«Ο Κροκόδειλος» του Ντοστογέφσκι: καυστική σάτιρα στο θεατρικό σανίδι

o-krokodeilos-tou-ntostogefski-kaustiki-satira-sto-theatriko-sanidi

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 01 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013

Το σατιρικό-κωμικό διήγημα «Ο Κροκόδειλος» του Φιοντόρ Ντοστογέφσκι, διασκευάζεται με επίκαιρες αιχμές για το θέατρο και παρουσιάζεται από σήμερα στο Από Μηχανής Θέατρο, σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Μπερδέκα.

Σατιρικός Ντοστογέφσκι; Κι όμως ναι. Πρόκειται για ένα ξεκαρδιστικό κείμενο που αγγίζει τα όρια του παραλόγου χωρίς να χάνει σε τίποτα από την αριστουργηματική μαεστρία του συγγραφέα.

Η ιστορία του έργου διαδραματίζεται στην Αγία Πετρούπολη, στις 13 Ιανουαρίου 1865. H Γιελιένα Ιβάνοβνα και ο σύζυγος της Ιβάν Ματβιέιτς επισκέπτονται μαζί με τον οικογενειακό τους φίλο, Σεμιόν Σεμιόνιτς, τη Στοά, όπου εκτίθεται ένας κροκόδειλος έναντι αντιτίμου. Καθώς το ζώο δεν πολυσαλεύει, η παρέα χλευάζει ελαφρώς τον γερμανό ιδιοκτήτη του και ο Ιβάν Ματβιέιτς αρχίζει να πειράζει τον κροκόδειλο. Ξαφνικά το ερπετό καταπίνει τον άτυχο σύζυγο της Γιελένα Ιβάνοβνα που ουρλιάζει. Εκείνη ζητάει από τον γερμανό ιδιοκτήτη να ξεσκίσει τον κροκόδειλο και να γλιτώσει τον σύζυγο, ο γερμανός ιδιοκτήτης προτιμά πρώτα να πεθάνει ο σύζυγος και μετά ο κροκόδειλος...

Αλλά ο Ιβάν Ματβιέιτς ζει και βασιλεύει, απλώς μέσα στο σώμα ενός ερπετού. Το μόνο που τον ανησυχεί είναι πώς θα δουν το περιστατικό οι προϊστάμενοι του, καθώς η ατυχία του αυτή τον κάνει να μη μοιάζει ιδιαίτερα έξυπνος. Επιπλέον, σ’ αυτό τον αιώνα της οικονομικής κρίσης που ζουν, δύσκολα θα μπορέσουν να ξεσκίσουν την κοιλιά ενός κροκόδειλου χωρίς αποζημίωση και ο παθών δεν διαθέτει χρήματα...

Για τις αναγωγές με το σήμερα, ιδιαίτερα διαφωτιστικό είναι το σκηνοθετικό σημείωμα της Κατερίνας Μπαρδέκα: «Είδα ότι ήμασταν, λέει, όλοι μαζί, έτσι ένοιωθα στο όνειρο, αλλά δεν ήμασταν όλοι-απλώς έτσι νόμιζα- και αποφασίσαμε να παίξουμε και πήγαμε σ΄ένα γρασίδι να δούμε έναν κροκόδειλο που είχε φέρει ο Γερμανός, ήταν και κάτι μαϊμούδες, μια έμοιαζε με κείνη την "φιλενάδα" μας από το γυμνάσιο, θυμάσαι; Και γελάγαμε και πειράζαμε ο ένας τον άλλον και ξαφνικά ο κροκόδειλος κατάπιε τον έναν που δεν ήταν πια αυτός που νόμιζα αλλά κάποιος άλλος που ήταν δημόσιος υπάλληλος. Αλλά δεν πέθανε. Και η γυναίκα του, που δεν την ήξερα αλλά ήταν σαν να είναι η θεία η Άννα ούρλιαζε σαν τρελή να μαχαιρώσουν το ζώο και ρώταγε τον Γερμανό τι σύνταξη θα πάρει. Και μετά έγινε σαν εφιάλτης. Έτρεξα σε κάτι τύπους, για να βοηθήσουν, με ημίψηλα και φράκα που ήταν ίδιοι με πριν αλλά όχι οι ίδιοι-ξέρεις πώς είναι στα όνειρα- σ΄ένα γραφείο μ΄έναν πίνακα με χρυσή κορνίζα κι αντί εικόνα γρασίδι, και είπαν πως στην οικονομική κρίση πρέπει να πουλήσουμε τα πάντα, και την πατρίδα μας κι έτσι θα πάει μια χώρα μπροστά γιατί ο προλετάριος δεν θα έχει πια τίποτα και θα δουλεύει τριπλά για μια μπουκιά ψωμί. Και να αφήσουμε στην ησυχία του τον κροκόδειλο του Γερμανού γιατί είναι η εισροή κεφαλαίου στην Ελλάδα κι αν θέλουμε να μαχαιρώσουμε κάποιον να μαχαιρώνουμε ο ένας τον άλλον. Και μετά έτρεξα στον φίλο μέσα στον κροκόδειλο που μια χαρά είχε όμως βολευτεί εκεί και καθόλου δεν ήθελε να το κουνήσει γιατί ήταν πολύ άνετα μέσα στο τέρας, λέει, και θα είχε πλέον και τον χρόνο εκεί μέσα, λέει, για να αλλάξει τον κόσμο. Και ήμασταν, λέει, το 1865 στη Ρωσία του Ντοστογέφσκι αλλά ξαφνικά άρχισαν να γυρνάνε όλα με ταχύτητα, ημίψηλα και κροκόδειλοι και γρασίδια δημόσιοι υπάλληλοι και μαχαίρια και γέλια και μαϊμούδες και φίλοι και ξύπνησα κάθιδρη στο 2013. Στην Ελλάδα».

Μετάφραση: Η ομάδα. Θεατρική διασκευή: Κατερίνα Μπερδέκα, Στράτος Σωπύλης . Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μπερδέκα. Σκηνικά – Κοστούμια: Νίκος Αναγνωστόπουλος. Μουσική: Δημήτρης Παπαλάμπρου. Φωτισμοί: Αλίκη Δανέζη- Κnutsen. Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιώργος Βουβάκης, Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη, Αθηνά Μπερδέκα, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Παναγιώτης Σακελλαρίου, Στράτος Σωπύλης, Καλλιόπη Τζερμάνη.

Πληροφορίες: Από Μηχανής Θέατρο, Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο. Ημέρες και ώρες παραστάσεων Παρασκευή και Σάββατο 20:00, Κυριακή:18:30. Τιμές εισιτηρίων: 2105231131. Τιμές εισιτηρίων: 14 ευρώ, φοιτητικό 10 ευρώ. Γενική είσοδος κάθε Παρασκευή: 10 ευρώ.