Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την χορευτική περφόρμανς «Nocturnes» της Μαγκί Μαρέν που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Απόλυτο σκοτάδι. Ένας αδιευκρίνιστος βίαιος ήχος: σεισμός; εφιαλτικές βροντές μιας άγριας καταιγίδας; Kανονιοβολισμοί ενός αόρατου πολέμου;

Έπειτα αχνό φως και κάποιο στιγμιότυπο καθημερινής ζωής. Πάλι σκοτάδι, πάλι αυτός ο φοβιστικός θόρυβος ανάμεικτος με βιαστικά βήματα, πάλι φως, πάλι μια φευγαλέα στιγμή ανθρώπων της διπλανής πόρτας. Ανθρώπων ξένων, περιθωριακών ίσως, που αντιπροσωπεύουν κυρίως λαούς σε κρίση και προσπαθούν να βρουν ένα σημείο επικοινωνίας μεταξύ τους.

Μια γυναίκα καρφώνει το βλέμμα της στον τσαλακωμένο ευρωπαϊκό χάρτη, λες και αναρωτιέται για τη σημασία της ενοποίησης των κρατών. Ένας μετανάστης κοιτάζει νοσταλγικά μια φωτογραφία οικείου προσώπου. Κάποιος τρώει πατατάκια. Ένας άλλος κοιμάται. Ένας τρίτος παίζει κιθάρα και η κοπέλα του τραγουδάει. Δύο άντρες συμπλέκονται οργισμένοι. Ένα ζευγάρι ερωτοτροπεί. Μια πόρνη διώχνει τον πελάτη της. Ένας κουστουμαρισμένος γιάπης πίνει μπίρα. Δύο κορίτσια δοκιμάζουν κραγιόν.

Κάθε τόσο ακούγονται μισόλογα σε διαφορετικές γλώσσες: ισπανικά, αραβικά, ιταλικά, ελληνικά, γερμανικά, ελάχιστα αγγλικά και γαλλικά. Δεν έχει σημασία τι λένε. Δεν μεταφράζονται καν. Η δική μας Δάφνη Κουσαφτή γράφει στον μαυροπίνακα: «Είμαι η Ελλάδα». Ένας ισχνός νέος συμπληρώνει «Είμαι η Τυνησία». Όλοι τους αφήνουν συμβολικά το αποτύπωμα των χεριών τους στο σκοτεινό τοίχο. Πέτρες πέφτουν από το πουθενά σαν οιωνός μιας επικείμενης καταστροφής.

Δεν υπάρχει τίποτα το τρομακτικό σ’ αυτές τις εξαιρετικής εικαστικότητας ολιγόλεπτες σκηνές. Και όμως η μοναξιά, μια αδιόρατη θλίψη, ένα αδιέξοδο κενό κυριαρχούν στην ατμόσφαιρα, που, ενισχυμένη από τον απειλητικό βόμβο, ελλοχεύει μια υπόκωφη βαρβαρότητα.

Ναι. Είναι ο κόσμος που ζούμε. Με την εμβρόντητη απόγνωση που κρύβεται πίσω από μια επιφανειακή «ηρεμία». Με την εναγώνια πάλη να βρεθεί κάπου μια ελπίδα. Με την ανάγκη για αντίσταση που, ευνουχισμένη από τη χρόνια χειραγώγηση, μετατρέπεται σε αδράνεια.

Η επαναληπτικότητα των μοτίβων εντείνει τους συνειρμικούς εφιάλτες. Η έλλειψη χορού ξαφνιάζει. Η έννοια χοροθέατρο εμπλουτίζεται με άλλες ιδιότητες. Δεν υπάρχει κάποια εκκωφαντική πρωτοτυπία. Αλλά η λιτή, αφαιρετική και ωμή καταγραφή της αλήθειας ξυπνά τις Ερινύες μας.

Η Μαγκί Μαρέν, με το μουσικό συνεργάτη της Ντενί Μαριότ, γλιστράει εσκεμμένα έξω από την καθιερωμένη εικόνα της. Αυτή τη φορά, χορογραφεί τον ήχο των σωμάτων ή, αν θέλετε, τον ήχο της γλώσσας που μεταφέρουν.

Βαθιά πολιτικοποιημένη, εκφράζει πάντα μέσα από τα έργα της το δικό της «Κατηγορώ» στην αυθαιρεσία της εξουσίας (όπως έγινε και στο «Salves» και το «May B» που είδαμε παλιότερα στο Φεστιβάλ Αθηνών). Κατ’ επέκταση, η επιλογή της συγκεκριμένης περφόρμανς δεν έγινε τυχαία, καθώς μ’ αυτόν τον τρόπο στήριξε την αίσθησή της για την οριακή εποχή, τη βυθισμένη σε μαύρο σκοτάδι, που διανύουμε.

Το «Nocturnes», ποιητικό και ευαίσθητο, με θαυμάσιους φωτισμούς (Αλεξάντρ Μπεντό) και ρυθμούς, σαν πίνακας ζωγραφικής που ζωντανεύει, απολογείται για την ακαμψία όλων μας.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ - [email protected]