Κάθε γωνιά της Πελοποννήσου κρύβει μια ιστορία, έναν θησαυρό, μια ευκαιρία για κάτι καινούριο. Εδώ το αδύνατο γίνεται δυνατό, και κάθε επίσκεψη είναι μια ευκαιρία για ανανέωση, είτε πρόκειται για ένα Σαββατοκύριακο, είτε για τις διακοπές των Χριστουγέννων.

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η ιστορία αυτού του τόπου είναι γεμάτη στιγμές όπου το αδύνατο αποτέλεσε την αφετηρία για κάτι μεγαλύτερο. Αυτή είναι η αόρατη κλωστή που ενώνει τους ανθρώπους, τις πόλεις, τα τοπία και όλα όσα προσφέρει. Σε αυτό το διμερές οδοιπορικό, εξερευνούμε τους ορεινούς προορισμούς της Πελοποννήσου, δίνοντας συγκεκριμένες ιδέες για αποδράσεις την εορταστική περίοδο ή τον χειμώνα ευρύτερα. Από μονοπάτια με ελατοδάση μέχρι χωριά με τζάκια που καίνε και τοπικά εδέσματα, ετοιμαστείτε για εμπειρίες που θα σας αναζωογονήσουν.

Μέρος 1: Πάρνωνας – Βουνά, δάση και χειμερινές περιπέτειες Ο Πάρνωνας, γνωστός και ως Μαλεβός, είναι το πιο εκτεταμένο σύμπλεγμα της Πελοποννήσου και μία από τις σημαντικότερες οικολογικές ζώνες στην Ελλάδα, με πολλές περιοχές χαρακτηρισμένες ως προστατευόμενες και ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000. Καλύπτεται σε μεγάλο μέρος του από δάση με έλατα, μαυρόπευκα, πλατάνια, καστανιές, Κεφαληνιακή Ελάτη, δρύες και άλλα είδη, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει το μοναδικό στην Ευρώπη δάσος από δενδρόκεδρους στην περιοχή της μονής Μαλεβής, που έχει χαρακτηριστεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης. Έχουν καταγραφεί 1.000 είδη χλωρίδας, από τα οποία 15 είναι ενδημικά του βουνού και μοναδικά στον κόσμο, ενώ 11 είναι σπάνια στην Ευρώπη. Διαθέτει περισσότερους από 15 τύπους οικοτόπων με σημαντική οικολογική αξία, και η πανίδα του (200 διαφορετικά είδη) περιλαμβάνει αρκετά σπάνια και προστατευόμενα είδη πτηνών, θηλαστικών, ερπετών και αμφίβιων.

Στην πλευρά της Λακωνίας, όμορφα χωριά κτισμένα στο βουνό, όπως η Βαμβακού, η Βαρβίτσα, ο Βασσαράς, τα Βέρια, τα Βρέσθενα, οι Καρυές, η Μεγάλη Βρύση, το Πολύδροσο (Τσίντζινα), οι Αγριάνοι και τα Χρύσαφα, προσφέρουν ιδανικές αφετηρίες για χειμερινές εξερευνήσεις. Ο Κοσμάς είναι μια ευχάριστη έκπληξη για τους κουρασμένους από τις πόλεις επισκέπτες, με πηγές, ρέματα, νερά, ελατοδάση και καστανιές, ανοιχτό ορίζοντα προς τη θάλασσα και τα βουνά, και πετρόκτιστα σπίτια. Στο επίκεντρο, η μεγάλη δροσερή πλατεία με αιωνόβια πλατάνια φυτεμένα το 1883, που σκιάζουν καφέ, ταβέρνες, ζαχαροπλαστεία και κρήνες με μορφή λιονταριών. Το χωριό απλώνει τα πέτρινα σπίτια του με κεραμοσκεπές σε υψόμετρο 1.150 μ. στις ΝΑ παρυφές του Πάρνωνα, φτιαγμένα με ντόπια πέτρα από Λαγκαδινούς και Κοσμίτες μαστόρους. Στο κέντρο της πλατείας δεσπόζει η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, στη θέση ναού του 1884. Την επόμενη μέρα, περπατήστε στα μεγάλα καστανοδάση για να «γεμίσετε μπαταρίες» – ιδανικό για χριστουγεννιάτικες βόλτες με ζεστό τσάι βουνού μετά.

Ο παραδοσιακός οικισμός του Αγίου Πέτρου είναι κτισμένος μέσα σε καταπράσινο τοπίο στους ανατολικούς πρόποδες του Πάρνωνα. Στα αξιοθέατά του περιλαμβάνονται ο πύργος του Τρικαλίτη, η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, το ανακαινισμένο πέτρινο σχολείο. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η μονή Μαλεβής με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Με ορμητήριο το χωριό, κάντε διαδρομές στον Πάρνωνα: Οι πιο έμπειροι ανεβείτε στις κορυφές Μικρή και Μεγάλη Τούρλα. Ένα ωραίο μονοπάτι συνδέει το χωριό με τη Μονή Μαλεβής, ενώ το Εθνικό μονοπάτι 033 ξεκινάει από τον Άγιο Πέτρο, διασχίζει την κορυφογραμμή του Πάρνωνα, περνάει από την Μονεμβασία και καταλήγει στον Κάβο Μαλιά – τέλειο για εορταστικές πεζοπορίες με παγωμένες θέες.

Η μονή της Παναγίας Μαλεβής βρίσκεται σε υψόμετρο 920 μ. μέσα στα ελατοδάση, 10 χλμ. από τον Άγιο Πέτρο. Μαζί με τις Μονές Λουκούς και Έλωνα είναι οι πιο γνωστές της Κυνουρίας, κτισμένη σε υπέροχη θέση με πανοραμική θέα, τριγυρισμένη από δάση με έλατα και κέδρους. Ξεχωρίζει το αμιγές δάσος από δενδρόκεδρους (Juniperus drupacea) σε έκταση 750 στρεμμάτων, ενώ η περιοχή είναι ενταγμένη στο Natura 2000. Δενδρόκεδροι μαζί με έλατα υπάρχουν και στις περιοχές του Πραστού και του Κοσμά. Για Χριστούγεννα, επισκεφτείτε τη μονή για στοχασμό και μετά απολαύστε ζεστή σούπα σε κοντινή ταβέρνα.

Η Βαμβακού, ένα μικρό χωριό στη δυτική πλευρά του Πάρνωνα ΒΑ της Σπάρτης, αναγεννάται χάρη στο εγχείρημα Vamvakou Revival. Εξερευνήστε το χωριό και τις γύρω περιοχές με πεζοπορία ή ποδηλασία βουνού σε μονοπάτια για όλα τα επίπεδα. Επισκεφτείτε την Εκκλησία του Αγίου Χαράλαμπου στην κεντρική πλατεία ή το Λαογραφικό Μουσείο. Σήμερα λειτουργεί το εστιατόριο-καφέ «Βουρέικο», και δύο ξενώνες: η Ρούγα της Βαμβακούς και ο Παραδοσιακός Ξενώνας Βαμβακούς. Κτισμένο σε υψόμετρο 900 μ. κοντά σε δάση ελάτης και μαύρης πεύκης, αποτελεί ορμητήριο για ορειβατικές αναβάσεις στις κορυφές Μεγάλη Τούρλα (1.935 μ.) και Γαϊτανόρραχη (1.803 μ.), από όπου είναι ορατή ακόμα και η Αθήνα σε καθαρή ατμόσφαιρα.

Σημαντικοί σταθμοί κάθε χρόνο είναι τα ραντεβού στο βουνό όπως το Vamvakou Santa School – ιδανικό για οικογενειακές γιορτές με χιόνι και ζεστό κρασί.

Μέρος 2: Ταΰγετος – Το δίκτυο μονοπατιών και τα ιστορικά χωριά Ο Ταΰγετος είναι ένα από τα μεγαλύτερα βουνά στην Ελλάδα, με ψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία (2.404 μ.) και το ομώνυμο εκκλησάκι. Η οροσειρά καταλήγει στη χερσόνησο της Μάνης και στο ακρωτήριο Ταίναρο. Η ανατολική πλευρά με τις χαράδρες που τροφοδοτούν τον Ευρώτα έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και στις «Σημαντικές για τα Πουλιά» περιοχές, με 87 είδη πτηνών και 100 είδη πεταλούδας. Τα Taygetos Trails είναι το δίκτυο παραδοσιακών μονοπατιών στο βόρειο τμήμα του Κεντρικού και Ανατολικού Ταΰγέτου, με συνολικό μήκος περίπου 90 χλμ. 

Ενώνει 14 ορεινά χωριά: Λογγάστρα, Τρύπη, Αγία Ειρήνη (Βάρσοβα), Σταυρός, Πικουλιάνικα, Βλαχοχώρι, Ταϋγέτη (Μπαρσινίκος), Περγανταίικα, Αναβρυτή, Σοχά, Καλύβια Σοχάς, Άγιος Ιωάννης, Παρόρι, Μυστράς. Το δίκτυο έχει εισόδους από τα χωριά Λογγάστρα, Αγία Ειρήνη (Βάρσοβα), Τρύπη, Πικουλιάνικα, Μυστρά, Παρόρι, Άγιο Ιωάννη και Καλύβια Σοχάς. Συνολικά 28 διαδρομές απευθύνονται σε όλα τα επίπεδα πεζοπορικής εμπειρίας και είναι προσβάσιμες όλο τον χρόνο. Η αποκατάσταση των μονοπατιών συντονίζεται από τον Προοδευτικό Σύλλογο Ταϋγέτης(Μπαρσινίκος) Μυστρά, με την υποστήριξη του Δήμου Σπάρτης και της Περιφέρειας Πελοποννήσου, και υλοποιείται με ευθύνη του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Σπάρτης..

Το δίκτυο καλύπτει μεγάλο τμήμα της βόρειας περιοχής, διασχίζοντας και συνδέοντας τα χωριά που χαρακτηρίζονται για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τον γραφικό χαρακτήρα τους. Κάθε χωριό προσφέρει μοναδικά αξιοθέατα και δραστηριότητες, με εύκολη πρόσβαση για περιηγήσεις. Τα ορεινά χωριά έχουν εντυπωσιακή φύση με κορυφές πάνω από 2.000 μ. όπως Σπανακάκι (2.024 μ.) και Νεραϊδοβούνα (2.032 μ.). Η περιοχή έκτασης 77 τ.χλμ. είναι ορειβατικός παράδεισος για φύση και μονοπάτια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους – ιδανικό για χριστουγεννιάτικες αποδράσεις με πεζοπορία και ζεστά ροφήματα.

Γεύσεις και εδέσματα Αξέχαστα τσιμπούσια στήνονται με γουρνοπούλα που ψήνεται ολόκληρη ή μισή επί ώρες στον φούρνο μέχρι να καραμελώσει η πέτσα και να γίνει τραγανή σαν μπισκοτάκι! Η περιοχή της Μάνης φημίζεται για τα παστά κρέατα: Δοκιμάστε σύγκλινο (χοιρινό παστό, καπνισμένο και βρασμένο με πορτοκάλι) ή παστό κρέας με αυγά τηγανητά. Άλλες λιχουδιές είναι ο κόκορας με χυλοπίτες, οι γκόγκες (φρέσκο ζυμαρικό) πασπαλισμένες με μυζήθρα και λουσμένες με βούτυρο, ο καγιανάς (αυγά τηγανητά με ντομάτα και τυρί), η τραχανόπιτα και τα τσιγαρολάχανα (αρωματικά χόρτα τσιγαρισμένα με κρεμμύδι, πελτέ, λάδι, αλάτι και πιπέρι). Γλυκά: Δίπλες Καλαμάτας, Αμυγδαλωτά Μονεμβασιάς, Χριστουγεννιάτικα λαλάγγια και πολλά άλλα.

Ανάμεσα στα βραβευμένα κρασιά ΠΟΠ και τις γηγενείς ποικιλίες είναι η Κυδωνίτσα, σπάνια και παλιά ποικιλία αμπέλου, με λεπτό φρουτώδες άρωμα και ευχάριστη επίγευση. Με 121 οίνους ΠΟΠ, η οινογνωσία στη Νεμέα είναι πρόκληση, πατρίδα της πολυδύναμης ποικιλίας Αγιωργίτικο, που παράγει πληθώρα τύπων κρασιού.

Εδώ, στην Πελοπόννησο, το αδύνατο είναι μόνο η αρχή – ξεκινήστε το δικό σας ταξίδι ανανέωσης! Διαβάστε περισσότερα για τις δυνατότητες της Πελοποννήσου εδώ.