Σε ένα τοπίο γεμάτο ήχους, αναμνήσεις και εικόνες από το παραληρηματικό μυαλό ενός ενεχυροδανειστή, η Άρτεμις Γρύμπλα επιστρέφει από τον θάνατο ως ανάμνηση και μιλά στο click@Life.

H καλλιτεχνική ομάδα «Persona» παρουσιάζει τη «Μαρία Μπορίσοβα», μία θεατρική διασκευή της νουβέλας του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, «Το γλυκό κορίτσι», στο Studio Μαυρομιχάλη, από την Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου και για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.

Καταλαμβάνοντας τη σκέψη ενός αντιήρωα, που μπλέκει διαρκώς την πραγματικότητα με τη φαντασία, η «τραγική αυτόχειρας» Άρτεμις Γρύμπλα, καθώς, έστω και μετά τον θάνατό της, τον βοηθά να δει την αλήθεια, μας μιλά για την παράσταση, το θέατρο και το ραντεβού μας με τη ζωή.

Από πού είναι εμπνευσμένη η νουβέλα του Ντοστογιέφσκι, στην οποία βασίζεται το έργο;

Ο Ντοστογιέφσκι διαβάζει στην εφημερίδα την είδηση του θανάτου της Μαρίας Μπορίσοβα, μιας δεκαεξάχρονης ράφτρας από την Μόσχα, η οποία πέφτει από το παράθυρο, κρατώντας στα χέρια της μια εικόνα της Παναγίας. Η είδηση αυτή ήταν μία από τις πολλές αυτοκτονίες της εποχής, αλλά, παρόλα αυτά, τον σημάδεψε και αποφάσισε να γράψει την ιστορία της. Την χαρακτήρισε ως την πιο «ήπια» αυτοκτονία που είχε ακούσει ποτέ και έγραψε στην εισαγωγή της νουβέλας ότι στοιχειώθηκε για πολύ καιρό από τη σκέψη της. Το παράδοξο είναι ότι, τελικά, δεν έγραψε μια ιστορία για τη ζωή της από την μεριά της (δεν αναφέρει καν το όνομά της), αλλά από την μεριά του αντιήρωα, «Αυτού» (ούτε αυτόν ονοματίζει!), του συζύγου της, ενός σαραντάχρονου ενεχυροδανειστή, τον οποίο παρακολουθούμε λίγες ώρες μετά τον θάνατό της να προσπαθεί να κατανοήσει τα αίτια της πράξης της αυτής, ξετυλίγοντας μέσα από τη διήγησή του την ιστορία της κοινής τους ζωής.

Πώς μεταλλάσσεται μέσα από αυτήν τη διασκευή;

Η διασκευή της Αύρας Σιδηροπούλου κρατάει πολλά στοιχεία από την ατμόσφαιρα και την λογική της νουβέλας. Βρίσκουμε τον κεντρικό ήρωα -λίγες ώρες μετά τον θάνατο της Μαρίας- να προσπαθεί να βάλει σε τάξη τις σκέψεις του, τις στιγμές από τη ζωή τους που ξαναζωντανεύουν μπροστά του και να κατανοήσει τα αίτια της αυτοκτονίας της. Ο Ντοστογιέφσκι έχει γράψει την ιστορία σαν να παρακολουθεί κάποιος στενογράφος τις σκέψεις του ήρωα και να τις καταγράφει, χωρίς να κρατά πάντα λογική σειρά σε γεγονότα, προσπαθώντας να αποτυπώσει τον παραλογισμό, την απόγνωση και την απελπισία του ενεχυροδανειστή. Σε αυτήν τη γραμμή έχει κινηθεί και η διασκευή.

Πώς διαμορφώνεται η σκηνοθετική και σκηνική ατμόσφαιρα της παράστασης;

Η παράσταση ακολουθεί την ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο Ντοστογιέφσκι στο διήγημα του, ονειρικά και ρεαλιστικά. Παρακολουθούμε έναν άνθρωπο μπερδεμένο, έναν παράξενο ενεχυροδανειστή, υποχόνδριο και κοινωνικά προβληματικό (Νίκος Γεωργάκης), είμαστε μέσα στον χώρο του, αλλά, παράλληλα, βλέπουμε και τον κόσμο της Μαρίας. Παρακολουθούμε την προσπάθεια τους να συνυπάρξουν, να ταυτιστούν και τη συνεχή αποτυχία τους.

Τι επιζητεί η ηρωίδα του έργου;

Μα την ευτυχία φυσικά! Τι άλλο; Τη συναντάμε σαν ανάμνηση μέσα στις σκέψεις του ενεχυροδανειστή να διεκδικεί την ευτυχία, αλλά και ως φαντασίωση να ζητά την δικαίωση για τις πράξεις της.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ρόλου σας;

Η Μαρία είναι ένα κορίτσι γεμάτο ορμή, θέληση για ζωή. Έχει όλα τα χαρακτηριστικά της ηλικίας της, αυθάδεια, ανυπομονησία, ενέργεια, δύναμη για αμφισβήτηση. Σιγά σιγά, μέσα από τον γάμο της και όσο ξεδιπλώνεται η ιστορία, την παρακολουθούμε να «ξεθωριάζει» και λίγο λίγο να χάνεται.

Πόσο ασφυκτιά το θέατρο από την οικονομική κρίση;

Τα πράγματα σίγουρα είναι χειρότερα, όπως, όμως, είναι και για όλους τους κλάδους τώρα. Οι ηθοποιοί που δεν εργάζονται αυξάνονται, οι παραγωγές μειώνονται, οι παραγωγές, οι οποίες πληρώνουν τους ηθοποιούς που δουλεύουν, μειώνονται ακόμα πιο πολύ. Κυριαρχεί όμως αισιοδοξία. Η τέχνη πάντα θα βρίσκει παραθυράκια να σκάει μύτη. Όπως μας έλεγε στην τάξη η δασκάλα μας, η Κάτια Γέρου, «το θαύμα στο θέατρο μπορεί να συμβεί με ελάχιστα αντικείμενα, υποδηλωτικά κουστούμια, μία άδεια σκηνή, ένα γερό κείμενο και εκπαιδευμένους ηθοποιούς».

Το θέατρο σήμερα κατακλύζεται από πολλές μικρές ομάδες, νέα και μεγάλα παιδιά, ανθρώπους που δημιουργούν, που φτιάχνουν παραστάσεις και μοιράζονται λίγο από την ψυχή τους, το τολμούν! Πάνε κόντρα στην κυριαρχούσα μοναξιά και απελπισία! Ο κόσμος πρέπει να το υποστηρίξει αυτό! Το αντίτιμο είναι μικρό τις περισσότερες φορές, κάποιες είναι ακόμα και μηδενικό. Υπάρχει ελπίδα. Εμείς πρέπει να γίνουμε η ελπίδα. Ακόμα και όταν δεν μας επιτρέπεται από ένα «σύστημα» ή όποια άλλη λέξη θέλετε, εμείς πρέπει να διεκδικούμε την ευκαιρία να γίνουμε η ελπίδα. Και δεν ταιριάζει μόνο για το θέατρο αυτό, υποθέτω.

Ποιο είναι το πιο δυνατό μήνυμα της παράστασης;

Βλέπουμε δύο ανθρώπους, οι οποίοι τελικά αγαπιούνταν. Είχαν την ευτυχία μέσα στα χέρια τους και την έχασαν. Παρασύρθηκαν από κοινωνικά παιχνίδια, ζητήματα τιμής και επιβολής. Θα μπορούσαν να ζήσουν μαζί και έζησαν μαζί – μόνοι, βασανίζοντας ο ένας τον άλλο. Η δυστυχία είναι, λοιπόν, ότι το καταλαβαίνει αυτό ο κεντρικός ήρωας, όταν πια είναι πολύ αργά. «Άργησα!» κραυγάζει ο ενεχυροδανειστής και εκεί είναι για μένα όλη η ουσία της παράστασης, εμείς να μην βρεθούμε εκεί, να μην αργήσουμε για τη ζωή, τόσο πολύ.

Ταυτότητα παράστασης: δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Αύρα Σιδηροπούλου, μετάφραση: καλλιτεχνική ομάδα Persona - Χρυσή Σιδηροπούλου, μουσική σύνθεση: Βάνιας Απέργης, σκηνικά-κοστούμια: Αλεξία Θεοδωράκη, βίντεο-φωτισμοί: Χρήστος Αλεξανδρής, graphic design: Πάρης Γαλάνης, βοηθός σκηνοθέτη: Λαμπρινή Φαμέλη, μοντάζ: Βλάσης Σκουλής. Ερμηνεύουν: Νίκος Γεωργάκης και Άρτεμις Γρύμπλα.

Πληροφορίες: Studio Μαυρομιχάλη, Μαυρομιχάλη 134 – Εξάρχεια, τηλ.: 210 6453330, 6940933730. Ημέρες παραστάσεων: 19, 20, 21, 26, 27, 28 Σεπτεμβρίου και 3, 4, 5, 10, 11, 12 Οκτωβρίου. Τιμές εισιτηρίων: 15, 10 (μειωμένο) ευρώ.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ