Έλενα Καρακούλη: «Σκηνοθετώ ιστορίες που νιώθω ότι πρέπει επειγόντως να ειπωθούν»

elena-karakouli Elina Giounanli
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019

Σκηνοθετεί την παράσταση «Himmelweg (Ο δρόμος για τον ουρανό)» του Χουάν Μαγιόργκα.

Έχοντας εργαστεί ως δραματολόγος στο Εθνικό Θέατρο (2008-2013), με δύο σκηνοθεσίες που εκθειάστηκαν από την κριτική στο ενεργητικό της (H γυναίκα από τα παλιά του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ, στο θέατρο Πορεία το 2015, και Φοβάσαι; του Άνταμ Σέιντελ, στο Θέατρο Ιλίσια Βολανάκης το 2016), η Έλενα Καρακούλη σκηνοθέτησε το καλοκαίρι για το Φεστιβάλ Αθηνών το έργο «Himmelweg (Ο δρόμος για τον ουρανό)» του πολυβραβευμένου σύγχρονου ισπανού δραματουργού Χουάν Μαγιόργκα. Το έργο αυτό, ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

Η σκηνοθέτις επαναλαμβάνει την παράσταση, αυτή τη φορά στο Θέατρο Τζένη Καρέζη, ενταγμένη στο πρόγραμμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου για τη φετινή σεζόν, και συστήνεται στο click@life.

Γεννήθηκα στην Αθήνα. Σπούδασα αρχικά κλασική φιλολογία (κάπου εκεί ανακάλυψα το θέατρο) έπειτα έκανα σπουδές θεατρολογίας. Έζησα δύο χρόνια στη Γερμανία όπου παράλληλα με το μεταπτυχιακό μου στο θέατρο, είχα την τύχη να δουλέψω στο θέατρο του Bochum, στο Deutsches Theater του Βερολίνου και στο Thalia του  Αμβούργου. Κρατώ όσα έμαθα δίπλα σε ανθρώπους που θαυμάζω και συνεχίζω το δικό μου δρόμο σε αυτό που αγαπώ.  Σήμερα ζω στο Μαρούσι, με τον άνδρα μου και τον πεντάχρονο γιο μας.

Συγγραφέας, εγκληματολόγος, εξερευνήτρια. Επίσης, όταν ήμουν μικρή ήθελα να κάνω τον γύρο του κόσμου. Τώρα που το σκέφτομαι τελικά τα κατάφερα και τα συνδύασα όλα..

«Οι Δανειστές» του Στρίντμπεργκ, ένα όχι και τόσο βατό έργο (που είναι ακόμα ένα από τα αγαπημένα μου εννοείται..) ήταν αυτό που με σημάδεψε και με ώθησε να ασχοληθώ με το θέατρο. Θυμάμαι ότι καθόλη την ώρα της παράστασης αναρωτιόμουν πώς είναι δυνατόν να λέγονται όλα αυτά τα λόγια δημόσια, οι άνθρωποι να λένε ανοιχτά όλα όσα σκέφτονται. Άκουγα τα λόγια τους αλλά κυρίως άκουγα τις σκέψεις τους και όσα δεν λέγονταν και αναρωτιόμουν πως χωράει τόση αλήθεια σε δυο ώρες παράστασης. Δεν μπόρεσα να κοιμηθώ εκείνο το βράδυ. Έγραψα ένα κείμενο 5 σελίδων (ο συγγραφέας που λέγαμε) και είπα μέσα μου πως θα πρέπει να βρω τον τρόπο να είμαι μέρος αυτού του κόσμου. Αυτή η αποκαλυπτική στιγμή  με οδήγησε στο θέατρο.

Η καλλιτεχνικές μου επιρροές είναι ίδια η λογοτεχνία, η οποία είναι η απόδειξη πως η ζωή δεν είναι αρκετή (το είπε ο Πεσσόα και το προσυπογράφω). Τα έργα, κλασικά και σύγχρονα που είναι για μένα πηγή έμπνευσης αλλά και μυθιστορήματα που θα ήθελα στο μέλλον να δραματοποιήσω. Ιστορίες που νιώθω ότι πρέπει επειγόντως να ειπωθούν.

Πιστεύω επίσης πολύ στις καθοριστικές συναντήσεις. Βασική μου επιρροή είναι οι άνθρωποι που θαυμάζω. Άνθρωποι που ακολουθούν ένα δικό τους ξεχωριστό τρόπο σε αυτή τη δουλειά, αφήνουν ένα στίγμα ταυτίζοντας τη ζωή με το έργο τους. Θα αναφέρω ενδεικτικά τον Dimiter Gotscheff, δεν ζει πια δυστυχώς -τον γνώρισα στο Βερολίνο και τον Γιάννη Χουβαρδά επί των ημερών του  δούλεψα στο δραματολόγιο του Εθνικού θεάτρου.

Το έργο «Himmelweg (Ο δρόμος για τον ουρανό)» συνδέεται με ένα ιστορικό γεγονός κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου: Τον Ιούνιο του 44, οι Ναζί  επιβάλλουν σε επιλεγμένους κρατούμενους  στο Τερεζίν, ένα γκέτο πρότυπο, να δημιουργήσουν μια πλαστή εικόνα αξιοπρεπούς διαβίωσης για να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη. Εκπρόσωποι του ερυθρού σταυρού, θορυβημένοι από τις φήμες για τις συνθήκες που επικρατούν στα στρατόπεδα, καταφθάνουν και γίνονται μάρτυρες μιας καλοστημένης απάτης. Στο Τερεζίν τα πάντα φαίνονται να λειτουργούν «κανονικά». Το έργο κινείται γύρω από τρία πρόσωπα: Τον Γερμανό διοικητή του στρατοπέδου, τον Εβραίο επικεφαλής και τον εκπρόσωπο του ερυθρού σταυρού.

Elina Giounanli
Ενώ είναι ένα έργο που εμπνέεται από ιστορικά γεγονότα εντούτοις η δραματουργία του δεν έχει τίποτα ρεαλιστικό. Δεν υπάρχουν θάλαμοι αερίων, ούτε άνθρωποι με ριγέ πιτζάμες, ο τόπος και ο χρόνος είναι απροσδιόριστα. Είναι σαν να μπαίνουμε σε ένα όνειρο ή πιο σωστά σε έναν εφιάλτη, τον εφιάλτη που βλέπει χρόνια μετά ο εκπρόσωπος του ερυθρού σταυρού.  Έτσι ο εφιάλτης γίνεται ο κοινός τόπος συνάντησης των ηρώων, χρόνια μετά τα ιστορικά γεγονότα.

Η σύνδεση με το σήμερα γίνεται αβίαστα: «Οι εφιάλτες μας έχουν τώρα πραγματοποιηθεί. Ό,τι φοβόμαστε έχει πια συμβεί μέσα μας», λέει στο έργο ο διοικητής. Εμείς- και όχι ο εκπρόσωπος του ερυθρού σταυρού- είμαστε πια οι θεατές των εγκλημάτων, των αδικιών, των διαστρεβλωμένων ειδήσεων. Εθελοτυφλούμε ενώ είμαστε πολύ απασχολημένοι για να το συνειδητοποιήσουμε..

Κάθε φορά που σκηνοθετώ μια παράσταση έχω την ίδια προσδοκία που έχω και ως θεατής: Μια συμπυκνωμένη εμπειρία, την αφήγηση μιας ιστορίας που μέσα από την αλήθεια της να προκαλεί συγκίνηση και σκέψη. Ιδανικά θα ήθελα μια αποκαλυπτική στιγμή, σαν αυτή που σας περιέγραψα πριν. Το θέατρο μπορεί να γίνει και ένας τόπος όπου συναντά κανείς τον εαυτό του.

Επόμενα σχέδια; Αφού βρει το Himmelweg το δρόμο του στο Θέατρο Καρέζη  μετά το φεστιβάλ Αθηνών, και ίσως και στο εξωτερικό- καθώς έχουν γίνει κάποιες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, θα ήθελα να καταλήξω στην επόμενη ιστορία που θέλω να αφηγηθώ. Προς το παρόν σκέφτομαι ένα έργο εξωτικό που έχει ως θέμα την απιστία.

Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Έλενα Καρακούλη
Εικαστική σύλληψη και επιμέλεια: Εύα Νάθενα
Συνεργάτιδα σκηνογράφος-ενδυματολόγος: Εβελίνα Δαρζέντα
Επιμέλεια κίνησης: Φαίδρα Σούτου
Πρωτότυπη μουσική - Μουσική επιμέλεια: Violet Louise
Βίντεο: Άγγελος Παπαδόπουλος
Σχεδιασμός φωτισμών: Nίκος Βλασόπουλος
Μακιγιάζ: Κατερίνα Μιχαλούτσου
Παίζουν οι ηθοποιοί: Νίκος Ψαρράς, Δημήτρης Παπανικολάου, Θανάσης Δήμου, Βερονίκη Στογιαννίδου / Δανάη Hoffmann

Info
Θέατρο Τζένη Καρέζη: Ακαδημίας 3 Αθήνα. Έως 26.11.2019. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: 100 λεπτά. ΜΕΡΕΣ / ΩΡΕΣ: Δευτέρα 21:00, Τρίτη 21:00. ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: Κανονικό 18€, Μειωμένο 15€, Ανέργων 12€. Εισιτήρια για την παράσταση προπωλούνται.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΑΡΑΖΗ