Ο «άγνωστος» Κafka στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ

o-agnostos-kafka-stin-ethniki-bibliothiki-tou-israil

ΤΕΤΑΡΤΗ, 17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012

Συλλογή άγνωστων στο πλατύ κοινό χειρογράφων του Franz Kafka, του γερμανόφωνου εβραίου συγγραφέα, μετά από τέσσερις δεκαετίες στην αφάνεια ενός διαμερίσματος του Τελ Αβίβ, θα δουν το φως της δημοσιότητας.

Πρόκειται για απόφαση ισραηλινού δικαστηρίου, που τελεσιδίκησε την περασμένη Κυριακή. Τα χειρόγραφα βρίσκονταν στην κατοχή των Eva Hoffe και Ruth Wiesler, δύο αδελφών που καθ’ όλη τη διάρκεια της τετράχρονης εκδίκασης της υπόθεσης ισχυρίζονταν ότι κληρονόμησαν νομότυπα το υλικό από τη μητέρα τους, την Esther Hoffe. H Ester ήταν η γραμματέας του στενού φίλου και εκτελεστή της διαθήκης του Κafka, Max Brod.

Το δικαστήριο κατέληξε ότι ο Brod είχε ορίσει ρητά στη διαθήκη του ότι το μεγαλύτερο μέρος των εγγράφων που κληροδότησε στη γραμματέα του θα έπρεπε να αποδοθούν σε δημόσια αρχεία. Οι ειδικοί ωστόσο δεν ελπίζουν ότι το συγκεκριμένο υλικό μπορεί να αποτελέσει πηγή ριζικής αναθεώρησης των βασικών έργων του Κafka, που έφυγε από τη ζωή στα 1924. Ωστόσο, η συλλογή περιλαμβάνει χειρόγραφα τα οποία θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις μας για το βίο και την πολιτεία του συγγραφέα.

«Είναι μια νίκη για το λαό του Ισραήλ», δηλώνει ο διευθυντής της συλλογής Εθνικής Βιβλιοθήκης «Judaica Collection», Aviad Stollman στο πρακτορείο Reuters. «Αυτό το υλικό βρισκόταν κλειδωμένο για πάνω από 40 χρόνια και για πρώτη φορά θα είναι προσβάσιμο σε όλους», προσθέτει.

«Η Δίκη», ο «Πύργος» και η «Αμερική» εκδόθηκαν μετά το θάνατο του Κafka, όταν ο Brod, ο οποίος ήταν επίσης και βιογράφος του, αγνόησε παντελώς την εκπεφρασμένη διάθεση του συγγραφέα να καούν όλα τα μη δημοσιευμένα έργα του.

Το 1939 ο Brod γλίτωσε από τους Nαζί, παίρνοντας το τελευταίο τρένο από την ελεύθερη Πράγα, με μια βαλίτσα με τα υλικά του Kafka υπό μάλης. Μετά το θάνατο του Brod το 1968 στο Ισραήλ, το αρχείο πέρασε στην Esther Hoffe.

Ένα μέρος του υλικού η γραμματέας το διασφάλισε σε θυρίδες σε Τελ Αβίβ και Ζυρίχη και το υπόλοιπο στο διαμέρισμά της στην ισραηλινή πρωτεύουσα, δημιουργώντας ένα «καφκικό» μυστήριο για το περιεχόμενό του.

Η Esther Hoffe πέθανε το 2007. Το δώρο της στις κόρες της το αμφισβήτησε ευθέως το ίδιο το ισραηλινό κράτος, που κινήθηκε δικαστικά με το σκεπτικό ότι το υλικό πρέπει να γίνει κτήμα της δημόσιας σφαίρας του εβραϊκού κράτους.

Κάποια χειρόγραφα ο Brod τα είχε ήδη αποδώσει στην ανηψιά του Kafka το 1956. Αυτά σήμερα βρίσκονται στην Οξφόρδη. Αν και η Esther Hoffe δεν άφηνε χώρο σε ερευνητές και φοιτητές να επεξεργαστούν το υλικό, λέγεται ότι πούλησε το χειρόγραφο της «Δίκης» για περίπου 2 εκατ. δολάρια το 1980.