Σε έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς της Κίνας, στον Mo Yan απονεμήθηκε το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας, επειδή με τον ιδιαίτερο «ρεαλισμό των παραισθήσεων αναμειγνύει παραμύθια, ιστορικά και σύγχρονα γεγονότα», σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας.

Παρά τα προβλήματα λογοκρισίας που έχουν υποστεί ορισμένα από τα μυθιστορήματά του αλλά και τις πειρατικές εκδόσεις των έργων του, ο Μο Υan είχε απορρίψει πολλές προτάσεις από τη Δύση να εγκαταλείψει την Κίνα.

Θεωρείται η κινέζικη απάντηση στον Φραντς Κάφκα. Το όνομά του «Μο Υan» είναι ψευδώνυμο και σημαίνει «μην μιλάς». Σε μια δημόσια ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ είχε αποκαλύψει ότι επέλεξε αυτό το ψευδώνυμο όταν έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα. Στα βιβλία του ανιχνεύονται επιρροές από τον πολιτικό σχολιασμό του Lu Xun ενώ ορισμένοι κριτικοί υποστηρίζουν ότι βρίσκεται κοντά στον μαγικό ρεαλισμό του Gabriel Garcia Marquez.

Ο Guan Moye, όπως είναι το πραγματικό όνομά του, γεννήθηκε το 1955 στην επαρχία Σαντόνγκ της βορειοανατολικής Κίνας από μια φτωχή οικογένεια αγροτών. Το 1976 κατατάχτηκε εθελοντικά στο Λαϊκό Απελευθερωτικό στρατό όπου και σπούδασε βιβλιοθηκάριος. Το 1981 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα «Falling rain on a spring night» («Βροχή που πέφτει μια ανοιξιάτικη νύχτα»).

Ακολούθησε το βιβλίο του «Red sorghum» («Oι κόκκινοι αγροί») (1987) που άρχισε να του δημιουργεί προβλήματα με τη λογοκρισία αλλά μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Ζανγκ Γιμού. Το επόμενο μυθιστόρημά του «Τhe garlic ballads», («Oι μπαλάντες του σκόρδου») (1988) απαγορεύτηκε, γεγονός που οδήγησε τον Γιαν να παραιτηθεί από το στρατό. Τα βιβλία του «The republic of wine» (Η δημοκρατία του κρασιού) (2001) και «Big breasts and wide hips» («Μεγάλα στήθη και φαρδιές περιφέρειες» (2003) είχαν επίσης προβλήματα με τη λογοκρισία. Ο ίδιος σε μια από τις ομιλίες του στη διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης το 2009, σύμφωνα με την China Daily, είχε τονίσει: «Ένας συγγραφέας οφείλει να εκφράζει την κριτική και την αγανάκτησή του για τη σκοτεινή πλευρά της κοινωνίας και την ασχήμια της ανθρώπινης φύσης αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε μια ομοιόμορφη αντίδραση. Ορισμένοι μπορεί να θέλουν να φωνάξουν στον δρόμο, αλλά πρέπει να ανεχόμαστε και όσους κρύβονται στα δωμάτιά τους και χρησιμοποιούν τη λογοτεχνική φωνή για τις απόψεις τους».

Από την Σουηδική Ακαδημία, ο Peter Englund επισήμανε ότι η γραφή του Mo Yan έχει αφετηρία τις αγροτικές καταβολές του αλλά και τα παραμύθια που του αφηγούνταν όταν ήταν παιδί. Ο Mo Yan περιγράφει τη ζωή στο χωριό και την επαρχία και γράφει «για ανθρώπους που παλεύουν να επιβιώσουν και αγωνίζονται για την αξιοπρέπειά τους…», τόνισε ο Englund. Σχολίασε μάλιστα ότι παρότι τα βιβλία του Mo Yan τα συνοδεύει ο χαρακτηρισμός του μαγικού ρεαλισμού, αυτή η περιγραφή μειώνει το μέγεθος του συγγραφέα, εφόσον δεν πρόκειται για ένα ιδιαίτερο στυλ που το δανείστηκε από τον Gabriel Garcia Marquez αλλά για έναν τελείως δικό του τρόπο αφήγησης, συνδεδεμένο με τα παραμύθια των παιδικών του χρόνων.

Είναι η πρώτη φορά που απονέμεται το Νόμπελ Λογοτεχνίας σε συγγραφέα κινεζικής εθνικότητας. Το Νόμπελ είχε αποσπάσει και ο Gao Xingjian το 2000, όμως εκείνος, αν και γεννήθηκε στην Κίνα, είχε ήδη αποκτήσει τη γαλλική υπηκοότητα, όταν βραβεύτηκε.

Όσοι αναγνώστες επιθυμούν να γνωρίσουν την ιδιαίτερη γραφή του Mo Yan μπορούν να διαβάσουν το βιβλίο του «Οι μπαλάντες του σκόρδου» που κυκλοφορεί από τις εκδ. Καστανιώτη.