Διεισδύοντας στον κόσμο του περιθωρίου, η Βάνα Πεφάνη γράφει και σκηνοθετεί ένα σκληρό έργο και μιλά στο click@Life για όσα μας πληγώνουν και μας τρομάζουν.

Το περιθώριο της ανθρώπινης κοινωνίας ξεπηδά από το ανήσυχο πνεύμα ενός φυλακισμένου συγγραφέα, στο έργο «Ένας κάποιος παράδεισος 2» (Μια παράσταση σε εξέλιξη), που βασίζεται στη ζωή και το έργο του Γάλλου συγγραφέα Ζαν Ζενέ και παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, από τις 10 έως τις 23 Σεπτεμβρίου, στις 9.30 το βράδυ.

Το σκληρό και σύγχρονο αυτό έργο διαδραματίζεται στη φυλακή, όπου βρίσκεται για μια ακόμα φορά ο Ζαν Ζενέ. Προσπαθώντας να γράψει ένα βιβλίο, η πραγματικότητα συγχέεται με τη φαντασία και, μέσα από ανάμικτα συναισθήματα αγάπης και μίσους, οι ήρωές του ζωντανεύουν, ξεπροβάλλουν από τον μικρόκοσμο του περιθωρίου και γίνονται ο καθρέφτης της κοινωνίας μας.

Με μόνο καταφύγιο τον εαυτό μας και μόνη ελπίδα την κατανόηση ότι, τελικά, ο καθένας έχει τον παράδεισο που του αξίζει, η μόνη βοήθεια σε αυτό το σκοτεινό ταξίδι είναι οι ανθρώπινες αξίες που δεν χάνονται ποτέ.

Διερευνώντας αν υπάρχει δικαιοσύνη σε αυτόν τον κόσμο, επιβράβευση και τιμωρία και αν, τελικά, οι κακοί βρίσκονται στη φυλακή και οι καλοί δικαιώνονται, η Βάνα Πεφάνη μας περιγράφει αυτόν τον «Έναν κάποιο παράδεισο» που περνά μέσα από την κόλαση της ζωής και της ύπαρξης.

Ζώντας στα άκρα

Η παράσταση βασίζεται στη ζωή και το έργο του Γάλλου θεατρικού συγγραφέα και σκηνοθέτη, Ζαν Ζενέ, ο οποίος, ως περιθωριακός ομοφυλόφιλος και ιδιότροπος εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου, απεικονίζει την ίδια του τη ζωή στα έργα του.

Υπήρξε κλέφτης, κατάδικος και εκδιδόμενος ομοφυλόφιλος, περιπλανήθηκε στην Ευρώπη, έγινε το αγαπημένο παιδί της γαλλικής διανόησης και μετατράπηκε σε ακτιβιστή, ακολουθώντας Παλαιστίνιους στρατιώτες σε στρατόπεδα του Λιβάνου και της Ιορδανίας.

Δώστε μας μερικά στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Ζαν Ζενέ.

Εγκαταλειμμένος από μητέρα πόρνη και αγνώστου πατρός, ο Ζαν Ζενέ αφήνεται, το 1910, μωρό 7 μηνών, στα σκαλιά ιδρύματος. Αργότερα, οι θετοί του γονείς τον διώχνουν, γιατί τον θεωρούν κλέφτη.

Περιπλανώμενος από παιδί, ζούσε, κυρίως, σε αναμορφωτήρια και φυλακές. Κλέφτης, ομοφυλόφιλος, λιποτάκτης, χωρίς χρήματα, βρήκε διέξοδο στο γράψιμο και, μέσω αυτού, γνώρισε σπουδαίους ανθρώπους της διανόησης.

Ο Σαρτρ έγραψε γι’ αυτόν το βιβλίο «Άγιος Ζενέ, κωμωδός και μάρτυρας». Με το έργο του υπερασπίστηκε τον κόσμο που συναναστρεφόταν, ενάντια στη συντηρητική Γαλλία. Αδύναμοι, μαύροι, μετανάστες, ομοφυλόφιλοι και εγκληματίες είναι οι ήρωες των βιβλίων του. Πέθανε το 1986, στο Παρίσι, σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου.

Τι σας προσέλκυσε, ώστε να γράψετε το έργο;

Η ζωή του Ζαν Ζενέ είναι από μόνη της ένα ολόκληρο έργο. Συναντήθηκα μαζί του πρώτη φορά στη σχολή, με αφορμή ένα κομμάτι από τις «Δούλες». Όταν διάβασα τη βιογραφία του και τα υπόλοιπα έργα του, με έβαλε σε έναν κόσμο, που, τότε, θεωρούσα μακρινό και κινηματογραφικό, κάτι σαν «κακό παραμύθι».

Πέρσι, που ασχολήθηκα ξανά με αυτό το έργο, συνειδητοποίησα ότι όσα φάνταζαν μακρινά είχαν έρθει δίπλα μου και όσα νόμιζα ότι ποτέ δεν θα ζήσω, τα ζούσα ήδη.

Όπως λέει και ο Ζενέ (Ιερώνυμος Καλετσάνος στο έργο μας): «Νομίζεις ότι δεν θα σου συμβεί ποτέ, ότι δεν μπορεί να συμβεί σε σένα. Κι έπειτα, ένα ένα, όλα αρχίζουν να σου συμβαίνουν, με τον ίδιο τρόπο που συνέβησαν και σε όλους τους άλλους».

Τι υποδηλώνει ο τίτλος «Ένας κάποιος παράδεισος»;

Ο παράδεισος είναι το δικαίωμα στην ελευθερία, να υπερασπιστούμε τη μοναδικότητα και τη διαφορετικότητά μας, σε μια κοινωνία, που θέλει να καταργήσει τη μοναξιά και τη διαφορετικότητα, για χάρη της ομοιομορφίας και του ελέγχου.

Ο παράδεισος είναι τα θέλω και οι ανάγκες μας. Γι’ αυτό και ο Παζ πολύ σωστά είχε πει ότι «Καθένας έχει τον παράδεισο που του αξίζει».

Ποια μονοπάτια της ανθρώπινης ψυχής χαρτογραφούνται στην παράσταση;

Ο Ζενέ πίστευε στο απόλυτο κακό. Ήθελε να το αφήσει να εκραγεί στη σκηνή και να μη δώσει μετά μια καθησυχαστική λύση. Δεν έκανε θέατρο για διασκέδαση.

Έτσι και η παράστασή μας, χαρτογραφεί μονοπάτια που, συχνά, κρύβουμε, που αρνιόμαστε την ύπαρξη τους, τη βία, την προδοσία, τον βιασμό, την αιμομιξία, το μίσος και τον φόβο. Και το έργο μας δεν έχει τέλος, σαν το ανθρώπινο γένος να είναι καταδικασμένο να ζει αυτήν την επαναλαμβανομένη ιστορία τρόμου.

Πώς και από ποιον ορίζεται κάποιο κομμάτι της κοινωνίας ως περιθώριο και αντιμετωπίζεται ως τέτοιο;

Έλα ντε! Ποιος βάζει αυτές τις ταμπέλες και ησυχασμένος μας τοποθετεί στα κουτάκια μας;

Πώς η εξουσία και η κοινωνία τολμά να θεωρεί περιθώριο μια πόρνη, η όποια διαπραγματεύεται το σώμα της -δηλαδή κάτι που της ανήκει- και δεν βάζει στο περιθώριο όλους αυτούς που διαπραγματεύονται μια ολόκληρη χώρα;

Γιατί θεωρείται περιθώριο ένας άνθρωπος που κλέβει για να φάει και δεν θεωρείται περιθώριο ο υπουργός που κλέβει για να αποκτήσει βίλα και κότερο; Και πάει λέγοντας φυσικά. Ο Ζενέ τόλμησε να πάει κόντρα σε όλη αυτήν την υποκρισία. Και δεν ήταν ο μόνος.

Αν η ζωή είναι ένα παιχνίδι, πότε θεωρούμαστε νικητές;

Όταν ξέρουμε να χάνουμε. Η παραδοχή της ήττας σε κάνει σπουδαίο παίκτη. Να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και τα λάθη των άλλων.

Τι σημαίνει ελευθερία για σας;

Να μπορώ να υπερασπίζομαι αυτό που είμαι, να μη φοβάμαι να δείξω τι νοιώθω και τι σκέφτομαι. Ελευθερία είναι να μπορώ να επιλέγω πότε θέλω να δεσμευτώ.

Καθώς ο Ζαν Ζενέ προσπαθεί να γράψει το βιβλίο του, χάνεται μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Τι θα έμενε, τελικά, αν κατέρρεαν όλες οι ψευδαισθήσεις που χορεύουν γύρω μας;

Ο άνθρωπος είναι πλασμένος να ονειρεύεται. Αποφεύγει τον πόνο. Τώρα ζούμε αυτή την περίοδο που οι ψευδαισθήσεις κατέρρευσαν. Τώρα είμαστε αντιμέτωποι με την αλήθεια. Στο χέρι μας είναι να παλέψουμε, για να δημιουργήσουμε πάλι τις συνθήκες, που θα μας επιτρέψουν το όνειρο.

Ταυτότητα παράστασης: κείμενο - σκηνοθεσία: Βάνα Πεφάνη, σκηνικά: Γιώργος Λυντζέρης, κοστούμια: Ιωάννα Ζαφειροπούλου, σχεδιασμός φώτων: Κατερίνα Μαραγκουδάκη, βίντεο: Νίκος Γιαβρόπουλος, μουσική τραγουδιών: Παναγιώτης Καλατζόπουλος, στίχοι: Άρης Δαβαράκης, μουσική και ήχοι παράστασης: Dna Lab. Αλέξανδρος Χρηστάρας - Μιχάλης Νιβολιανίτης, επιμέλεια κίνησης: Σοφία Μιχαήλ, φωτογραφίες: Γιάννης Βασταρδής - Νίκος Σταυρόπουλος, διεύθυνση παραγωγής: Λουκία Σιμονοβίκη. Παίζουν: Παναγιώτης Πετράκης, Κυριάκος Κοσμίδης, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Κώστας Φαλελάκης, Γιώργος Στριφτάρης, Βασίλης Αφεντούλης, Βάνα Πεφάνη, Νικολίνα Μουαΐμη, Δημήτρης Κάτσης, Σταυρούλα Οικονόμου, Μαργαρίτα Παπαντώνη.

Πληροφορίες: 10 -23 Σεπτέμβρη, στις 21.30 μ.μ, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (ειδικά διαμορφωμένος υπόγειος χώρος) Πειραιώς 206, Ταύρος-Αθήνα, τηλ.: 210 3418 550. Διάρκεια παράστασης: 85', ακατάλληλη κάτω των 18 ετών. Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 12 ευρώ, μαθητικό /φοιτητικό / κάτοχοι Κάρτας Ανεργίας (ΟΑΕΔ), Πολυτέκνων (ΑΣΠΕ), Ευρωπαϊκής Κάρτας Νέων, Κάρτας Πολιτισμού, Κάρτας Club IFA (Γαλλικού Ινστιτούτου), Κάρτας ΙΤΙ (ΕΚΔΙΘ)/ΑμΕΑ / άνω των 65: 9 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία του Ιδρύματος (Δευτ.-Παρ. 11:00 - 14:00 και τα απογεύματα μία ώρα πριν την παράσταση), καταστήματα Public, αγορά με πιστωτική κάρτα: 210 3418579 (Δευτ.-Παρ. 11:00 - 14:00) και στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ