Μια σειρά από βιβλία με κεντρικό θέμα την ομοφυλοφιλία, όπως επέλεξαν να την προσεγγίσουν φιλόσοφοι, ιστορικοί, διάσημοι μυθιστοριογράφοι και μελετητές.

1. Σώματα με σημασία
Η  συγγραφέας του βιβλίου, Τζούντιθ Μπάτλερ, είναι μια από τις πιο σπουδαίες σύγχρονες φιλοσόφους, το έργο της οποίας έχει συμβάλει ριζοσπαστικά σε θέματα φύλου, φιλοσοφίας και ψυχαναλυτικής θεωρίας. Το «Σώματα με σημασία» είναι το πρώτο της βιβλίο που μεταφράζεται στα ελληνικά. Το πρωτοποριακό του περιεχόμενο το καθιστά ορόσημο στη σύγχρονη κοινωνική σκέψη. Αυτό που πραγματεύεται είναι το πώς οι κοινωνικές και πολιτισμικές διαδικασίες ορίζουν, αλλά και περιορίζουν τα σώματα. Τα ερωτήματα που θέτει καίρια: Μέσα από ποιους περιορισμούς υλοποιείται το φύλο του σώματος;, Πώς οι νόρμες του φύλου συγκροτούν την υλικότητα του σώματος;, Πώς τα ίδια τα υποκείμενα επεξεργάζονται κριτικά την έμφυλη κανονικότητα;

2. Oscar Wilde: Είμαι ο έρωτας που δεν τολμά να πει το όνομά του
Η Σάσσα - Αλεξάνδρα - Γεωργία Πούλκου που υπογράφει το βιβλίο, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, σπούδασε νομικά και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Το βιβλίο της πραγματεύεται το θέμα της ομοφυλοφιλίας που απαγορεύεται να περιφέρεται ελεύθερα στα σαλόνια των ευυπόληπτων κυρίων. Μιλά για την ομοφυλοφιλία που είναι φοβισμένη, ντροπιασμένη, βασανισμένη φριχτά κάτω από τα σφιχτά κολάρα, τις στενές επωμίδες, τα σταυρωτά κουμπωμένα σακάκια και τα καλογυαλισμένα παπούτσια. Αποκαλύπτει την ομοφυλοφιλική αγάπη που ζει καταπιεσμένη, εγκλωβισμένη στα σώματα, δειλή, τρομαγμένη και άτολμη να βγει στο φως της ημέρας και που αναγκάζεται να γλιστράει τις νύχτες στους κακόφημους δρόμους για να ανταμώσει το χαμένο της πρόσωπο. Κεντρικός ήρωας ο Ρόμπυ, άλλοτε εραστής του Ουάιλντ, που καθώς βρίσκεται εγκαταλειμμένος ύστερα στην απόρριψή του, διαισθάνεται πως έρχεται ο αντικαταστάτης στην καρδιά και το προσκεφάλι του ποιητή, χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι γι' αυτό. Εξακολουθεί να τον θαυμάζει, αλλά συγχρόνως ζηλεύει τους έρωτές του που διαδέχονται ο ένας τον άλλον όπως τα οράματα του οπιομανή Μπλέηκ.

3. Ομοφυλοφιλία, μια παγκόσμια ιστορία
Πρόκειται για ένα συλλογικό έργο που καλύπτει εξαιρετικά ευρύ χρονολογικό και γεωγραφικό φάσμα. Ιστορικοί από πανεπιστήμια εννέα διαφορετικών χωρών μελετούν τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου διαμέσου των αιώνων, καταγράφοντας τις μεταβολές των αντιλήψεων για την ομοφυλοφιλία, καθώς και τη σταδιακή ανάδυση των εννοιών της ομοφυλόφιλης ταυτότητας και της υποκειμενικότητας. Ξεκινώντας από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη και φτάνοντας μέχρι τη σύγχρονη εποχή, το βιβλίο εξετάζει ζητήματα όπως τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, το έιτζ και η νομική κατοχύρωση των ομοφυλόφιλων ζευγαριών. Παράλληλα μελετά και άλλες κουλτούρες, εκτός της σφαίρας του δυτικού πολιτισμού, αναδεικνύοντας έτσι την ποικιλομορφία των σχέσεων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, όπως αυτές διαμορφώθηκαν ανά τους αιώνες σε όλο τον κόσμο. Το συλλογικό έργο "Ομοφυλοφιλία: Μια παγκόσμια ιστορία" είναι το μόνο βιβλίο που προσφέρει μια ολοκληρωμένη επισκόπηση της μακράς ιστορίας μέσα από την οποία αναδύθηκε η σημερινή ομοφυλόφιλη κουλτούρα.

4. Ομοφυλοφιλία και φασισμός
Ο Κλάους Μαν (1906-1949), πρωτότοκος γιος του Τόμας Μαν, του διασημότερου Γερμανού συγγραφέα της εποχής, και ανιψιός του Χάινριχ Μαν, γεννήθηκε το 1906 στο Μόναχο. Έγραψε τις πρώτες του νουβέλες σε ηλικία δεκαπέντε ετών, ενώ αρκετά χρόνια αργότερα δημιούργησε μαζί με την αδελφή του Έρικα, την αρραβωνιαστικιά του Πάμελα Βέντεκιντ και τον γαμπρό του Γκούσταφ Γκρύντγκενς, μια θεατρική ομάδα. Έζησε μια ζωή εξαιρετικά δύσκολη, σε μια ταραγμένη εποχή, αποδεχόμενος βήμα προς βήμα την ομοφυλοφιλία του. Το κείμενο του «Ομοφυλοφιλία και φασισμός» πρωτοδημοσιεύτηκε το 1934), με τίτλο: "Η Αριστερά και οι 'διαστροφές'".

 

5. "Λευκό βιβλίο"
Το "Λευκό βιβλίο" του Ζαν Κοκτώ πρωτοεκδόθηκε το 1928, στις 25 Ιουλίου, σε 31 αντίτυπα, χωρίς το όνομα του συγγραφέα και χωρίς εκδότη. Ξανατυπώθηκε το 1930 -αφού έχει προηγηθεί μια πρόχειρη αναφορά του Αντρέ Ζιντ στο περιοδικό του, που προδίδει για πρώτη φορά τον συγγραφέα- πάλι με συγγραφέα Ανώνυμο, με μια χειρόγραφη σελίδα και 17 ανυπόγραφα σχέδια του Κοκτώ, χρωματισμένα από τον ζωγράφο Αρμινιόν σε 450 αντίτυπα. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικό του περιεχομένου του: "Όσο περνούν τα χρόνια και ξεμακραίνω από την εποχή που το μυαλό δεν είχε ακόμα αρχίσει να ορίζει τις αισθήσεις, γυρνώντας πίσω βρίσκω αχνάρια του έρωτα που είχα πάντα για τ' αγόρια. Λάτρευα πάντα το δυνατό κι όμορφο, αυτό που εγώ πίστευα πως πρέπει να τ' ονομάζουν το ωραιότερο φύλο. Το δυστύχημα με μένα ήταν ότι βρισκόμουν στα χέρια μιας κοινωνίας που αντιμετώπιζε το ασυνήθιστο σαν αντικείμενο ντροπής και το καταδίκαζε. Βασανιστικά μας υποχρέωνε ν' αλλάξουμε και να καταπνίξουμε τις ιδιαίτερες κλίσεις μας".

6. "Σώμα, φύλο, σεξουαλικότητα, ΛOATK πολιτικές στην Eλλάδα"
Το βιβλίο αυτό έρχεται να συνεχίσει αυτό που ξεκίνησε η ημερίδα που διοργάνωσε το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας-Athens Pride τον Μάιο του 2009. Πρόκειται για μια συλλογή που επιχειρεί τη φυγή προς τα μπρος με στόχο την κατοχή αλλά κα τη δημιουργία εδάφους. Στόχος είναι η συμβολή τόσο στην κατεστημένη "επιστημονική", όσο και στην αντίστοιχη "κινηματική" πράξη, ενδεχομένως προσκαλώντας. Το μήνυμα που στέλνουν οι δημιουργοί του είναι ότι η δημόσια συζήτηση με αφορμή ακαδημαϊκές έρευνες και κινηματικές αναζητήσεις που αφορούν το φύλο και την σεξουαλικότητα είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Τονίζει ακόμη πως η πολιτική/θεωρία του φύλου και της σεξουαλικότητας δεν είναι ούτε στην Ελλάδα, ούτε και διεθνώς, ένα καινούριο ζήτημα, αν και συχνά περιθωριοποιείται ως δευτερεύουσας σημασίας. Το κοινό έδαφος μεταξύ "επιστήμης" και "ακτιβισμού" συχνά αμφισβητείται, με αποτέλεσμα την περιχαράκωση των δύο "κόσμων". Η διατάραξη αυτών των διευθετήσεων και η διάρρηξη αυτών των οχυρών είναι μέρος του ζητούμενου του βιβλίου.

7. Η γκαρσόν και ο δολοφόνος
Στηριγμένοι σε πλούσιο αρχειακό υλικό (φωτογραφίες, επιστολές, ημερολόγια, δικαστικά έγγραφα, εφημερίδες), ο Fabrice Virgili και η Daniele Voldman αφηγούνται την παράξενη -και τραγική- ιστορία του Πολ και της Λουίζ, μια ιστορία που συνδυάζει θέματα όπως τα ψυχικά τραύματα του πολέμου, η παρενδυσία, η ομοφυλοφιλία, οι "διαταραχές φύλου", ο ανδρισμός, η συζυγική βία και η πολυπλοκότητα των ερωτικών συναισθημάτων.Η ιστορία περιγράφει τις περιπέτειες ενός στρατιώτη που λιποταχτεί από τα χαρακώματα και, για να ξεφύγει, μεταμφιέζεται σε γυναίκα. Όμως, δεν είναι τόσο απλό να αλλάζεις κοινωνικό φύλο. Όντας υποχρεωμένος να πάρει μια γυναικεία ταυτότητα, ο Πολ θα υιοθετήσει το στιλ της μοντέρνας "νέας γυναίκας", που αναδύεται ακριβώς τα χρόνια εκείνα: θα γίνει λοιπόν μια γκαρσόν, όπως έλεγαν τότε, που συζεί με τη "φίλη" της (την έως πριν σύζυγό του). Αυτό θα του δώσει την ευκαιρία να ριχτεί σε ερωτικές περιπέτειες κάθε είδους, παρασύροντας μάλιστα σ' αυτές τη Λουίζ, πάντα πιστή σύντροφο στην παρανομία. Μετά την αμνηστία, η Σουζάν μπορεί να ξαναγίνει Πολ. Υπάρχει όμως επιστροφή στην κανονικότητα για κάποιον που έχει παραβιάσει ένα τόσο βασικό κοινωνικό σύνορο;

8. Στενές επαφές φύλου, σεξουαλικότητας και χώρου-7 κείμενα του Γιώργου Μαρνελάκη
Πώς συμβάλλει στον λόγο για την πόλη μία έμφυλη προσέγγισή της; Με ποιους τρόπους η συγκρότηση και η ερμηνεία του αστικού χώρου ενσωματώνει και αναπαράγει αντιλήψεις για τη σεξουαλικότητα, το φύλο, το σώμα; Τι τμήμα της εικόνας παραβλέπουμε όταν ο χώρος και η χωρικότητα προσεγγίζονται μέσα από μονολιθικά κανάλια γνώσης και έρευνας;  Στα κείμενα που παρουσιάζονται σε αυτή τη συλλογή, ο Γιώργος Μαρνελάκης διερευνά ανοιχτές και περιεκτικές αναλυτικές κατηγορίες των φεμινιστικών και λεσβιακών/γκέι σπουδών, εκεί που συναντούν προσεγγίσεις του χώρου οι οποίες αντιμετωπίζουν τα εμπόδια, τις μετατοπίσεις, τον κατακερματισμό ως εγγενή χαρακτηριστικά του. Στους φανταστικούς, φαντασιακούς, συμβολικούς, αλλά και τόσο υλικούς χώρους, ο Γιώργος Μαρνελάκης αναζητά μεθόδους και θεωρητικά εργαλεία για να διερευνήσει "αδύνατες χωρικότητες" που συνδέονται με τη σεξουαλικότητα, την επιθυμία, την απόλαυση, τα πεδία (ομο)ερωτικής κοινωνικότητας, επαναπροσδιορίζοντας τα κριτήρια με τα οποία βιώνουμε, κατανοούμε και δρούμε στο χώρο της πόλης.
 

Χριστίνα Χρυσανθοπούλου
[email protected]