Το clickatlife επιλέγει ρήσεις από έντεκα συγγραφείς της παγκόσμιας κλασσικής λογοτεχνίας για να ανοίξει διάλογο με σύγχρονους εκπροσώπους της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής. Η Αγγέλα Γαβρίλη απαντά.

«Δεν είναι δικό τους θέμα (των αναγνωστών) το ότι χρειάστηκε να μάθεις να γράφεις. Άφησέ τους να νομίζουν ότι έτσι γεννήθηκες». Έρνεστ Χέμινγουεϊ

1. Ο συγγραφέας γεννιέται ή γίνεται;

Καταρχάς γεννιέται, και μετά γίνεται. Όλοι μας ερχόμαστε στη ζωή με κάποιες κλίσεις, δεξιότητες, προδιαθέσεις έστω. Αυτό είναι το μυστήριο του ταλέντου, που δεν εξηγείται μόνο από την κληρονομικότητα ή από το περιβάλλον. Από το να έχεις όμως την κλίση για τη συγγραφή μέχρι να γίνεις συγγραφέας απαιτείται πολύ κόπος, αφοσίωση, σκληρή δουλειά και άπειρες σελίδες στον κάδο ανακύκλωσης του υπολογιστή σου. Όποιος γράφει βιβλία δεν είναι συγγραφέας, συγγραφέας είναι όποιος δεν μπορεί να κάνει αλλιώς από το να γράφει και αφιερώνει μεγάλο μέρος της ζωής του και του χρόνου του σε αυτό: η συγγραφή είναι κομμάτι της ύπαρξής του και παρά το γεγονός ότι είναι διαδικασία επώδυνη όπως μια γέννα, την απολαμβάνει και την αποζητά.

«Είμαι επιτυχημένος, πιθανότατα γιατί πάντα πίστευα ότι δεν ήξερα το παραμικρό για το γράψιμο και ειλικρινά προσπαθούσα πάντα να πω μια ενδιαφέρουσα ιστορία με διασκεδαστικό τρόπο». Έντγκαρν Ράις Μπάροουζ

2. Γιατί γράφεις;

Γιατί αυτό είμαι, μια «μηχανή» παραγωγής ιστοριών και τίποτα άλλο δεν θα ήθελα να είμαι. Δεν γράφω από φιλοδοξία, για να βγάλω χρήματα ή για να αποκτήσω πνευματικές περγαμηνές. Αγαπώ τις ιστορίες, τρέφομαι με αυτές και τις παράγω, ελπίζοντας να γίνουν τροφή για όσους τις αγαπούν επίσης, με τον ίδιο τρόπο που άλλοι συγγραφείς έθρεψαν με τις ιστορίες τους εμένα και τη δουλειά μου.

«Ο συγγραφέας που δεν ενδιαφέρεται ούτε συμπονά τα κουσούρια των ηρώων του, δεν είναι πειστικός», Τζόζεφ Κόνραντ

3. Ποιον ήρωά σου συμπάθησες και ποιον μίσησες περισσότερο;

Όλοι οι ήρωες ενός συγγραφέα είναι κομμάτια του εαυτού του: αφού τους δημιούργησα λοιπόν τους αγαπώ, αλλιώς θα τους άφηνα στην ανυπαρξία. Θα έλεγα ότι τους κακούς στις ιστορίες μου τους αγαπώ λίγο περισσότερο, ίσως επειδή αισθάνομαι ότι τους αδίκησα φορτώνοντάς τους αυτό το ρόλο, με τον ίδιο τρόπο που μια μάνα αγαπά λίγο περισσότερο το πιο αδύναμο από τα παιδιά της.

«Το να τελειώνεις ένα βιβλίο μοιάζει με το να οδηγείς ένα παιδί στον πίσω κήπο του σπιτιού και να το σκοτώνεις», Τρούμαν Καπότε

4. Όταν ολοκληρώνεις ένα βιβλίο σου νιώθεις…

Όπως όταν τελειώνει ένα περιπετειώδες ταξίδι: χαίρομαι που βίωσα την εμπειρία και χαίρομαι επίσης που γυρίζω σπίτι. Η συγγραφή ενός βιβλίου είναι κάτι σαν το στοίχειωμα, οι ήρωές σου απαιτούν από ένα σημείο και μετά να πεις την ιστορία τους, ζεις για μεγάλο διάστημα μαζί τους. Όταν το ολοκληρώσεις, όταν νιώσεις ότι εκείνοι είναι ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα, επιθυμείς να γυρίσεις στην πραγματική ζωή και την καθημερινότητά σου. Μέχρι να είσαι έτοιμος για την επόμενη φορά ή μάλλον μέχρι το επόμενο βιβλίο να στοιχειώσει το μυαλό σου…

«Κάθε μυστικό στην ψυχή του συγγραφέα, κάθε εμπειρία της ζωής του, υπάρχει μέσα στο έργο του». Βιρτζίνα Γουλφ

5. Τι σε εμπνέει;

Η ανθρώπινη κατάσταση την οποία όλοι βιώνουμε: το φως και η ομορφιά της, αλλά και το σκοτάδι της, ώς την άβυσσο της ψυχής. Ακούω, βλέπω και συνδέομαι συναισθηματικά με τους ανθρώπους γύρω μου, από εκεί αντλώ έμπνευση. Δεν είμαι εσωστρεφής συγγραφικά, αλλά εξωστρεφής: απορροφώ ότι βρίσκω ενδιαφέρον και το επεξεργάζομαι μέσα από τη δική μου ψυχοσύνθεση για να γράψω.

«Ο χρόνος του συγγραφέα δαπανάται κατά πολύ στο διάβασμα. Για να γράψει ένα βιβλίο, πρέπει να ξεψαχνίσει μισή βιβλιοθήκη». Σάμιουελ Τζόνσον

6. Τι διαβάζεις αυτή την περίοδο;

Δύο εντελώς διαφορετικά βιβλία, τον «Καναδά» του Ρίτσαρντ Φορντ (εκδόσεις Πατάκης) και την «Εξομολόγηση ενός τέκνου του αιώνα», του Alfred de Musset (εκδόσεις Printa). Το πρώτο είναι μια τοιχογραφία των ΗΠΑ τη δεκαετία του ’50, με επίκεντρο την ιστορία μιας οικογένειας: οι γονείς διέπραξαν μια ληστεία και η αφήγηση γίνεται από την οπτική του 15χρονου γιου τους. Το δεύτερο, είναι μια μυθιστορηματική αυτοβιογραφία του 1863, όπου ο συγγραφέας αφηγείται την πολυτάραχη ερωτική του σχέση με την Γεωργία Σάνδη. Άλλη εποχή, άλλο θέμα, άλλη χώρα, αλλά η μαγεία της γραφής τα συνδέει.

«Το γράψιμο είναι θέμα ρυθμού. Το συγκρίνω με την τζαζ», Φρανσουάζ Σαγκάν

7. Ποια τραγούδια θα ήθελες να είχες γράψει αν ήσουν μουσικός;

Αγαπώ πολύ τη μουσική, στην οποία δυστυχώς δεν έχω απολύτως κανένα ταλέντο… Ακούω σχεδόν τα πάντα, αλλά ανάμεσα στα τραγούδια που έχω στην καρδιά μου είναι το «A Million Miles Away» του Rory Gallagher και περίπου τα άπαντα του Nick Cave, με ξεχωριστό μου το «Fifteen Feet Of Pure White Snow».

«Δεν μπορείς να διορθώσεις ένα έργο σου παρά μόνο όταν το ξεχάσεις», Βολταίρος

8. Σε ποιο βιβλίο σου θα ήθελες, αν επέστρεφες, να έδινες άλλο τέλος και γιατί;

Είμαι της άποψης ότι οι ήρωες ενός βιβλίου αποφασίζουν το τέλος μια ιστορίας, όχι ο συγγραφέας. Ακριβώς όπως στη ζωή, όπου εσύ κάνεις σχέδια και εκείνη σε πάει τελικά εκεί που θέλει. Γι’ αυτό και συχνά στη διάρκεια της δημιουργίας, οι συγγραφείς αλλάζουν το τέλος: αλλιώς σκόπευαν να κλείσουν την ιστορία και αλλιώς εκείνο διαμορφώνεται στην πορεία. Μου αρέσει αυτό και δεν θα άλλαζα τίποτα σε μια ολοκληρωμένη ιστορία.

«Οι λέξεις χωρίς εμπειρία είναι χωρίς νόημα», Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ

9. Ποιoν ήρωα ή ηρωίδα βιβλίου θα ήθελες να συναντήσεις;

Ως αθεράπευτη οπαδός του Ρομαντισμού, θα επέλεγα τους Κάθριν και Χίθκλιφ, το καταραμένο ζευγάρι στα «Ανεμοδαρμένα ύψη» της Έμιλυ Μπροντέ: είναι μακράν οι πιο αγαπημένοι μου λογοτεχνικοί ήρωες, ίσως επειδή διάβασα το βιβλίο σε πολύ νεαρή ηλικία όπου τα διαβάσματά μας επηρεάζουν καθοριστικά την ψυχολογία μας. Το πάθος τους, όχι μόνο το ερωτικό αλλά κυρίως εκείνο που κρύβουν και οι δύο στην ψυχή τους, και η δύναμη του χαρακτήρα τους, που τελικά γίνεται και το πεπρωμένο τους, είναι πολύ κοντά στη δική μου ψυχοσύνθεση. Και δεν υπάρχει ωραιότερη απόδοση των συναισθημάτων του έρωτα στη λογοτεχνία από τη φράση της Κάθριν: «Είμαι ο Χίθκλιφ».

«Τα εργαλεία μου για να γράψω είναι το χαρτί, ο καπνός, το φαγητό και λίγο ουίσκι». Γουίλιαμ Φώκνερ

10. Ποια είναι η πιο παράξενη συγγραφική σου συνήθεια;

Δεν μπορώ να γράψω σε ένα ακατάστατο γραφείο ή ένα θορυβώδες περιβάλλον γύρω μου. Το τηλέφωνο, όταν γράφω, είναι ο χειρότερος εχθρός μου! Νιώθω ότι η ροή των ιδεών και της γραφής μου μπλοκάρεται.

«Αν θέλεις να γίνεις συγγραφέας, γράψε!», Επίκτητος

11. Ποια συμβουλή θα έδινες στους επίδοξους συγγραφείς;

Δουλειά, δουλειά, δουλειά. Και μακριά από «συγγραφικούς» καβγάδες, είναι χάσιμο χρόνου και ενέργειας!

Η συγγραφέας

Η Αγγέλα Γαβρίλη σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στην Ελλάδα και την Αγγλία, ενώ παρακολούθησε σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ). Είναι editor στο ελληνικό πρακτορείο εκπροσώπησης συγγραφέων Book Agency και βιβλιοκριτικός στο ηλεκτρονικό περιοδικό για το βιβλίο και τον πολιτισμό, Diavasame.gr. Το 2009 εκδόθηκε η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο ΑΡΚ, Ποιήματα σε πέντε πράξεις (εκδόσεις Γαβριηλίδης) που ήταν υποψήφιο για τα βραβεία του «Διαβάζω» ενώ το 2010 και το 2012 συμμετείχε στις δύο συλλογικές εκδόσεις της «Ομάδας από Ποίηση» (εκδόσεις Γαβριηλίδης). Τον Απρίλιο του 2013 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική της συλλογή, Iridium (εκδόσεις Momentum).
Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Η «Ίσκρα» από τις εκδόσεις Πάπυρος, είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.

Χριστίνα Χρυσανθοπούλου
[email protected]