Κριτική: «Έντα Γκάμπλερ», η παρακμή της αριστοκρατίας και το αδιέξοδο του μικροαστισμού

antzela-mprouskou
ΔΕΥΤΕΡΑ, 19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018

Από την Ελένη Πετάση.

Δεν είναι τυχαίο που η σκηνοθέτης Άντζελα Μπρούσκου επέλεξε το ξενοδοχείο Μπάγκειον στην Ομόνοια για να στεγάσει την «Έντα Γκάμπλερ» του Ίψεν. Το υπέροχο, αλλά εγκαταλειμμένο εδώ και καιρό, κτήριο του Τσίλερ άρχισε να κτίζεται το 1890, την ίδια χρονολογία, δηλαδή, που γράφτηκε το έργο του σπουδαίου Νορβηγού συγγραφέα. Μέσα στη διαβρωμένη από τον χρόνο εντυπωσιακή αίθουσα του πρώτου ορόφου με τις ξεφτισμένες από την υγρασία τοιχογραφίες και με νωπές τις μνήμες από περασμένα μεγαλεία, η πολυπρισματική ηρωίδα, μία περσόνα μη ρεαλιστική, ασφυκτιά εγκλωβισμένη στην εύπορη αλλά μικροαστική νοοτροπία της ζωής, στην οποία, ωστόσο, η ίδια συναίνεσε. Κόρη του αποθανόντος στρατηγού Γκάμπλερ, εθισμένη σε παράλογες υλικές απαιτήσεις αλλά χωρίς χρήματα πλέον, όμορφη, εγωκεντρική, γεμάτη έπαρση, αντισυμβατική και αυτοκαταστροφική, παντρεύεται από συμφέρον τον υποψήφιο καθηγητή Τέσμαν (Ανδρέας Κωνσταντίνου) θεωρώντας ότι θα της εξασφαλίσει τη χαμένη κοινωνική και οικονομική της αίγλη. Αντιπαθώντας τον πλαδαρό σύζυγό της και «αφιερώνοντας την φαντασία της στον Λέβμποργκ», τον ανομολόγητο έρωτά της που απέρριψε λόγω της κατώτερης κοινωνικής του τάξης, αρνείται την εγκυμοσύνη της, αντιδρά στο γυναικείο πρότυπο που της επιβάλλουν και βυθίζεται στο μίσος.

Όταν ο τελευταίος εμφανίζεται ξαφνικά ως συνυποψήφιος του άντρα της στο Πανεπιστήμιο, με ένα σύγγραμμα που επιμελήθηκε μια ταπεινής καταγωγής γυναίκα, η Έντα (Παρθενόπη Μπουζούρη), νιώθοντας απόλυτα ακυρωμένη, οδηγείται σε εγκληματικές ενέργειες. Καίει τα χειρόγραφα του Λέβμποργκ (Θάνος Παπακωνσταντίνου) και, μη έχοντας άλλη διέξοδο, αυτοκτονεί. Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έργο του, ο κορυφαίος κριτικός του κοινωνικού ρεαλισμού, απεικονίζει εδώ, μέσα από τη ρομαντική ηρωίδα του, την απόλυτη παρακμή της αριστοκρατικής τάξης. Η Άντζελα Μπρούσκου, μπορεί να μην κατόρθωσε να μεταφέρει στη σκηνή επαρκώς το υπαρξιακό της αδιέξοδο ούτε την αίσθηση αγωνίας που μεταδίδει το κείμενο, αλλά ανέδειξε τη συγγένεια του τραγικού με το κωμικό στοιχείο που ενυπάρχει σ’ αυτό - γεγονός που το φώτισαν ελάχιστοι σκηνοθέτες, όπως, για παράδειγμα, ο Μίνως Βολανάκης. Από την άλλη χειρίστηκε ευφυώς την αυτοκτονία της, αφού στην παράστασή της η Έντα, όπως κάθε αρχετυπική ηρωίδα, δεν πεθαίνει ποτέ και ας πυροβολεί αλλεπάλληλα τον εαυτό της. Η Παρθενόπη Μπουζούρη μάς παρέσυρε αρχικά στον κόσμο της Γκάμπλερ με την αυστηρή, ψυχρή παρουσία της, τονίζοντας τα «ανδρικά» χαρακτηριστικά και την ασυμβίβαστη φύση της. Αλλά εν τέλει δεν κατόρθωσε να διεισδύσει στον πολύπλοκο ψυχισμό της. Η συνεχής έκφραση θυμού αποδυνάμωσε τις ρωγμές της. Η υπόλοιπη διανομή κινήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα, με τον Φιντέλ Ταλαμπούκα στον ρόλο του δικαστή Μπρακ να εκτοξεύει δεξιοτεχνικά το χιούμορ του έργου.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ - [email protected]

Μπάγκειον ξενοδοχείο, Πλ. Ομόνοιας 18, Αθήνα
Παραστάσεις: από 10 Φεβρουαρίου έως 25 Μαρτίου, Πέμπτη έως Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 19.30.
Τιμές: 10-15 ευρώ.