Στο φροντιστήριο του Σωκράτη φοιτά ως Φειδιππίδης, ο ηθοποιός Μάκης Παπαδημητρίου, στις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, που ταξιδεύουν με το Εθνικό Θέατρο, συνεχίζοντας την περιοδεία τους.

Ο Στρεψιάδης, ένας απαίδευτος χωριάτης, πνιγμένος στα χρέη εξαιτίας της σπάταλης ζωή του γιου του, Φειδιππίδη, αποφασίζει να φοιτήσει στη σχολή του Σωκράτη, για να μυηθεί στην μαιευτική του μέθοδο και να μπορέσει να αντιμετωπίσει τους δανειστές του στα δικαστήρια. Γρήγορα, όμως, ο Σωκράτης τον διώχνει ως ανεπίδεκτο μαθήσεως και, τελικά, εκείνος πείθει τον γιο του να φοιτήσει στη σχολή του μεγάλου φιλοσόφου. Σύντομα, θα αντιληφθεί πως όλα τα μαθήματα που πήρε ο γιος του, θα τα πληρώσει ο ίδιος και, μάλιστα, πικρά.

Ο Μάκης Παπαδημητρίου γίνεται ο «καλύτερος μαθητής», στην απολαυστική αυτή παράσταση, και μας μιλά για το νήμα του χθες που ενώνεται με αυτό του σήμερα που ενώνονται, στρέφοντας την προσοχή μας προς το μέλλον.

Ποια θέματα καυτηριάζει ο Αριστοφάνης μέσα από τις «Νεφέλες»;

Ο Αριστοφάνης, στο πρόσωπο του Σωκράτη, σατιρίζει τις «προοδευτικές» εκπαιδευτικές ιδέες που εισήγαγαν οι σοφιστές, στην αρχαία Αθήνα. Σε μια εποχή κοινωνικών και ηθικών αναζητήσεων και έντονων ανακατατάξεων, που τα όρια των ρευμάτων, των ιδεών και της προόδου βρίσκονται σε σύγχυση και υπό διαπραγμάτευση, όπως και το εκπαιδευτικό σύστημα, το έργο αποδεικνύεται πιο επίκαιρο από ποτέ.

Πώς το έργο ενώνει το μακρινό χθες με το σήμερα;

Στις «Νεφέλες», ένας καταχρεωμένος άνθρωπος ψάχνει τρόπο να επιβιώσει και, στην απελπισία του, γίνεται θύμα ενός «αλλόκοτου» δασκάλου της διαφθοράς, του Σωκράτη. Νομίζω, ότι αυτό είναι το πλέον σύνηθες φαινόμενο στην εποχή μας. Σαν να γράφτηκε κατά παραγγελία!

Ο Φειδιππίδης πώς παραπέμπει στον σύγχρονο Έλληνα και ιδιαίτερα στους πολιτικούς μας;

Ο Φειδιππίδης, υπό την πίεση του πατέρα του να τον βοηθήσει, παρακολουθεί μαθήματα στο φροντιστήριο του Σωκράτη και «ειδικεύεται» στη χρήση του Άδικου Λόγου. Θα έλεγε κανείς, ότι η απουσία της πραγματικής επιθυμίας για να βοηθηθεί η χώρα και η θυσία της στον βωμό της «καρέκλας» καθιστούν τα κοινά του χαρακτηριστικά με πολιτικούς -που ακολουθούν αυτή τη νοοτροπία- κάτι περισσότερο από προφανή. Τα τηλεοπτικά παράθυρα, κυρίως, φιλοξενούν πολλούς καλοθελητές που θα βγάλουν τη χώρα από το αδιέξοδο, ενώ, φυσικά, κόπτονται μόνο για τη δική τους εξασφάλιση, αν και διατυμπανίζουν το αντίθετο.

Πώς λειτουργεί η κωμωδία ως παγκόσμια γλώσσα;

Δύσκολη ερώτηση. Πιστεύω, όμως, ότι δεν είναι αποκλειστικό «προνόμιο» της κωμωδίας, αλλά της τέχνης γενικότερα. Πάντως, έχουμε μια τάση να βρίσκουμε την κωμωδία πιο εύπεπτη και πιο εύκολη στο να επικοινωνεί. Παγκόσμια, όμως, γλώσσα είναι κατ’ εξοχήν η μουσική, κατά τη γνώμη μου.

Ως κράτος, πώς θα μπορούσαμε να διαλύσουμε το πυκνό νέφος της οικονομικής κρίσης;

Αντιλαμβάνομαι το «πυκνό νέφος» ως αναφορά στις Νεφέλες του Αριστοφάνη, αλλά αν χρειαζόταν κάτι για να «διαλύσει» αυτό που ζούμε, δεν θα ήταν μόνο μια παράσταση. Χρειάζεται τόλμη, πάνω από όλα. Και για μια φορά, να μπορέσουμε να βάλουμε νερό στο κρασί μας, προς όφελος του συνόλου. Δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο.

Θεωρείτε πως, ως πολίτες και λόγω νοοτροπίας, έχουμε μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα;

Έχουμε ευθύνη, ναι. Αλλά ζήσαμε μια εποχή που δεν ξέραμε τι θα ξημερώσει, γιατί κανείς-από αυτούς που ήξεραν-δεν ειδοποίησε. Και αν ακούστηκε κάποια φορά και κανένα καμπανάκι, φρόντισαν αυτοί που είχαν όφελος να το φιμώσουν. Θα πέσουμε στον κυκεώνα της απόδοσης ευθυνών που δεν οδηγεί πουθενά; Ας φροντίσουμε για το μέλλον.

Ποια χρήσιμα μαθήματα έχουμε πάρει μέσα από αυτήν την δύσκολη κατάσταση;

Θεωρώ ότι είμαστε ακόμα μακριά νυχτωμένοι για το πώς παίζεται το παιχνίδι. Αυτή η περίοδος, ίσως, έδωσε κάποια στοιχεία, αλλά το πως ακριβώς δεν θα το μάθουμε ποτέ. Ο μικρόκοσμος του καθένα επηρεάζεται από αποφάσεις που παίρνονται ερήμην του, ακόμα και αν φαινομενικά αυτός αποφασίζει για το μέλλον του.

Υπάρχει ελπίδα για ουσιαστική ανάκαμψη;

Θέλω να ελπίζω πως ναι.

Ταυτότητα παράστασης: μετάφραση: Κ. Χ. Μύρης (στο κείμενο της παράστασης έχουν προστεθεί αποσπάσματα από Πλατωνικούς Διαλόγους), σκηνοθεσία - δραματουργική επεξεργασία – σκηνικά – κοστούμια: Νίκος Μαστοράκης, μουσική: Σταύρος Γασπαράτος, κίνηση: Φωκάς Ευαγγελινός, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου,

βοηθοί σκηνοθέτη: Βίκυ Βολιώτη, Μαντώ Αρμένη. Παίζουν: Στρεψιάδης: Γιάννης Μπέζος, Σωκράτης: Αλέξανδρος Μυλωνάς, Φειδιππίδης: Μάκης Παπαδημητρίου, Κάποιος: Γιάννης Νταλιάνης, Δίκαιος Λόγος: Νίκος Ψαρράς, Άδικος Λόγος: Προμηθέας Αλειφερόπουλος, μαθητές: Λαέρτης Μαλκότσης, Όμηρος Πουλάκης, Θάνος Τοκάκης, Μιχάλης Οικονόμου. Χορός: Τάνια Τρύπη, Κατερίνα Λυπηρίδου, Φοίβος Ριμένας, Τζωρτζίνα Παλαιοθοδώρου, Ιωάννης Παπαζήσης, Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Αμαλία Τσεκούρα, Χρήστος Σπανός, Λήδα Μανουσάκη, Νάντια Κοντογεώργη, Μίνως Θεοχάρης, Δανάη Κατσαμένη, Γιωργής Τσουρής, Σπύρος Κυριαζόπουλος.

Πρόγραμμα περιοδείας

29 Αυγούστου: Green Theatre, Νεμέα

1 Σεπτεμβρίου: Αρχαίο Ωδείο, Πάτρα

8 Σεπτεμβρίου: Δημοτικό Θέατρο «Δημήτρης Κιντής», Ηλιούπολη

10 Σεπτεμβρίου: Θέατρο Πέτρας, Πετρούπολη

Πληροφορίες: Εθνικό Θέατρο, Αγίου Κωνσταντίνου 22 – 24 Αθήνα, τηλ.: 210 5288100.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ.ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ