Σαν «άγγελος από το μέλλον», ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος φέρνει δυσοίωνες προβλέψεις, ενσαρκώνοντας τον «Επιθεωρητή», και μιλά στο click@Life.

Ο Γρηγόρης Βαλτινός επιχειρεί μια διαφορετική ανάγνωση του κλασικού –και ίσως πιο σπουδαίου- έργου του Τζων Πρίσλεϋ, «Ο επιθεωρητής έρχεται», στην παράσταση που παρουσιάζεται στο θέατρο Ιλίσια, από την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου.

Ο συγγραφέας δίνει το πανανθρώπινο μήνυμά του μέσα από ένα αγωνιώδες αστυνομικό δράμα, που εκτυλίσσεται στο σπίτι μίας οικογένειας, κατά τη διάρκεια ενός αρραβώνα.

Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος καταφθάνει ως επιθεωρητής της αστυνομίας, που ερευνά τον θάνατο μιας φτωχής κοπέλας και, καθώς ανατρέπει όλα τα δεδομένα, εκθέτοντας την ενοχή κάθε μέλους της οικογένειας απέναντι στην κοινωνία, μιλά για τα σημαντικά νοήματα του έργου, αλλά και για τις δικές του ενοχές.

Μιλήστε μας για τη διαφορετική αυτή ανάγνωση του κλασσικού έργου του Τζων Πρίσλεϋ.

Για μένα, η άποψη του Γρηγόρη Βαλτινού και η ανάγνωσή του στο ανέβασμα του έργου -γιατί είναι δική του σκέψη και πρόθεση- συναντά τον πυρήνα του έργου, ο οποίος είναι άχρονος, δεν έχει ηλικία και εποχή. Ο Πρίσλεϋ γράφει το 1946, αλλά αναφέρεται στο 1910. Με έναν τρόπο, μιλά στους ανθρώπους μέσα από αυτά που θα συμβούν. Επιλέγοντας εμένα για τον ρόλο, που είμαι νεότερος από ότι είθισται και, χωρίς να κάνει νύξεις από πού και από πότε έρχεται ο επιθεωρητής, ο οποίος φτάνει στο παρελθόν με τη γνώση του μέλλοντος, επαληθεύει την πρόθεση του συγγραφέα. Δίνει στον επιθεωρητή τη γνώση όσων έχουν συμβεί.

Ποια θέματα πραγματεύεται το έργο;

Μιλά για τη συνείδηση, την ηθική, την αίσθηση ότι αυτό που κάνουμε έχει συνέπειες στους άλλους. Η συμπεριφορά μας επηρεάζει και επηρεάζεται. Η ευθύνη για τη διαμόρφωση του κοινωνικού ιστού είναι μεγαλύτερη από όσο νομίζουμε. Ο Πρίσλεϋ μιλά για κάτι πολύ ουσιαστικό, για κάτι που πάντα θα μας απασχολεί, κυρίως, σε στιγμές που λέμε ότι οι άλλοι μάς φταίνε. Μιλά για την ευθύνη που έχει ο καθένας, για το πώς οι πράξεις μας καθορίζουν τη μοίρα των άλλων, για το ότι πρέπει να αποκτήσουμε συνείδηση. Μιλά, επίσης, για την ευθύνη που δεν είναι μοιρασμένη σε όλους. Λέει ότι οι πιο πλούσιοι και ισχυροί έχουν μεγαλύτερη ευθύνη, χωρίς να γίνεται αριστερός. Το έργο δεν έχει πολιτικά ιδεολογήματα, ούτε αριστερές θέσεις και θα παραμείνει διαχρονικό.

Ποιο μήνυμα ήθελε να δώσει ο συγγραφέας στους ανθρώπους;

Την αίσθηση της συνύπαρξης και την ευθύνη μας στη συνύπαρξη στις μικρές στιγμές όλων μας και όχι αναγκαστικά του ευρύτερου κύκλου, το πώς θα αποφασίσεις, δηλαδή, να ζεις. Ως άνθρωπος, έχεις λόγο στη μικρή σου ζωή, όχι στις πολιτικές αποφάσεις. Το μήνυμά του είναι ξύπνημα προς την ατομική ευθύνη. Όλοι εξουσιάζουμε κάποιον άλλον. Τον ενδιαφέρει η ανθρώπινη συνείδηση, αυτή που πρέπει να έχει ο καθένας μας, όπου και αν ανήκει, όχι η ταξική ή πολιτική συνείδηση. Αυτό θα απέτρεπε τους ανθρώπους από το να φανατίζονται... Αν ενδιαφέρεσαι πραγματικά για τους άλλους, δεν γίνεται να τους βλέπεις σαν εχθρό.

Με ποιον τρόπο το περνάει μέσα από αυτό, το αστυνομικό δράμα;

Η χρήση του αστυνομικού σασπένς είναι καθαρά θεατρική. Είναι αριστοτεχνικός ο τρόπος, με τον οποίο αποκαλύπτεται λίγο λίγο η ευθύνη του καθενός.

Γιατί οι μελετητές αποκαλούν τον ήρωα του έργου «άγγελο από το μέλλον»;

Ο επιθεωρητής, όπως αποκαλύπτεται στο έργο, δεν υπάρχει. Δεν μπορούν να βρουν την ταυτότητά του. Μόνο την ηλικία του ξέρουμε και αυτό, μόνο και μόνο, για να πείσει για την ύπαρξή του, επειδή, τότε, πριν τα 50 δεν γινόσουν επιθεωρητής. Ο επιθεωρητής αναφέρει στο έργο ότι, αν δεν πάρει τώρα ο άνθρωπος αυτό το μάθημα, πολύ σύντομα θα το διδαχτεί μέσα από την αγωνία, τη φωτιά και το αίμα. Είναι μια προφητική φράση ενός ανθρώπου, που το γράφει με συνείδηση του τι συνέβη, αφού ακολούθησαν δυο παγκόσμιοι πόλεμοι. Ο ήρωας έρχεται από το μέλλον και προειδοποιεί ότι ο άνθρωπος, σύντομα, θα το πληρώσει. Πάντα, εκ των υστέρων, είναι εύκολο να συλλάβουμε τι έχει συμβεί. Το ζήτημα είναι, πριν γίνει ο απολογισμός, να μπορείς να προλάβεις κάτι. Αυτό θέλει να πει στους πολίτες του κόσμου. Μπορεί να τελείωσε ο πόλεμος, αλλά, αν δεν αλλάξει συνείδηση ο άνθρωπος, δεν θα αλλάξουν τα πράγματα. Η ιστορία γυρίζει γύρω γύρω, γιατί οι άνθρωποι δεν αλλάζουν. Τώρα, στην ησυχία, πρέπει να δεις αν όλα πάνε καλά. Μετά δεν λύνεται τίποτα. Ο επιθεωρητής είναι το στόμα, ο λόγος του Πρίσλεϋ.

Ποια συναισθήματα σας δημιουργεί η δραματική πραγματικότητα της χώρας μας;

Μου δημιουργεί μεγάλη ανασφάλεια, αγωνία, θυμό, συνείδηση της ευθύνης μου και ξανά θυμό για αυτήν τη συνείδηση και στενοχώρια και ένα κομμάτι μου ελπίζει ότι, ίσως, κάτι βγει μέσα από αυτό. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Αντιστέκομαι πολύ στο να εμπιστευτώ την κρίση μου στους ανθρώπους που η ενημέρωση είναι η δουλειά τους, στους δημοσιογράφους. Δεν βλέπω τηλεόραση. Αποφεύγω να συμμετέχω στο πανηγύρι του τρόμου. Κανείς δεν προσφέρει χώρο σε μια υγιή συνείδηση, αλλά έχουμε παραδοθεί στον τρόμο και τον πανικό. Είμαι σίγουρος πως αυτό γίνεται εσκεμμένα και θυμώνω με όσους παίζουν κανονικά το παιχνίδι, περισσότερο από ότι με τους πολιτικούς, οι οποίοι είναι, έτσι και αλλιώς, προδότες. Θεωρώ ότι γίνεται ένα άσχημο πράγμα, που λίγη σχέση έχει με το χρέος. Είναι ένας κανονικός πόλεμος. Σε μας, που είμαστε ένα σκορπισμένο, διαλυμένο χωριό -με ευθύνη όλων μας- οι συνέπειες θα είναι μεγαλύτερες.

Πώς θα ήταν ο κόσμος των ονείρων σας;

Λυπάμαι αλλά μια μεγάλη ευθύνη, που εγώ βρίσκω πως σαν άνθρωπος έχω, είναι ότι δεν ονειρεύτηκα έναν άλλο κόσμο. Προσπάθησα να βολευτώ σε αυτόν εδώ. Ελπίζω κάποιοι από τις επόμενες γενιές ή και από τη δική μου να ονειρεύονται έναν άλλο κόσμο και να παρασύρουν κι εμένα, που μέσα μου έχω αποφασίσει ότι ο κόσμος είναι έτσι.

Ταυτότητα παράστασης: μετάφραση και σκηνοθεσία: Γρηγόρης Βαλτινός, σκηνικά και κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ, φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα, βoηθός σκηνοθέτη: Χαρά Μπαλτά. Παίζουν: Γρηγόρης Βαλτινός, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Κερασία Σαμαρά, Μάνος Ζαχαράκος, Κώστας Βασαρδάνης, Ευτυχία Γιακουμή, Στάθης Νικολαΐδης.

Πληροφορίες: Θέατρο Ιλίσια, Παπαδιαμαντοπούλου 4 και Βασιλίσσης Σοφίας – Αθήνα (στάση μετρό: Μέγαρο Μουσικής - γραμμή 3), τηλ.: 210 7210045, 210 7216317.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ.ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ