Ο Λίβυος συγγραφέας Χισάμ Ματάρ στο πλαίσιο του φεστιβάλ βιβλίου του Εδιμβούργου μίλησε για τις πρόσφατες εξελίξεις στην χώρα του.

Ο Χισά Ματάρ ανήκει τους σπουδαιότερους σύγχρονους Λίβυους συγγραφείς και τώρα αισθάνεται ότι μπορεί επιτέλους να εκφραστεί ελεύθερα για τις εξελίξεις. «Αυτή η βδομάδα μοιάζει όπως όταν ξυπνάς από έναν εφιάλτη και συνειδητοποιείς ότι όσο τρομακτική κι αν είναι η εικόνα του εφιάλτη, είναι και τόσο εύθραυστη», υποστηρίζει ο ίδιος.

Η οικογένεια του Ματάρ εξορίστηκε από την Λιβύη την δεκαετία του 1970 όταν ο πατέρας κατηγορήθηκε ότι ήταν αντικαθεστωτικός. Το 1990 Αιγυπτιακές υπηρεσίας απήγαγαν το πατέρα του, για να τον στείλουν στις φυλακές της Αμπού Σαλίμ της Λιβύης, γεγονότα τα οποία επεξεργάστηκε για το μυθιστόρημα του «Anatomy of a Disappearance».

Συμμετέχοντας στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου, ο Ματάρ δήλωσε στην Guardian ότι «για πρώτη φορά στην ιστορία μας η ιδέα της δημοκρατίας είναι μια αληθινή, χειροπιαστή ιδέα και όχι ένα παραμύθι. Οι επαναστάσεις δεν υπάρχουν για αρνητικούς στόχους, για να ξεφορτωθούν απλώς τους ανθρώπους. Υπάρχουν για να μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε και τι σημαίνει το να είσαι Λίβυος». Πρόσθεσε χαρακτηριστικά ότι το «εφιαλτικό» δικτατορικό καθεστώς του Καντάφι καπηλεύτηκε πλήρως κάθε έννοια λιβυκής ταυτότητας, διαφθείροντας και τις παραμικρές λεπτομέρειες της ζωής του καθενός.

Μπορεί οι δικτάτορες, όπως και οι συγγραφείς να δημιουργούν τις δικές τους αφηγήσεις. Όμως υπάρχει μια σημαντική διαφορά, όπως υπογραμμίζει ο Ματάρ: οι συγγραφείς «ενδιαφέρονται για αφηγήσεις που αντικατοπτρίζουν τη ζωή, για αφηγήσεις που εκφράζουν τις αντικρουόμενες εμπάθειες, τις αντιφάσεις του να είσαι άνθρωπος, τα συναισθήματα και την ψυχολογία».

Αντίθετα οι δικτάτορες «γράφουν άσχημα μυθιστορήματα που δεν αποδέχονται την αλλαγή και είναι απλοϊκά. Και το διαπράττουν εισβάλλοντας στις πιο προσωπικές στιγμές της ζωής μας, προσπαθώντας να επηρεάσουν ακόμη και το πώς αγαπάμε, πώς διαβάζουμε, πώς σκεφτόμαστε για τα μέλλον και την μόρφωση των παιδιών».

Ο Ματάρ συνέκρινε τον Καντάφι με ένα άλλο δικτάτορα, από τον Σαίξπηρ. «Όταν όλα είναι τόσο καλοφτιαγμένα για να σου περάσουν μια συγκεκριμένη πραγματικότητα, βρίσκεσαι παγιδευμένος σαν τον Ριχάρδο τον Τρίτο. Πραγματικά πιστεύω ότι ο Καντάφι είναι θύμα της πραγματικότητας Καντάφι», τόνισε. Για τον ίδιο η επανάσταση των αντικαθεστωτικών, ήταν ένα θαύμα και εξέφρασε το θαυμασμό του για κάθε πτυχή της.