H Iωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την όπερα του Βάγκνερ «Ιπτάμενος Ολλανδός» που παρουσιάζεται στο Ηρώδειο από την Εθνική Λυρική Σκηνή, σε μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμια του Γιάννη Κόκκου.(Τελευταία παράσταση στις 13/6)

Ο «Ιπτάμενος Ολλανδός», μολονότι μια «σκοτεινή», υπερβατική βαγκνερική όπερα, στην παράσταση που φιλοτέχνησε ο διεθνής Ελληνας σκηνοθέτης και σκηνογράφος Γιάννης Κόκκος, και πρώτη θερινή παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, για το Ηρώδειο (τελευταία ευκαιρία αύριο Πέμπτη) μεταγράφηκε σε μια εύγλωττη κι απογειωτική αφήγηση του αγώνα ενός καταραμένου «πειρατή» να ξεπεράσει το πεπρωμένο του.

Η σημαντική σκηνική πρόταση επιτυγχάνει εξαιρετικές και εντυπωσιακά σωματικές ερμηνείες από τους συνήθως δυσκίνητους λυρικούς ερμηνευτές, μαζί με μια έξυπνη χωροταξική διευθέτηση των μεγάλων σωμάτων των χορωδών. Ο Κόκκος ξέρει να καθοδηγήσει το έμψυχο υλικό του.

Επιπλέον μεταμορφώνει το δύσκαμπτο ρωμαϊκό μνημείο σε ένα ζωντανό οργανισμό. Αλλοτε γίνεται θάλασσα απειλητική κι αγριεμένη. Άλλοτε ουρανός γεμάτος σύννεφα εν κινήσει, άλλοτε ασημένια βροχή, κυρίως όμως κατάρτια πλοίων. Κι ακόμη παράθυρα και –το πιο αποτρόπαιο , σε συνδυασμό με τους ευέλικτους φωτισμούς-χάσκουσες νεκροκεφαλές (που εφαρμόζουν ακριβώς στις θύρες του μνημείου).

Η εικαστική σαγήνη των επεξεργασμένων βίντεο που προβάλλονται στην πρόσοψη του κτίσματος επιτυγχάνουν μια ζωντανή σκηνογραφία, που «γράφεται» λεπτό προς λεπτό, συντονισμένη απόλυτα με τη σκηνοθεσία.

Ο Γιάννης Κόκκος δεν φοβήθηκε να μετατρέψει το Ηρώδειο σε μια διαρκώς κινούμενη εικόνα, υπό το ασίγαστο βλέμμα ενός κρεμασμένου σκελετού, στην πλευρά που είναι αραγμένο το κόκκινο, καταραμένο σαν τον καπετάνιο του, σκαρί.

Η σκηνή του Ηρωδείου φιλοξενεί στις απολήξεις της δυο καράβια (τουλάχιστον ως σχήματα- αιχμές), μια αφαιρετική εκδοχή βράχων και ένα πελώριο κύμα,έτοιμο να παρασύρει τη σκηνική δράση και τους ήρωες.

Ο καταραμένος, δεμένος με τη θάλασσα μέσα απ΄το αέναο ταξίδι Ολλανδός –η τιμωρία του για την αλαζονία του -, ενσαρκωμένος από τον Τόμας Γ.Μάγερ έχει το «μέγεθος» ενός γήινου ήρωα. Δεν φοβάται να τσαλακωθεί στη σκηνή. Κάτι που «ακολουθούν» ενθαρρυμένοι από τον σκηνοθέτη και οι συνάδελφοί του Ζαν Μισέλ Σαρμπονέ, Ιαν Στόρεϊ, Γκρέγκορι Φρανκ , Αντώνης Κορωναίος ζωντανεύοντας με εντυπωσιακό τρόπο μια όπερα που διαπερνάται απ’ το στοιχείο της μεταφυσικής.

Η αγάπη θα σπάσει την κατάρα. Εστω και αν ο τρόπος είναι τραγικός. Και το μαυροντυμένο κορίτσι (η μοίρα ή η αντανάκλαση της Ζέντα που στο τέλος θυσιάζεται για τη λύτρωση του Ολλανδού;) στο τέλος ο Κόκκος το εμφανίζει με λευκά ρούχα.

Μια παράσταση όπερας και για τον μυημένο και για τον αμύητο, υπό τη μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού, που πραγματικά τιμά την επέτειο των 200 χρόνων από τη γέννηση του Βάγκνερ.

Πληροφορίες: Ματαιώθηκε η προγραμματισμένη παράσταση του Ιπτάμενου Ολλανδού στις 13 Ιουνίου, λόγω της συμμετοχής των Σωματείων Μουσικών Ορχήστρας Λυρικής Σκηνής, Λυρικών Πρωταγωνιστών Ελλάδος και Τραγουδιστών Μελοδράματος ΕΛΣ, στην Πανελλαδική Απεργία της ΓΣΣΕ, ΑΔΕΔΥ. Η επιστροφή των χρημάτων θα ξεκινήσει από την Παρασκευή 14 Ιουνίου στα εκδοτήρια του Φεστιβάλ Αθηνών (Πανεπιστημίου 39, Αθήνα) και τα ταμεία της ΕΛΣ (Θέατρο Ολύμπια, Ακαδημίας 59, Αθήνα), στις ώρες και ημέρες λειτουργίας των ταμείων.

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ