Η ομιλία του Bob Dylan για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας

bob-dylan
ΤΡΙΤΗ, 06 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Ο Αμερικανός καλλιτέχνης μίλησε για τις μουσικές και λογοτεχνικές επιρροές του, ενώ αναρωτήθηκε για το εάν οι στίχοι τραγουδιών μπορούν να θεωρηθούν λογοτεχνία.

Μια από τις υποχρεώσεις του Bob Dylan, ως κατόχου Νόμπελ Λογοτεχνίας, ήταν να κάνει μια διάλεξη πάνω στο αντικείμενό του. Τη Δευτέρα, το Ίδρυμα Νόμπελ δημοσιοποίησε την ομιλία του Dylan, καθώς και την ηχογράφησή της. Η μόνιμη γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας, Sara Danius, σχολίασε πως η ομιλία του Dylan είναι «εξαιρετική και γλαφυρή, όπως θα περίμενε κανείς».

Ένα από τα κεντρικά ερωτήματα που τέθηκαν μετά την ανακοίνωση της βράβευσης του Dylan ήταν το κατά πόσο οι στίχοι τραγουδιών μπορούν να θεωρηθούν λογοτεχνία. Αυτό ήταν κάτι που προβλημάτισε τον ίδιο, όπως παραδέχεται, στην αρχή του λόγου του ο Dylan. Προσπαθώντας να δώσει μια απάντηση, ο Dylan μίλησε για τις επιρροές του, τόσο από τον χώρο της λογοτεχνίας, όσο και της μουσικής. Ξεκινώντας, ο Αμερικανός καλλιτέχνης αναφέρεται στον Buddy Holly, ο οποίος αποτέλεσε το αρχέτυπο του ερμηνευτή, συνδυάζοντας την country, το rock και το rhythm and blues. O Dylan είχε συναντήσει τον Holly όταν ήταν ακόμα έφηβος και «με κοίταξε ευθεία στα μάτια και μου μετέδωσε κάτι. Κάτι που δεν ξέρω τι ήταν. Και αυτό με έκανε να ανατριχιάσω». Συνεχίζοντας, ο Dylan αναφέρθηκε σε τρία μυθιστορήματα τα οποία είχε διαβάσει όταν ήταν ακόμα στο σχολείο: το «Μόμπυ Ντικ» του Herman Melville, το «Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο» του Erich Maria Remarque και την «Οδύσσεια» του Ομήρου.

Το πρώτο έργο, εξηγεί, τον έμαθε να μπλέκει τις φωνές των χαρακτήρων του με τη θεματική της αναγέννησης μέσω του αφηγητή. Ο μεν Αχάαβ μπλέκεται με τα καμάκια και χάνεται στη θάλασσα, ενώ ο Ισμαήλ επιβιώνει πάνω σε πλωτό φέρετρο, σχολίασε ο Dylan, για να συμπληρώσει πως αυτή η θεματική εμφανίζεται σε αρκετά τραγούδια του, δίχως όμως να δώσει κάποιο παράδειγμα. Μιλώντας για το «Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο», ο Dylan υπογράμμισε πως απεικονίζει την κόλαση του πολέμου και τον ρόλο του καλλιτέχνη να τον καταγράψει και να δώσει παράλληλα έναν λόγο στον κόσμο για να επιβιώσει. Συνεχίζοντας με την «Οδύσσεια» του Ομήρου, ο Dylan εκθείασε τις θεματικές της περιπλάνησης, της περιπέτειας και του κινδύνου, καθώς και της επιστροφής σε ένα τόπο που έχει πια αλλάξει.

Αποφεύγοντας να απαντήσει ευθέως στο κεντρικό ερώτημα της διάλεξής του, ο Dylan καταλήγει πως τα τραγούδια είναι και δεν είναι λογοτεχνία. «Τα τραγούδια δεν είναι σαν τη λογοτεχνία. Σκοπός τους είναι να τραγουδιούνται, όχι να διαβάζονται» σημειώνει χαρακτηριστικά. Ο ίδιος μάλιστα ζήτησε από το κοινό να αντιμετωπίζει τους στίχους του κατά τον τρόπο με τον οποίο προορίζονται να ακουστούν, δηλαδή «σε συναυλία, σε δίσκο ή όπως ο κόσμος ακούει τραγούδια αυτές τις μέρες». Κλείνοντας την ομιλία του, ο Dylan επιστρέφει στον Όμηρο μια μετάφραση των πρώτων στίχων της Οδύσσειας: «Τραγούδησε μέσα μου, Μούσα, και μέσα από εμένα αφηγήσου την ιστορία».