Κριτική: Είδαμε την «Αρχή του Αρχιμήδη» του Ζουζέπ Μαρία Μιρό

harxi-tou-arximidi-photobyyianniskarabatsos
ΔΕΥΤΕΡΑ, 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019

Aθώος ή ένοχος; Ο Ζουζέπ Μαρία Μιρό δεν δίνει απάντηση στο φλέγον ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης ανηλίκου για το οποίο κατηγορείται ο ήρωας του. Αφήνει μετέωρα τα «συμπεράσματα» των θεατών μέχρι το τέλος.

Δεν διάλεξε, εξάλλου, τυχαία τον τίτλο του έργου του.

Η «Αρχή του Αρχιμήδη» (2011) πρεσβεύει ότι «κάθε σώμα το οποίο βυθίζεται σε υγρό στοιχείο δέχεται άνωση ίση με το βάρος του ρευστού που εκτοπίζει. Όταν το βάρος του σώματος είναι μεγαλύτερο από την άνωση που δέχεται τότε θα βυθιστεί, σε αντίθετη περίπτωση θα επιπλεύσει».

Κατ' επέκταση ο Καταλανός συγγραφέας θέτει το καυτό ερώτημα: Θα επιπλεύσει άραγε της απόπειρας ενοχοποίησης ο Τζόρντι γιατί αγκάλιασε και φίλησε  ένα αγοράκι που έκλαιγε επειδή φοβόταν να κολυμπήσει χωρίς σωσίβιο; Και πρόκειται για ένα αθώο φιλί (στο μάγουλο) όπως ο ίδιος ισχυρίζεται ή δόθηκε στο στόμα όπως υποστηρίζει μια επτάχρονη μαθήτρια;

Αυτός ο παιχνιδιάρης, αντισυμβατικός προπονητής κολύμβησης παιδιών, που η συχνά αναιδής συμπεριφορά του ενοχλεί και κάποιες κινήσεις του υπονοούν μια «ομοφυλοφιλική» τάση, βρίσκεται ξαφνικά σε αδιέξοδο. Ακόμη και ο ίδιος αρχίζει να αμφιβάλλει για τον εαυτό του.

Από την άλλη, τόσο η διευθύντρια του κολυμβητηρίου και ο συνάδελφος του, όσο τα παιδιά, οι γονείς τους - και ιδιαίτερα ένας πατέρας - είτε απλώς αμφιταλαντεύονται, είτε τον κατηγορούν χωρίς δεύτερη σκέψη. Άστε που η υποψία έχει ριζώσει στις ψυχές του ήδη σοκαρισμένου μικρόκοσμου που πρόσφατα ανακάλυψε κρούσματα αποπλάνησης ανηλίκων σε κοντινή κατασκήνωση.

Πώς, λοιπόν, μπορεί να αμυνθεί ο Τζόρντι όταν ο κόσμος έχει καταντήσει φοβικός, ενοχικός και εγκλωβισμένος στις συνέπειες της πολιτικής ορθότητας, ενώ το πρόβλημα της παιδοφιλίας έχει πάρει επικίνδυνες διαστάσεις. Ό, τι και να κάνει είναι ένοχος ακόμα και όταν δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις. Αλλά και όσοι τον μάχονται δεν έχουν το δικό τους «δίκιο»;

Το έργο φωτίζει τις ανόμοιες οπτικές των δραματικών προσώπων που τον περιβάλλουν. Σ' αυτό συμβάλλει  η ευφυής μη γραμμική δομή του, όπου κάθε σκηνή και κάθε φλας μπακ που ακολουθεί - εμπλουτισμένο με καινούργια στοιχεία τα οποία προκύπτουν από ότι είχε προηγηθεί - δίνουν μια άλλη διάσταση στην ιστορία  κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή.

Η στέρεη, ρεαλιστική παράσταση του Βασίλη Μαυρογεωργίου, δίχως περιττά τερτίπια και με ακρίβεια στην λεπτομέρεια που απαιτεί η δραματουργία, διείσδυσε στην ουσία του κειμένου, ενώ η εύστοχη σκηνογραφία της Θάλειας Μελίσσα πρόσφερε στο κοινό την ευκαιρία να παρατηρήσει από διαφορετικές γωνίες τις αντιδράσεις των χαρακτήρων.

Κάθε αντίδραση του Τζόρντι, από την αρχική του υπερφίαλη άνεση μέχρι τον αμυντικό του θυμό και από την ενοχική του διαφορετικότητα μέχρι την τελική του κατάρρευση, απέδωσε εξαιρετικά ο Μιχάλης Συριόπουλος. Με λεπτές ψυχολογικές αποχρώσεις έπλασε την προσωπικότητα του ήρωα του, παρουσιάζοντας μια τελείως διαφορετική ερμηνευτική δεξιότητα από αυτήν που τον χαρακτήρισε στην «Δίκη» του Κάφκα (σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου).

Η Μαρία Φιλίνη ως διευθύντρια της σχολής που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην ευθύνη της θέσης της και στα ανθρωπιστικά συναισθήματα της και ο Γιάννης Σοφολόγης στον αντιστικτικό ρόλο του  συντηρητικού νέου δασκάλου είναι άξιοι συμπαίκτες. Ο Σεραφείμ Ρόδης, στη μικρή παρουσία του, σκιαγραφεί πειστικά τον οργισμένο πατέρα.

Αξίζει να σημειωθεί πως η ανακάλυψη και η εύστοχη μετάφραση αυτού του έργου όπως και άλλων αντίστοιχων της ισπανικής  θεατρικής λογοτεχνίας που αντικατοπτρίζουν παγκόσμιους προβληματισμούς, οφείλεται στην Μαρία Χατζηεμμανουήλ.

Info
Scrow Theater
Aρχελάου 5
Παγκράτι

Ελένη Πετάση - [email protected]