Μια νέα θεωρία, υποστηρίζει ότι ο Αλμπέρ Καμί δεν σκοτώθηκε σε ατύχημα αλλά δολοφονήθηκε από πράκτορες της K.G.B.

Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι ο Αλμπέρ Καμί είχε σκοτωθεί σε τροχαίο στις 4 Ιανουαρίου του 1960, όταν το αμάξι του εκδότη και φίλου του Μισέλ Γκαλιμάρ έχασε τον έλεγχο στον παγωμένο δρόμο και προσέκρουσε σε ένα δέντρο. Ο γάλλος συγγραφέας πέθανε αμέσως ενώ ο Γκαλιμάρ υπέκυψε μετά από λίγες μέρες. Στα συντρίμμια του αυτοκινήτου η αστυνομία βρήκε 144 σελίδες ενός χειρογράφου του Καμί με τον τίτλο «O πρώτος άνδρας». Ήταν ένα ημιτελές, αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που αποκάλυπτε τα παιδικά χρόνια του συγγραφέα στην Αλγερία.

Αυτή η εικόνα ανατρέπεται από ένα αμφιλεγόμενο δημοσίευμα της εφημερίδας Corriere della Sera που υποστηρίζει ότι οι σοβιετικοί κατάσκοποι κρύβονταν πίσω από το ατύχημα. Η θεωρία ανήκει στον ιταλό πανεπιστημιακό και ποιητή Τζιοβάνι Κατέλι, ο οποίος πρόσεξε ότι μια παράγραφος από το ημερολόγιο του τσέχου ποιητή και μεταφραστή Γιαν Ζαμπράνα, έλειπε από την ιταλική έκδοση.

Στην επίμαχη παράγραφο, ο Ζαμπράνα γράφει: «άκουσα κάτι πολύ παράξενο από έναν άνδρα που γνωρίζει πολλά και έχει πολύ ενημερωμένες πηγές. Σύμφωνα με αυτόν, το ατύχημα που κόστισε στον Αλμπέρ Καμί τη ζωή του το 1960 είχε οργανωθεί από σοβιετικούς κατασκόπους. Προκάλεσαν ζημιά σε ένα από τα λάστιχα του αυτοκινήτου χρησιμοποιώντας μια εξελιγμένη συσκευή που μπορούσε να προκαλέσει τρύπα στη ρόδα όταν το αμάξι ανέπτυσσε ταχύτητα. Η εντολή αυτή δόθηκε προσωπικά από τον Ντιμίτρι Τροφίμοβιτς Σεπίλοφ, (υπουργό εξωτερικών της ΕΣΣΔ) ως απάντηση σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Franc-tireur τον Μάρτιο του 1957, στο οποίο ο Καμί είχε επιτεθεί στον Σεπίλοφ για τα γεγονότα την Ουγγαρία».

Το συγκεκριμένο άρθρο είχε τον τίτλο «Οι σφαγές του Σεπίλοφ» και ο Καμί αποδοκίμαζε έντονα την απόφαση της Μόσχας να στείλει στρατεύματα για να καταστείλει την εξέγερση των Ούγγρων το 1956. Ένα χρόνο αργότερα, ο Καμί εξαγρίωσε και πάλι τις σοβιετικές αρχές όταν υπερασπίστηκε δημόσια τον Μπορίς Παστερνάκ, τον νομπελίστα ρώσο συγγραφέα του μυθιστορήματος «Δρ. Ζιβάγκο» που είχε απαγορευτεί από το σταλινικό καθεστώς.

Ωστόσο η θεωρία του Τζιοβάνι Κατέλι έχει προκαλέσει αντιδράσεις και αμφισβητήσεις: ο Ολιβιέ Τοντ ο οποίος θεωρείται ένας από τους πιο έγκυρους βιογράφους του Καμί και στα ελληνικά έχει μεταφραστεί το βιβλίο του «Αλμπέρ Καμύ-μια ζωή» (εκδ. Καστανιώτη), έχει διαφορετική γνώμη. Ο Τοντ δήλωσε στον Observer ότι κατά τη διάρκεια της έρευνάς του στα σοβιετικά αρχεία δεν συνάντησε κάποια αναφορά για την υποτιθέμενη δολοφονία του συγγραφέα: «η πρώτη μου αντίδραση είναι ότι τίποτα από τις δραστηριότητες της KGB και των συνεχιστών της δεν θα με εξέπληττε. Όμως αυτός ο ισχυρισμός του Κατέλι με άφησε εμβρόντητο. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποιους συμφέρει και γιατί. Είναι ενδιαφέρον, αστείο και σίγουρα αληθινό το γεγονός ότι τα ντοκουμέντα της KGB είναι γεμάτα με αναφορές του πώς οι Σοβιετικοί χρησιμοποιούσαν τους τσέχους για τις βρώμικες δουλειές τους. Αλλά παρ’ ότι δεν μπορώ να αποκλείσω ότι η KGB θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο, δεν μπορώ να πιστέψω ότι αυτή η ιστορία είναι πραγματική».

Πληροφορίες: «Αλμπέρ Καμί: μια ζωή» του Ολιβιέ Τοντ, εκδ. Καστανιώτη.