Ερωτική επιθυμία και φλαμένκο ταράζουν τις ισορροπίες στο «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα»

to-spiti-tis-mpernarnta-almpa Δημοσθένης Γαλλής
ΤΕΤΑΡΤΗ, 06 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019

Η δύναμη του χορού σε αρμονία με τις εντάσεις του έργου.

Γυναίκες που διψούν για έρωτα, γυναίκες στερημένες, γυναίκες ματαιωμένες. Αυτές είναι οι γυναίκες του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα που κλείνονται στο «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα». Και αυτές ακριβώς τις γυναίκες ζωντανεύει στη σκηνή του Arroyo Nuevo ο Σταύρος Λίτινας. Με μία διαφορά. Η ιστορία του Λόρκα χορεύεται, οι ηρωίδες καταπιέζονται, απελπίζονται, επαναστατούν και ερωτεύονται μέσα στους ρυθμούς του φλαμένκο. 

Η Μπερνάρντα Άλμπα (Αλίνα Αναστασιάδη) μετά το θάνατο του δεύτερου συζύγου της, σε ένδειξη πένθους, επιβάλλει 8ετή εγκλεισμό στις πέντε κόρες της, Ανγκούστιας (Ιρένε Τζιαρντίνα), Μαγδαλένα (Βάνα Μαλοκίνη), Αμέλια (Φανή Δεμέστιχα), Μαρτύριο (Τζέσικα Καϊμπαλή) και Αδέλα (Μαρία Μανδραγού). Η Ανγκούστιας, η μεγαλύτερη κόρη της από τον πρώτο της γάμο, έχοντας κληρονομήσει τον πατέρα της προσελκύει το ενδιαφέρον του νεαρού μνηστήρα Πέπε Ρομάνο, με τον οποίο όλες οι κόρες είναι ερωτευμένες. Η μικρότερη κόρη της, η Αδέλα, αρνούμενη να υποταχθεί στη νέα τάξη πραγμάτων, συνάπτει ερωτική σχέση μαζί του με ολέθριο τέλος που οδηγεί στη διατήρηση του πένθους στο σπίτι.

Χορεύοντας τον Λόρκα

Με εμπειρία στο χοροθέατρο ο Λίτινας δημιουργεί μια γρήγορη, συμπαγή, γεμάτη συμβολισμούς, ήχους και παύσεις χορευτική παράσταση στο κέντρο της οποίας είναι το φλαμένκο και το σώμα ως μέσο έκφρασης της έντασης και της καταπίεσης που βαραίνουν την έγκλειστη καθημερινότητα της οικογένειας της αυταρχικής Μπερνάρντα Άλμπα.Και το αποτέλεσμα τον δικαιώνει γιατί ο ίδιος εκμαιεύει την ποίηση από τη βίας της σκοτεινής αυτής ιστορίας ενώ οι χορεύτριές του σωματοποιούν το ανικανοποίητο με πάθος που ταιριάζει στο λυρισμό του Λόρκα και του φλαμένκο.    

Δημοσθένης Γαλλής

Έχοντας αφαιρέσει ή και συμπυκνώσει σκηνές και έχοντας εξαφανίσει την ηρωίδα της οικονόμου Πόνθια- για να ενισχύσει, όπως ισχυρίζεται, το φροϋδικό δίπολο έρωτας-θάνατος που διακρίνει στο πρόσωπο της αφημένης στην τρέλα μητέρας της Μπερνάρντα, Μαρία Χοσέφα (Σταύρος Λίτινας)- ο σκηνοθέτης και χορογράφος ακολουθεί τη βασική ιστορία κρατώντας κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία που βοηθούν το κοινό να αναγνωρίσει τα πρόσωπα (η Ανγκούστιας, για παράδειγμα, έχει χρήματα στα πόδια της και καταλαβαίνουμε πως οι στοιχισμένες, από τη μεγαλύτερη προς τη μικρότερη, πλάι της είναι οι αδερφές της) και να προσανατολιστεί στην εξέλιξη του θεατρικού (η βεντάλια, η φωτογραφία, το πράσινο φόρεμα, το παράθυρο ή ο ήχος του αλόγου πέρα από στοιχεία που προωθούν τη δράση υποδηλώνουν σε ποια φάση της ιστορίας βρισκόμαστε).

Καθιστώντας έτσι ο σκηνοθέτης αναγνωρίσιμα τα πρόσωπα και τα αποσπάσματα από το έργο του Λόρκα, αντικαθιστά το λόγο με το χορό, την κινησιολογία και τα βλέμματα (αξιοσημείωτα το άκαμπτο βλέμμα της Μπερνάρντα Άλμπα όταν επιβλέπει τις κόρες της και της Μαρτύριο όταν ζηλεύει την αδερφή της). Μπορεί το φλαμένκο να συνδέεται με τον Λόρκα λόγω κοινής καταγωγής, ωστόσο, σαν χορός προσφέρεται για να αναδείξει τις εντάσεις του συγκεκριμένου έργου- εντάσεις σε διαστάσεις τραγωδίας που φέρουν ακόμη μεγαλύτερο βάθος αν αναλογιστούμε την αλληγορική διάσταση της ιστορίας.

Δημοσθένης Γαλλής

Μοναχικό, έντονο, με θεατρικές χρήσεις, το φλαμένκο όπως το βλέουμε στην παράσταση δύναται να εναλλάσσει το συγκροτημένο του θόρυβο με την ησυχία και άρα μπορεί να εκφράσει τόσο τη σπαρακτική νηνεμία του εγκλωβισμού όσο την ταραχή της επιθυμίας, και φυσικά την αντιπαράθεση. Όλες μαζί στην αρχή οι αδερφές χορεύουν καθιστές, περιορισμένες, υπό το βλέμμα της μητέρας τους και έπειτα από το σήμα του μπαστουνιού-σκήπτρο της εξουσίας. Έτσι καταλήγουν κάθε φορά που παρεκτρέπονται και όποτε η μία συγκρούεται με την άλλη. Ο χορός και η παρουσία τους διαφέρουν, όμως έτσι καθιστές καταλήγουν ξανά για να φτιάξουν τα προικιά-σάβανα στην ανώτερη αισθητικά στιγμή της παράστασης. Μόνο μετά το τραγικό τέλος τα κορμιά τους δεν στήνονται κατά τον συνηθισμένο τρόπο. Και αυτό γιατί πρέπει να επιβληθεί η κανονικότητα στη νεκρή και τη φήμη της.

Ο θάνατος αυτός προοικονομείται από την αρχή της παράστασης καθώς στη μακρόστενη (και συχνά κουραστική για το θεατή) σκηνή βρίσκουμε πέντε καρέκλες, τοποθετημένες τη μία λίγο παραπέρα από την άλλη και από πάνω τους να κρέμονται πέντε κρεμάλες. Συμβολίζοντας τον μεταφορικό θάνατο όλων τους, οι κρεμάλες μαρτυρούν την εξέλιξη του έργου δημιουργώντας παράλληλα την απαιτούμενη ζοφερή ατμόσφαιρα και την αίσθηση της καταδίκης και της φυλακής. Η κανονικότητα επικράτησε. Πριν από αυτό όμως αμφισβητήθηκε, με τον έρωτα και την τρέλα.

Συντελεστές

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σταύρος Λίτινας
ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΕΣ: Τζέσικα Καϊμπαλή - Μαρία Μανδραγού - Ηλέκτρα Χρύσανθου - Σταύρος Λίτινας
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ – ΣΚΗΝΙΚΑ – ΦΩΤΙΣΜΟΙ – ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Σταύρος Λίτινας
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ-ΗΧΗΤΙΚΑ ΕΦΕ: Αλίνα Αναστασιάδη
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΟΣΤΟΥΜΙΩΝ: Ελόνα Τροϊάνοβα
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Ευαγγελία Σκρομπόλα
ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΗΧΟΥ-ΦΩΤΩΝ: Αθηνά Παρασκευοπούλου
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Δημοσθένης Γαλλής
ΒΙΝΤΕΟ: Πάτροκλος Σκαφίδας

Info
Arroyo Nuevo - Flamenco School
Μ. Αλεξάνδρου 128, Κεραμεικός
Παρασκευή - Σάββατο 21.15
Κυριακή 20.15
Τηλέφωνο: 2103469575
Προπώληση: viva.gr

ΒΑΡΔΑΛΑΧΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ