Ο Σκοτ Γουέστερφελντ με τα μυθιστορήματά του καταρρίπτει το πρότυπο της τέλειας ομορφιάς που βασανίζει εφήβους αλλά και ενήλικες. Ο συγγραφέας μιλάει στο click@Life για τα βιβλία του που κέρδισαν εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο.

Ο Σκοτ Γουέστερφελντ με τα πολυβραβευμένα μυθιστορήματά του «Uglies», «Pretties», «Specials» και «Extras» κατέκτησε το νεανικό κοινό, φωτίζοντας με διαφορετικό τρόπο τα προβλήματα της εφηβείας αλλά και σχολιάζοντας τη σύγχρονη τάση να καταφεύγει κανείς στην πλαστική χειρουργική προκειμένου να ανταποκριθεί σε αφύσικα αισθητικά πρότυπα.

Ο Γουέστερφελντ μας μεταφέρει σε ένα φανταστικό κόσμο στον οποίο οι έφηβοι περνούν στην ενηλικίωση μέσω μιας σειράς πλαστικών επεμβάσεων που τους μετατρέπουν σε πειθήνια όργανα μιας καταπιεστικής κοινωνίας. Αν γνωρίζετε κάποιον έφηβο ο οποίος κοιτάζει δυστυχισμένος τον καθρέφτη με τις ώρες, τότε λίγη ανάγνωση ίσως τον βοηθήσει. Αν πάλι έχετε κι εσείς …εφηβικές εξάρσεις και θέλετε να βελτιώσετε με το νυστέρι την εμφάνισή σας, ίσως πρέπει να το ξανασκεφτείτε, όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας.

Πώς εμπνευστήκατε το πρώτο μυθιστόρημα της σειράς, το «Uglies» που μας μεταφέρει σε μια μελλοντική κοινωνία όπου όλοι είναι όμορφοι;

Η αδελφή της γυναίκας μου εργάζεται σε ένα τμήμα οπτικών εφέ για τον κινηματογράφο. Μας μιλούσε για το πώς οι ατέλειες και οι ρυτίδες αφαιρούνται ψηφιακά από τους σταρ του σινεμά. Και αυτοί οι σταρ, φυσικά, έχουν επιλεγεί και για την εξαιρετική ομορφιά τους. Έτσι άρχισα να σκέφτομαι πόσο μακριά θα είναι η εποχή κατά την οποία θα γινόμαστε όλοι «τέλειοι» χάρη στην τεχνολογία.

Πιστεύετε ότι οι έφηβοι ενδιαφέρονται περισσότερο για μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας;

Όταν είσαι έφηβος όλα είναι πολύ έντονα. Οι καλές σου μέρες είναι περισσότερο συναρπαστικές από όποιες άλλες θα γευτείς αργότερα στη ζωή σου, και οι «κακές μέρες» είναι σαν να έρχεται το τέλος του κόσμου. Και οι έφηβοι διαβάζουν με τον ίδιο έντονο τρόπο με τον οποίο ζουν-γίνονται ένα με τους χαρακτήρες, μιλούν με τους φίλους τους τη γλώσσα του βιβλίου. Οπότε όταν διαβάζουν μια σειρά βιβλίων για έναν τελείως καινούργιο κόσμο, μπορούν να «κατοικήσουν» σε αυτόν, με έναν τρόπο που οι ενήλικοι δεν μπορούν πλέον να πετύχουν. Η φαντασία τους είναι περισσότερο ελαστική από έναν μεγαλύτερο αναγνώστη.

Οι έφηβοι μοιάζουν να ζουν σε έναν ξεχωριστό κόσμο. Νομίζω ότι με το βιβλίο σας προσπαθείτε να καταλάβετε τις ανησυχίες τους και τη γλώσσα τους. Πόσο δύσκολο ήταν για εσάς να μπείτε στη δική τους κουλτούρα και να πλάσετε τους ήρωές σας;

Η έννοια του εφήβου είναι μια σχετικά νέα κοινωνιολογική σύλληψη. Εκατό χρόνια πριν δεν υπήρχε μετάβαση ανάμεσα στον κόσμο του παιδιού και των ενηλίκων. Οι περισσότεροι άνθρωποι δούλευαν για πρώτη φορά στα 13 τους και λίγο αργότερα παντρευόντουσαν. Οπότε αυτή η αντίληψη της εφηβικής ηλικίας είναι νέα και πρέπει να επινοηθεί και να τελειοποιηθεί ξανά. Αυτό απασχολεί και τα βιβλία μου: να ανακαλύψουμε ξανά έναν νέο τρόπο ζωής. Επειδή η εφηβεία είναι μια προβληματική ηλικία , οτιδήποτε κάνουν οι έφηβοι φαντάζει σαν απειλή για την κοινωνία: η μουσική τους, τα ρούχα τους, οι μόδες που ακολουθούν. Στο μυθιστόρημά μου «Uglies» δίνω έμφαση στο πόσο μυστηριώδης είναι αυτή η χρονική στιγμή της μετάβασης και πόσο «άσχημη» μοιάζει για τον έξω κόσμο. Και το μόνο που έκανα στα βιβλία μου ήταν να δώσω αυτό το αίσθημα της «ασχήμιας» με κυριολεκτικό τρόπο.

Συνεχώς υπενθυμίζετε στους αναγνώστες σας ότι μια εικόνα σπάνια είναι αυτό που παρουσιάζει.

Νομίζω ότι τα περισσότερα μυθιστορήματα έχουν ως θέμα τους τη διαφορά ανάμεσα στο φαίνεσθαι και την πραγματικότητα. Αν θυμηθούμε και ορισμένα παραμύθια όπως την «Κοκκινοσκουφίτσα», οι ιστορίες πάντα μας ωθούν να ανακαλύψουμε ότι ο κόσμος είναι μεγαλύτερος, τρομαχτικότερος και πιο περίεργος από όσο φανταζόμασταν.

Σας έχει τύχει να εμπνευστείτε μια ιστορία από μια φωτογραφία που σας κέντρισε;

Όχι. Περισσότερο με εμπνέουν τα ενδιαφέροντα επιστημονικά άρθρα.

Ποια είναι η σχέση σας με την τεχνολογία;

Ο πατέρας μου εργαζόταν στη ΝΑSΑ, οπότε στα νεανικά μου χρόνια με περιέβαλαν ηλεκτρονικοί υπολογιστές και αυτό συνέβαινε τη δεκαετία του ’60, πριν ακόμη γίνουν κοινοί για πολύ κόσμο. Οπότε έχω μια φυσική εξοικείωση με την τεχνολογία και την επιστήμη. Δεν ήταν ποτέ κάτι ξένο ή ακόμη γοητευτικό ή κάτι που έπρεπε να αντιμετωπίσει κανείς. Ήταν απλώς…οικογενειακή επιχείρηση.

Η κεντρική ηρωίδα των βιβλίων, η Τάλι μοιάζει να έχει ατέλειες τόσο στην εμφάνισή της όσο και στη συμπεριφορά της. Για παράδειγμα προδίδει τους φίλους της και δεν είναι πάντα σίγουρη για το τι είναι σωστό ή όχι. Μπορείτε να μας εξηγήσετε αυτή την επιλογή σας;

Η Τάλι κάνει ένα σωρό λάθη και δεν είναι από τη φύση της επαναστάτρια. Είναι περισσότερο κάποια που υποχρεώθηκε από τις συνθήκες να δει τι είναι λάθος στην κοινωνία της. Με αργούς ρυθμούς αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να αφήσει κανένα να έχει τον έλεγχο του δικού της πεπρωμένου, ακόμη και αν θα ήταν πολύ ευκολότερο για εκείνη να αφήνει τους άλλους να παίρνουν τις αποφάσεις. To πιο σημαντικό είναι ότι κατορθώνει να συνεχίσει την πορεία της, ανεξαρτήτως του τι συμβαίνει. Και θα ήθελα να είμαι έτσι κι εγώ.

Τι αντιπροσωπεύουν οι «Σκουριάδες» στο βιβλίο σας;

Οι «Σκουριάδες» είμαστε εμείς, η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία. Άφησαν τον κόσμο ερείπια και η κοινωνία της Τάλι γίνεται καταπιεστική ως απάντηση στην καταστροφή που προκάλεσαν εκείνοι. Ένα από τα μεγαλύτερα θέματα στη σειρά βιβλίων είναι ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για την κάθε γενιά είναι να διορθώσει τα λάθη της προηγούμενης που με τη σειρά της προσπαθούσε να φτιάξει τα αρνητικά της προηγούμενης κ.τ.λ.

Τι ρόλο εξυπηρετεί η ομορφιά;

Για προφανείς λόγους εξέλιξης του είδους, σχεδιαστήκαμε να βρίσκουμε καλούς πιθανούς συντρόφους και να αποφεύγουμε του άρρωστους ανθρώπους. Αυτοί οι δύο σκοποί ταιριάζουν σε αυτό που αποκαλούμε «ομορφιά». Τα συμμετρικά χαρακτηριστικά, το καθαρό δέρμα, τα μεγάλα μάτια είναι όλα σημάδια νιότης και υγείας. Αλλά δεν χρειάζεται να υποκύπτουμε σε όλες αυτές τις γενετικές παρορμήσεις. Θα σας εξηγήσω τι εννοώ: κατευθυνόμαστε προς ένα μέλλον με την πλαστική χειρουργική να κερδίζει διαρκώς έδαφος. Όλοι βλέπουμε αυτά τα σούπερ υπέροχα πρόσωπα στις τηλεοράσεις και τους υπολογιστές μας και καλούμαστε να τα συναγωνιστούμε. Η πλαστική χειρουργική γίνεται ολοένα και πιο προσιτή οικονομικά και είναι δυσκολότερο να της αντισταθεί κανείς. Ωστόσο κάποιοι άνθρωποι θα προσαρμοστούν και θα συνειδητοποιήσουν ότι αυτά τα πρόσωπα στην τηλεόραση ανήκουν απλώς στο χώρο του θεάματος και δεν σχετίζονται με εμάς. Αυτοί θα «φορέσουν» το δικό τους πρόσωπο για να σηματοδοτήσουν την εξυπνάδα και την αυτοπεποίθησή τους. Ορισμένοι, πάλι, θα συσσωρεύουν την μια εγχείριση πίσω από την άλλη, καθώς η μόδα θα αλλάζει. Είναι δική μας επιλογή να επιλέξουμε σε ποια από τις δύο «φυλές» ανήκουμε.

Υπάρχουν φήμες ότι κάποια από τα βιβλία σας ενδιαφέρουν την κινηματογραφική βιομηχανία.

Πολλές εταιρείες με οπτικά εφέ ενδιαφέρονται να χρηματοδοτήσουν μια κινηματογραφική παραγωγή, καθώς παρουσιάζεται η πρόκληση της ριζικής αλλαγής στα πρόσωπα των ηθοποιών. Όμως προς το παρόν, τα πράγματα κινούνται αργά. Έτσι συμβαίνει, συχνά στο Χόλιγουντ, οπότε προσπαθώ να μην το σκέφτομαι ιδιαίτερα.

To μπλογκ σας είναι ιδιαίτερα δημοφιλές. Το θεωρείτε ως νέο μέσο για να προσελκύσει ένας συγγραφέας τη δημοσιότητα;

Νομίζω ότι είναι υπέροχο το γεγονός ότι οι έφηβοι νιώθουν πως οι συγγραφείς είναι οι διαδικτυακοί τους φίλοι. Παρακολουθούν το μπλογκ μου, σχολιάζουν τις αναρτήσεις μου και στέλνουν γράμματα όταν σκοτώνω τους αγαπημένους τους χαρακτήρες. Είναι μια πολύ πιο προσωπική σχέση, αν τη συγκρίνω με αυτή που είχα, όταν ήμουν νεότερος. Νομίζω ότι κάνει τα βιβλία περισσότερο ζωντανά και επίσης δημιουργεί μια πιο ισχυρή κοινότητα αναγνωστών που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στο μπλογκ μου. Το μέσο αυτό αποτελεί σίγουρα πλεονέκτημα για κάποιον που θέλει περισσότερους νεαρούς αναγνώστες στον κόσμο. Κάθε φορά που μπορείς να βγάλεις κάτι παραπάνω από μια κοινωνική εμπειρία, οι έφηβοι είναι αμέσως έτοιμοι να ακολουθήσουν.

Πληροφορίες: Τα μυθιστορήματα του Σκοτ Γουέστερφελντ «Uglies», «Pretties», «Specials» και «Εxtras», κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση της Καίτης Οικονόμου.

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ