Η συγγραφέας της «Πολίτικης Κουζίνας», Σούλα Μπόζη και ο κινηματογραφιστής και σεναριογράφος Γιώργος Μπόζης, μας οδηγούν στα άδυτα του ελληνοτουρκικού σινεμά της Πόλης, μέσα από το λεύκωμα «Από το Παρίσι στο Πέραν, Έλληνες Κινηματογραφιστές της Πόλης».

Η ιστορία του τουρκικού κινηματογράφου και η συμβολή των Ελλήνων οραματιστών της έβδομης τέχνης αναλύονται μέσα στις σελίδες ενός λευκώματος, πλούσιο σε ιστορία και όνειρο για μία τέχνη, άγονη και άγνωστη, τότε.

Πλανόδιοι κινηματογραφιστές, με ελάχιστα μέσα, και διορατικοί θεατρικοί επιχειρηματίες πίστεψαν σε μια ουτοπική τότε τέχνη και παρά τις αντίξοες συνθήκες της εποχής τόλμησαν να γίνουν πρωτοπόροι και να σημαδέψουν την αρχή της κινηματογραφικής τέχνης στην Τουρκία πριν το 1922.

Στον Μεσοπόλεμο εμφανίζονται οι πρώτοι Έλληνες επαγγελματίες κινηματογραφιστές, ενώ από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και μετά εμφανίστηκε μια πλειάδα ταλαντούχων τεχνικών (οπερατέρ, ηχολήπτες, μοντέρ κ.ά.), οι οποίοι με τη σειρά τους συντέλεσαν στην ανάπτυξη της έβδομης τέχνης, παρόλο που το εκεί πολιτισμικό περιβάλλον δεν επέτρεπε θαύματα.

Η γνώση, η μέθοδος, το μεράκι και κυρίως η αγάπη όλων αυτών παρουσιάζονται στο λεύκωμα του Γιώργου Μπόζη και της Σούλας Μπόζη, οι οποίοι με γνώμονα ιστορικά ντοκουμέντα και πλούσιο εικονογραφικό υλικό, εξέδωσαν τη διαφορετική αυτή ματιά στην ελληνοτουρκική σύμπραξη της έβδομης τέχνης.

Σούλα Μπόζη: με τη σκέψη στην πολίτικη κουζίνα

Η Σούλα Μπόζη είναι ερευνήτρια λαογραφίας και συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Πόλη και αποφοίτησε από το Ζάππειο Παρθεναγωγείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστήμιου της Πόλης. Από το 1980 ζει και εργάζεται στην Αθήνα ενώ το 1989 διοργάνωσε για πρώτη φορά στην Πόλη εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου. Συμμετείχε επίσης ως ειδική σύμβουλος στην ταινία Πολίτικη Κουζίνα, ως σύμβουλος τουρκολογίας στις Νύφες του Παντελή Βούλγαρη, και ως σύμβουλος λαογραφίας στις τηλεοπτικές παραγωγές Τα παιδιά της Νιόβης, Οι μάγισσες της Σμύρνης και Τα ματωμένα χώματα του Κώστα Κουτσομύτη. Από το 1993 διευθύνει το Κέντρο Λαογραφικών και Ιστορικών Ερευνών «Βοσπορίς», το οποίο καταγράφει τον υλικό και πνευματικό βίο των Κωνσταντινουπολιτών και Μικρασιατών. Έχει γράψει τα βιβλία: Οι σταμπωτές μαντήλες του Βοσπόρου (1989), Τα μεταξωτά της Προύσας (1991), Πολίτικη κουζίνα-Παράδοση αιώνων (1994 – εμπλουτισμένη έκδοση 2003), Καππαδοκία, Ιωνία, Πόντος-Γεύσεις και παραδόσεις (1997), Ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης, Κοινότητα Σταυροδρομίου-Πέραν (2002), Γλυκά Πολίτικα και Μικρασιάτικα (2011) κ.ά. Στα τουρκικά έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία της: Πολίτικη κουζίνα και Γεύσεις και παραδόσεις των Ελλήνων της Καππαδοκίας. Το βιβλίο της Ο ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης, Κοινότητα Σταυροδρομίου-Πέραν πρόκειται να κυκλοφορήσει στα τουρκικά το 2011, και το 2012 η αυτοβιογραφία Παραμυθένιες μνήμες, με συνταγές από την πολίτικη γευστική παράδοση.

Γιώργος Μπόζης: ο οραματιστής του κινηματογράφου

Ο Γιώργος Μπόζης (Μποζόπουλος) γεννήθηκε το 1939 στην Πόλη, και αρχικά εργάστηκε ως οικονομολόγος, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο. Στην Πόλη ήταν ιδρυτικό μέλος της κινηματογραφικής ομάδας «Νέος Κινηματογράφος» (Genc Sinema), αρχισυντάκτης και αρθρογράφος των περιοδικών για τη θεωρία του κινηματογράφου Genη Sinema (1966-1971) και Ηağdaş Sinema (Σύγχρονος Κινηματογράφος, 1972-1980). Υπήρξε ιδρυτής και διευθυντής της εταιρείας παραγωγής ταινιών «Cağdaş Ltd» (1974-1978) και μέλος της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου Τουρκίας. Διετέλεσε γενικός γραμματέας της Ταινιοθήκης της Πόλης την περίοδο 1978-1979. Εργάστηκε ως μόνιμος κριτικός κινηματογράφου στην ημερήσια προοδευτική εφημερίδα Politika έως το 1980, την οποία έκλεισαν οι στρατιωτικοί. Γύρισε πολιτικά ντοκιμαντέρ. Σκηνοθέτησε και έγραψε το σενάριο για τα ντοκιμαντέρ: Χάρτινοι τίγρεις «Kağιttan Kaplanlar» (1971), Αϊβαλί-Αδραμίτη, λιότοποι (1974), Πρωτομαγιά στο Ταξίμ (1977), Συνεχίζεται (τηλεταινία για την τουρκική τηλεόραση) (1979). Το 1980 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1984 γύρισε την ταινία μικρού μήκους Σε σκοτεινούς καιρούς, η οποία παρουσιάστηκε στο Άμστερνταμ στην εβδομάδα «Η τέχνη κατά της καταπίεσης στην Τουρκία». Συνέχισε με διάφορα θεατρικά έργα, ποίηση και μεταφράσεις. Πέθανε στην Αθήνα το Νοέμβριο του 2006.

Πληροφορίες:«Από το Παρίσι στο Πέραν, Έλληνες Κινηματογραφιστές της Πόλης» της Σούλας Μπόζη και του Γιώργου Μπόζη, εκδόσεις: Τόπος.