μόνο η γάτα αλλά οι ταξικές διαφορές και η στενόμυαλη αντιμετώπιση των ηρώων που αδυνατούν να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα του συντρόφου τους.

Στους ήρωες της Κολέτ, υπάρχει τουλάχιστον το ελαφρυντικό της ηλικίας. Ο Αλέν, χαϊδεμένος γόνος καλής οικογενείας που έχει λίγο ξεπέσει , παντρεύεται με τις μητρικές ευλογίες και υπολογισμούς, την παρορμητική Καμίγ, με την τρανταχτή προίκα. Η δεύτερη αντιπροσωπεύει τον τύπο της δυναμικής αμαζόνας που κάνει τα πρώτα της βήματα στη γαλλική κοινωνία. Η συμπεριφορά της επισύρει τη βουβή οργή του συντηρητικού Αλέν. Όσο για τη γάτα, στα μάτια της Καμίγ αποτελεί την πιο ξεκάθαρη μαρτυρία για την έλλειψη αισθημάτων του αγαπημένου της.

Στον «Γάτο» του Σιμενόν, ο Εμίλ και η Μαργκερίτ, έχουν χάσει αμφότεροι τους πρώην συντρόφους τους. Η συγκολλητική ουσία της συμβίωσής τους είναι ο φόβος της μοναξιάς και του θανάτου. Η Μαργκερίτ, ο ορισμός της εύθραυστης, εκλεπτυσμένης αστής, κόντρα στον χοντροκομμένο και εύθικτο Εμίλ, παλεύουν σε μια μάχη που έχει μόνο θύματα. Και οι δύο τους ωστόσο βρίσκουν μια διεστραμμένη ευχαρίστηση να ανταλλάσσουν βουβά σημειώματα, μικρές καθημερινές μαχαιριές, σε μια ατμόσφαιρα που μυρίζει φόνο.

Ο Σιμενόν έγραψε ένα εξαιρετικό-αν και βραδυφλεγές-θρίλερ με πινελιές μαύρου χιούμορ, ενώ η Κολέτ υιοθέτησε ένα πιο χιουμοριστικό, σπιρτόζικο στυλ γραφής. Αν στο περιβάλλον σας βρίσκονται αιωνίως μαλωμένα ζευγάρια και αναρωτιέστε τι είναι αυτό που τους έφερε ή τους κρατάει μαζί, τότε ίσως την απάντηση την έχει μια γάτα.

Πληροφορίες: «Ο γάτος» του Ζορζ Σιμενόν, μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ, εκδόσεις Αγρα. «Η γάτα» της Κολέτ, μετάφραση: Βάσω Νικολοπούλου, Νίκη Καρακίτσου-Ντούζε, εκδόσεις Scripta.

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ