Γιατί η όμορφη πόλη Maribor, με τους περίπου 120.000 κατοίκους, στις όχθες του ποταμού Drava στη Σλοβενία, επιλέχτηκε ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2012; Ελάτε να μάθουμε μαζί…

Τα μεγαλύτερα αστέρια της jazz βρέθηκαν στο Maribor τη δεκαετία του 1980, όταν τα parties ήταν στην καλύτερή τους φάση. Το Μaribor είναι γνωστό εδώ και χρόνια για την avant-garde jazz μουσική του, αλλά αυτός δεν είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο έγινε γνωστό. Η θέση της πόλης κοντά στα αυστριακά σύνορα, στη βορειοανατολική πλευρά της χώρας ( http://bit.ly/Maribor_map ) και το γεγονός ότι ήταν ένα σημαντικό βιομηχανικό κέντρο, την έκανε «ανοιχτή» σε διαφορετικές επιρροές και ενθάρρυνε τη δημιουργικότητα, με αποτέλεσμα το Maribor να λάβει το παρατσούκλι «το μικρό Λίβερπουλ».

Η αρχιτεκτονική του κέντρου της παλιάς πόλης (συμπεριλαμβανομένου του Rathaus) επιβεβαιώνει την προ πρώτου παγκοσμίου πολέμου ιστορία του Μaribor ως κυρίως Αυστρο-ουγγρική πόλη. Αλλά το γεγονός ότι το ένα τρίτο από αυτά τα κτίρια είναι πλέον ακατοίκητα, μαρτυρά μια άλλη ιστορία -αυτή της μετα-βιομηχανικής παρακμής της πόλης από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Η ιδέα της οικοδόμησης μιας νέας δημιουργικής οικονομίας ήταν πίσω από την απόφαση ανάθεσης του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης ( www.maribor2012.info/en/ ) στο Μaribor για το 2012 (μαζί με την πόλη Guimarães στην Πορτογαλία), που ξεκινά επίσημα, με μια μεγάλη γιορτή, στις 14 Ιανουαρίου.

Η εκλεκτικότητα είναι ακόμα εμφανής στην πολιτιστική ζωή του Maribor -της δεύτερης μεγαλύτερης πόλη της Σλοβενίας- και όχι μόνο στη φημισμένη μουσική σκηνή KGB ( http://klub-kgb.si ). Το ετήσιο φεστιβάλ Lent ( www.festival-lent.si/en ), με μια κεντρική σκηνή στην όχθη του ποταμού Drava, είναι ένα από τα μεγαλύτερα στα Βαλκάνια (με τη συμμετοχή πέρυσι, 600.000 ατόμων). Το Maribor φιλοξενεί επίσης ένα φεστιβάλ κλασικής μουσικής ( http://2011.festivalmaribor.si/en/festival ) και το θεατρικό φεστιβάλ Borstnikovo ( www.borstnikovo.si/en ), ενώ το πολιτιστικό κέντρο Kibla ( kibla.org/en ) εστιάζει στη σύγχρονη τέχνη των πολυμέσων.

Όλες οι μεγάλες γκαλερί, τα μπαρ και οι μουσικές σκηνές της πόλης, βρίσκονται σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους. Και αν κουραστείτε, μπορείτε πάντα να σταματήσετε σε ένα από τα δημοφιλή καφέ της Poštna Ulica, για μια μπύρα craft ή εκλεκτό καφέ -ή στο βοσνιακό εστιατόριο Bascarsija ( www.bascarsija.si/index.php/en/resstrant ) για cevapcici (πικάντικα λουκάνικα που σερβίρονται με ψωμί).

Τα βουνά Massif Pohorje (που φιλοξενούν το μεγαλύτερο χιονοδρομικό κέντρο στη Σλοβενία), δεσπόζουν της πόλης και –όπως θα περίμενε κανείς για μια περιοχή που είναι γνωστή για την παραγωγή οίνου από τους ρωμαϊκούς χρόνους- αμέτρητοι αμπελώνες «στολίζουν» τους γύρω καταπράσινους λόφους. Το παλαιότερο αμπέλι του κόσμου (400 ετών) βρίσκεται έξω από ένα μικρό μουσείο κρασιού και γευσιγνωσίας στον ποταμό Drava και η κάβα Vinag ( www.vinag.si ) έχει 5,5 εκατ. λίτρα οίνου στα κελάρια της τριών χλμ.

Η πεζοδρόμηση μιας μεγάλης πλατείας φέτος, βοήθησε να γίνει πιο κομψό το κέντρο της πόλης. Και αν και άλλα φιλόδοξα σχέδια έχουν αναβληθεί λόγω των οικονομικών και πολιτικών δυσκολιών, μια underground, σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη, πολιτιστική σκηνή ανθεί στην πόλη.

Θα δείτε πολλούς κατοίκους να χρησιμοποιούν ποδήλατο, γιατί είναι ένα φτηνό και γρήγορο μεταφορικό μέσο. Στο ελεύθερο χρόνο σας νοικιάστε κι εσείς ένα ποδήλατο και κάντε βόλτα κατά μήκος του ποταμού ή στους πεζόδρομους της πόλης.

Μια από τις πιο συναρπαστικές, σύγχρονες εξελίξεις είναι το Pekarna ( www.pekarna.org ), ένα εναλλακτικό πολιτιστικό κέντρο σε ένα πρώην στρατιωτικό αρτοποιείο και αποθηκευτικό χώρο, το οποίο «καταλήφθηκε» από μια ομάδα διανοουμένων καλλιτεχνών και ακτιβιστών μόλις ο γιουγκοσλαβικός στρατός το εγκατέλειψε, όταν η Σλοβενία κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1991. Τώρα ανήκει στο δημόσιο, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί ανεξάρτητα και φιλοξενεί πολλά κλαμπ, ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο μεταχειρισμένων βιβλίων, έναν ξενώνα και το Gustaf Hall, όπου διεξάγονται φιλοσοφικές συζητήσεις και περίπου 150 μουσικές παραστάσεις το χρόνο.

Η εναλλακτική μουσική σκηνή της Σλοβενίας ευημερεί (αν και δεν έλαβε καμία χρηματοδότηση από το πρόγραμμα για το Μaribor το 2012) και η πολιτιστική προσφορά αυτής της μικρής χώρας, μπορεί να ανταγωνιστεί αυτές των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Υπάρχουν περίπου 50 κέντρα όπως το Pekarna, ακόμη και σε μικρά χωριά.

Το χωριό Trate, μισή ώρα προς τα βόρεια προς τα αυστριακά σύνορα, ήταν κάποτε η Μέκκα της εναλλακτικής μουσικής, ενώ ένα punk συγκρότημα που ονομάζεται Indust Bag, έδινε συναυλίες σε ένα κελάρι κάτω από ένα κάστρο στο χωριό Metlika. Εκτός από τα Pekarna και KGB, άλλοι ανεξάρτητοι μουσικοί χώροι στο Maribor είναι το jazz bar Satchmo ( www.satchmo.si ) και το Huda Kava cafe (2-12 Poštna Ulica).

Στην πόλη Velenje, μία από τις πέντε «πόλεις εταίρους» που θα κατέχουν από κοινού τον τίτλο «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» μαζί με το Maribor, τον επόμενο χρόνο, θα διοργανωθεί μια συναυλία χάλκινων πνευστών σε ένα παλιό ορυχείο άνθρακα, 150 μέτρα κάτω από τη γη. Η Velenje φιλοξενεί επίσης ένα ετήσιο φεστιβάλ για την «Πίππη Φακιδομύτη» ( www.festival-velenje.si ), ενώ στο Novo Mesto, μια άλλη πόλη που μοιράζεται τον τίτλο, θα διοργανωθεί το jazz φεστιβάλ Jazzinty ( www.jazzinty.com ).

Η καλύτερη εποχή για να επισκεφτείτε την πόλη είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο, καθώς ο χειμώνας είναι αρκετά βαρύς, με χαμηλές θερμοκρασίες. Το καλοκαίρι και κυρίως τον Ιούνιο και Ιούλιο συνήθως βρέχει, ενώ η θερμοκρασίες σπάνια ανεβαίνουν πάνω από τους 25 βαθμούς κελσίου. Καλύτεροι φθινοπωρινοί μήνες είναι ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος.

Το Maribor είναι η πρώτη πόλη της Σλοβενίας που ανακηρύσσεται Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης από το 1985, όταν δόθηκε ο τίτλος της πρώτης Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Πολιτισμού στην Αθήνα.