Η απαγόρευση του καπνίσματος έχει αφήσει τα ίχνη της στη φετινή εκδοτική παραγωγή. Για όσους πάντως κυκλοφορούν με συμπτώματα στέρησης και μένουν έξω από εστιατόρια και κλαμπ σαν τιμωρημένοι, υπάρχουν λύσεις: ας ξαπλώσουν στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή Φιλίπ Γκρεμπέρ, ο οποίος στο βιβλίο του «Δεν υπάρχει καπνός χωρίς Φρόιντ-Ψυχανάλυση του καπνιστή» (εκδ. Μεταίχμιο) επιχειρεί να απαντήσει στο βασανιστικό ερώτημα: γιατί καπνίζουμε;

Η απαγόρευση του καπνίσματος έχει αφήσει τα ίχνη της στη φετινή εκδοτική παραγωγή. Για όσους πάντως κυκλοφορούν με συμπτώματα στέρησης και μένουν έξω από εστιατόρια και κλαμπ σαν τιμωρημένοι, υπάρχουν λύσεις: ας ξαπλώσουν στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή Φιλίπ Γκρεμπέρ, ο οποίος στο βιβλίο του «Δεν υπάρχει καπνός χωρίς Φρόιντ-Ψυχανάλυση του καπνιστή» (εκδ. Μεταίχμιο) επιχειρεί να απαντήσει στο βασανιστικό ερώτημα: γιατί καπνίζουμε;

Η ειρωνεία της τύχης θέλησε ο «πατέρας της ψυχανάλυσης», ο Φρόιντ να καπνίζει μανιωδώς το διάσημο πούρο του που του κράτησε συντροφιά καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου του. Όπως είχε ομολογήσει ο ίδιος, ο καπνός υπήρξε το απαραίτητο ενισχυτικό, η απαραίτητη προϋπόθεση για την εκπόνηση του δύσκολου έργου του. Αλλά η εξάρτηση, όπως ισχυρίζεται ο Φιλίπ Γκρεμπέρ στο βιβλίο του, τον οδήγησε στην καταστροφή και στο θάνατο, μέσα σε μια ηθελημένη τύφλωση. Ο Γκρεμπέρ παρακολουθεί τον Φρόιντ στη διάρκεια αυτής της περιπαθούς διαδρομής, που ονομάζεται για τους μυημένους «φροϊδικό μη αναλυμένο», για να εξηγήσει επιτέλους την εξάρτησή μας από τη συνήθεια του καπνίσματος.

Ανάλογη θεματική έχει και το «Ημερολόγιο του καπνού» (εκδόσεις Ιανός) που εικονογραφείται με διάσημους καπνιστές, από τον Τσε Γκεβάρα και τον Ρίτσο ως τη Μελίνα Μερκούρη, τη Μάρλεν Ντήτριχ και τον Αϊνστάιν. Στις σελίδες του ανθολογούνται ποιήματα και αποσπάσματα από βιβλία που αναφέρονται στο τσιγάρο, είτε επικριτικά είτε νοσταλγικά. Από τον Γιώργο Σεφέρη («καπνίζω χωρίς να σταματήσω απ’ το πρωί/ αν σταματήσω τριαντάφυλλα θα μ’ αγκαλιάσουν...») ως την Κική Δημουλά που έγραψε για τον «αφηνιασμένο καβαλάρη του Μάρλμπορο» για να καταλήξει στο συμπέρασμα: «αβλαβές είναι μόνο το άβιο./Απόδειξη τι καπνό φουμάρει εκ γενετής η ανυπαρξία/ Έπαθε τίποτα;»

Πληροφορίες: «Δεν υπάρχει καπνός χωρίς Φρόιντ-Ψυχανάλυση του καπνιστή» (εκδ. Μεταίχμιο, μετάφραση: Μαρίνα Κουνεζή. «Ημερολόγιο του καπνού 2010», εκδόσεις Ιανός.