Ο Γιάννης Μπέζος αναλαμβάνει τα χρέη του Στρεψιάδη, στις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, που ταξιδεύουν στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, στις 13 και 14 Ιουλίου και, στη συνέχεια, σε όλη την Ελλάδα.

Ο Στρεψιάδης είναι ένας απαίδευτος χωριάτης, πνιγμένος στα χρέη, εξαιτίας της σπάταλης ζωή του γιου του, Φειδιππίδη. Στριμωγμένος από τους δανειστές του, παίρνει την απόφαση να στείλει τον γιο του στο Φροντιστήριο του Σωκράτη, για να μάθει τον άδικο και τον δίκαιο λόγο, ώστε να μπορεί να δικαιώνεται στις δίκες και να γλιτώσει από τα διάφορα δανεικά και αγύριστα. Ο Φειδιππίδης δεν έχει καμιά όρεξη να κλειστεί στη σχολή και, έτσι, ο γέρο Στρεψιάδης, αναγκάζεται να φοιτήσει ο ίδιος στο Φροντιστήριο. Γρήγορα, όμως, ο Σωκράτης τον διώχνει ως ανεπίδεκτο μαθήσεως και, τελικά, πείθει τον άσωτο υιό του να διδαχθεί από τον μεγάλο φιλόσοφο. Σύντομα, θα αντιληφθεί πως όλα τα μαθήματα που πήρε ο γιος του, θα τα πληρώσει ο ίδιος και, μάλιστα, πικρά.

Σε μια εποχή κοινωνικών και ηθικών αναζητήσεων και έντονων ανακατατάξεων, που τα όρια των ρευμάτων, των ιδεών και της προόδου βρίσκονται σε σύγχυση και υπό διαπραγμάτευση, ο Γιάννης Μπέζος μας εξηγεί γιατί το αριστοφανικό έργο αποδεικνύεται πιο επίκαιρο από ποτέ.

Τι σατιρίζει ο Αριστοφάνης στις «Νεφέλες»;

Δεν θα έλεγα ότι σατιρίζει ο Αριστοφάνης. Η σάτιρα εμπεριέχει μια ευκολία. Ο Αριστοφάνης είναι κωμωδιογράφος μεγάλος. Καταδεικνύει την ευκολία που διακατέχει τον λαϊκό άνθρωπο της εποχής του να μάθει τους τρόπους των «μοντέρνων» και των φλύαρων σοφιστών, με σκοπό να ξεγελάσει τους δανειστές του και να μην πληρώσει τα χρέη του. Τι μας θυμίζει;

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του Στρεψιάδη;

Μικροαστικός, έλλειψη σκέψης, έλλειψη παιδείας, έτοιμος για όλα. Για οποιαδήποτε ταπείνωση, αρκεί να τη βγάλει καθαρή.

Πόσο θα μπορούσαμε να τον παρομοιάσουμε με τη σημερινή Ελλάδα, που την κυνηγούν οι δανειστές της;

Δεν είναι και πολύ δύσκολο. Η ευκολία μας στα λόγια, η έλλειψη στη σκέψη και η συνομωσιολογία μάς χαρακτηρίζουν και σήμερα.

Τι συμβολίζει η αθώωση του Σωκράτη, στη σύγχρονη διεξαγωγή της δίκης του, σχεδόν 2.500 χρόνια μετά την καταδίκη του σε θάνατο;

Πιστεύω ότι τα γεγονότα χαρακτηρίζονται από την εποχή τους και την χαρακτηρίζουν. Δεν συμφωνώ με αυτήν την πρωτοβουλία.

Ποιο είναι το πραγματικό πρόσωπο της οικονομικής κρίσης και ποιοι είναι οι βαθύτεροι στόχοι της;

Το πραγματικό της πρόσωπο είναι αυτό που βλέπουμε ο καθένας ξεχωριστά, από τον εαυτό του και τον περίγυρό του. Συνήθως, δεν το ομολογούμε. Φοβόμαστε. Η προσωπική ευθύνη είναι άγνωστη στην πατρίδα μας. Οι στόχοι θα έπρεπε να τεθούν από μας και όχι από την οικονομική κρίση.

Τι δείχνουν οι πρόσφατες ανακατατάξεις στο πολιτικό μας σκηνικό;

Πόσο ανέτοιμοι είμαστε για αλλαγές και προσαρμογές σε μια ευρωπαϊκή οικογένεια. Θέλουμε να καθόμαστε στο τραπέζι με τους υπόλοιπους συγγενείς μας, όποτε θέλουμε, και, φυσικά, αν θέλουμε. Να μας κρατάνε και το φαγητό στο ψυγείο.

Θεωρείτε πως η τέχνη, στο σύνολό της, επιτελεί επαρκώς τον αφυπνιστικό σκοπό της, σε αυτήν τη δραματική εποχή, σε έναν τόπο που αλλάζει;

Η τέχνη δεν αφυπνίζει. Ή μαγεύει και ανησυχεί, ή λειτουργεί εκτονωτικά. Μερικές φορές και χαλαρωτικά. Μέχρι να σε πάρει ο ύπνος!

Αν αφουγκραστούμε τα μηνύματα που μας δίνουν τα σημεία των καιρών, τί θα ακούσουμε;

Τη βαθιά μας ανάγκη για αλλαγές, πρωτίστως μέσα μας. Αν, φυσικά, αφουγκραστούμε τα μηνύματα.

Ταυτότητα παράστασης: μετάφραση: Κ. Χ. Μύρης (στο κείμενο της παράστασης έχουν προστεθεί αποσπάσματα από Πλατωνικούς Διαλόγους), σκηνοθεσία - δραματουργική επεξεργασία – σκηνικά – κοστούμια: Νίκος Μαστοράκης, μουσική: Σταύρος Γασπαράτος, κίνηση: Φωκάς Ευαγγελινός, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου,

βοηθοί σκηνοθέτη: Βίκυ Βολιώτη, Μαντώ Αρμένη. Παίζουν: Στρεψιάδης: Γιάννης Μπέζος, Σωκράτης: Αλέξανδρος Μυλωνάς, Φειδιππίδης: Μάκης Παπαδημητρίου, κάποιος: Γιάννης Νταλιάνης, Δίκαιος Λόγος: Νίκος Ψαρράς, Άδικος Λόγος: Προμηθέας Αλειφερόπουλος, μαθητές: Λαέρτης Μαλκότσης, Όμηρος Πουλάκης, Θάνος Τοκάκης, Μιχάλης Οικονόμου. Χορός: Τάνια Τρύπη, Κατερίνα Λυπηρίδου, Φοίβος Ριμένας, Τζωρτζίνα Παλαιοθοδώρου, Ιωάννης Παπαζήσης, Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Αμαλία Τσεκούρα, Χρήστος Σπανός, Λήδα Μανουσάκη, Νάντια Κοντογεώργη, Μίνως Θεοχάρης, Δανάη Κατσαμένη, Γιωργής Τσουρής, Σπύρος Κυριαζόπουλος.

Πληροφορίες: Εθνικό Θέατρο, Αγίου Κωνσταντίνου 22 – 24 Αθήνα, τηλ.: 210 5288100. Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, Αρχαιολογικός Χώρος Ασκληπιείου Επιδαύρου, Ναυπλίου – Επιδαύρου, Αργολίδα, τηλ.: 27530-22026.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ