Η Κατερίνα Ζησούδη, που συμμετέχει στην παράσταση «ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ. Κάποιες κυρίες διασκεδάζουν», μιλάει στο clickatlife για την πρωτότυπη φάρσα που παρουσιάζεται στη Φρυνίχου.

Και εμπνέεται από τον κόσμο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, τον ήρωα του Φάλσταφ «που ενσαρκώνει όλες τις αδυναμίες και τα πάθη» και τον τρόπο που τον προσέγγισε η ομάδα RMS MATAROA την παρουσία του στα έργα «Ερρίκος ο Δ΄», «Ερρίκος ο Ε΄» και «Εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ» για να δημιουργήσει την δική της ιστορία.

«Ψάξαμε έναν τρόπο να αφηγηθούμε σαιξπηρικές σκηνές που παραδοσιακά ‘’ανεβαίνουν’’ με έναν τρόπο που αναδεικνύει την επική διάσταση των καταστάσεων», λέει χαρακτηριστικά.

Από τις 3 Μαΐου η ομάδα RMS MATAROA παρουσιάζει στο θέατρο Τέχνης την παράσταση «ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ. Κάποιες κυρίες διασκεδάζουν», που ακολουθεί την πορεία του σαιξπηρικού ήρωα Φάλσταφ. Περιγράψτε μας το έργο.

Το έργο είναι μια δραματουργική απόπειρα δημιουργίας μιας παράστασης γύρω από τον Φάλσταφ, έναν ήρωα που ταυτίζεται με το αστείο, το ανάλαφρο, το γέλιο. Διασκευάζοντας σκηνές από τον Ερρίκο τον Δ΄, τον Ερρίκο τον Ε΄ και τις Εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ του Σαίξπηρ, συνθέσαμε ένα πρωτότυπο -τελικά- κείμενο, μέσα στο οποίο χωρέσαμε το χιούμορ, τη φιλία μας, την αγάπη μας για την Ιστορία.

Χωρίς να ξέρουμε από την αρχή πού θα μας οδηγήσει η έρευνα πάνω στα κείμενα αυτά, καταλήξαμε να χρησιμοποιούμε την πορεία του Φάλσταφ ως αφορμή, ως μέσο για να αφηγηθούμε μια δική μας ιστορία. Για την Αγγλία, για τον Φάλσταφ, για την εξουσία, για εμάς.

Διαβάζουμε στην σύνοψη ότι πρόκειται μια νέα αφήγηση της σαιξπηρικής ιστορίας που παραμερίζει το επικό και αναζητά το βαθιά ανθρώπινο. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι στην Αθήνα του 2023 ψάξαμε έναν τρόπο να αφηγηθούμε σαιξπηρικές σκηνές που παραδοσιακά «ανεβαίνουν» με έναν τρόπο που αναδεικνύει την επική διάσταση των καταστάσεων. Μάχες, προδοσία, ληστείες, αποπλάνηση παντρεμένων γυναικών. Θελήσαμε να βρούμε έναν πυρήνα που μας αφορά σήμερα, ξεκινώντας από τυχαία στοιχεία μιας σκηνής. Μια λέξη, ένα αστείο, μια σχέση που μας ενδιέφερε. Έτσι προσπαθήσαμε να «εισχωρήσουμε» στην ιστορία σχεδόν παρανόμως, μέσα από οτιδήποτε μας κινητοποιεί προσωπικά. Ακόμα και αν αυτό που μπορεί ανά στιγμές να μας ενώνει είναι η ίδια η αδυναμία μας να αφηγηθούμε αυτή την ιστορία.

Ο χαρακτήρας του Φάλσταφ περιγράφεται συχνά ως ένας συμπαθητικός Λονδρέζος του υποκόσμου. Στο σημείωμα της παράστασης αναφέρεται ως καθρέφτης του εαυτού μας. Πώς φτάνουμε σε αυτή τη μετατόπιση; Ή καλύτερα πρόκειται για μετατόπιση;

Ο Φάλσταφ ένας χαμελαίων που προσαρμόζεται κάθε φορά στις συνθήκες, αλλάζει απόψεις και διαθέσεις με ταχύτητα φωτός προκειμένου να επιβιώσει. Ταυτόχρονα, είναι για τους γύρω του πηγή γέλιου, η ψυχή της παρέας. Βρίσκεται πάντα στο κέντρο της προσοχής και εκτίθεται χωρίς φόβο. Ο χαρακτήρας του Φάλσταφ για μένα είναι ένα κενό δοχείο. Πάνω του μπορούν όλοι να καθρεφτίσουν τον εαυτό τους όπως είναι εκείνη τη στιγμή, όσο τρομακτικός μπορεί να είναι. Ο ίδιος, πάντως, είναι συνεπής με τον εαυτό του, δεν μετατοπίζεται. Ίσως όμως έχει τη δύναμη να μετατοπίζει ο ίδιος.

Η διάθεση της παράστασης προέκυψε από το πνεύμα, την πρόθεση του Σαίξπηρ που διαβάσαμε στους Ερρίκους και στις Εύθυμες κυράδες. Το χιούμορ και η σάτιρα είναι παρόντα με έναν πολύ λαϊκό και ωμό τρόπο, θυμίζουν σε άλλα σημεία Αριστοφάνη και σε άλλα φάρσα. Ο Φάλσταφ είναι ο ήρωας που ενσαρκώνει όλες τις αδυναμίες και τα πάθη. Δεν παίρνει τίποτα στα σοβαρά, αφήνει τους άλλους να τον κοροϊδεύουν κατάμουτρα, χαρίζοντάς τους το γέλιο και τη χαρά. Το ίδιο κάνει και εκείνος, τολμώντας να βρίσκει πάντα μια κωμική πλευρά στις καταστάσεις, όσο τραγικές και να ναι.

Επειδή σε αυτά τα κείμενα υπάρχει πολύ έντονα το σχόλιο στην επικαιρότητα της εποχής του Σαίξπηρ, μια σημαντική δυσκολία που αντιμετωπίσαμε είχε να κάνει με το κατά πόσο αυτά τα έργα μπορούσαν να ανέβουν σήμερα με έναν τρόπο που να αφορά. Η δυσκολία αυτή είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το χιούμορ. Ποια αστεία δηλαδή παραμένουν επίκαιρα και σύγχρονα και ποια είναι πλέον μουσειακά. Και επειδή το χιούμορ είναι κάτι τρομερά υποκειμενικό, αυτή η αναρώτηση ήταν ιδιαίτερα απαιτητική κατά τη διάρκεια των προβών.

Μιλήστε μας για τον ρόλο που ερμηνεύετε.

Στην παράσταση ερμηνεύω τέσσερις ρόλους: τον Γουεστμόρλαντ, τον Πόινς, τον Γουώρστερ και την κυρία Πέητζ. Είναι όλοι πολλοί διαφορετικοί μεταξύ τους: ένας υπηρέτης, ένα κλεφτρόνι, ένας λόρδος και μια πλούσια κυρία. Ανήκουν όλοι στον κόσμο του Σαίξπηρ, έναν κόσμο με βασιλιάδες και ληστές, μονομαχίες, ερωτικές επιστολές και μαγικά δάση. Εκτός από τους ρόλους αυτούς αφηγούμαι και κάποια ιστορικά κομμάτια.

Η πανδημία φαίνεται ότι καλλιέργησε μια «δίψα» στο θεατρικό κοινό. Θεωρείτε ότι θα συνεχιστεί αυτή η τάση.

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω καταφέρει να αφουγκραστώ ακριβώς τι έχει φέρει η πανδημία στο θέατρο. Αν η επιθυμία αυτή για την οποία μιλάτε σημαίνει ότι οι άνθρωποι ένιωσαν την ανάγκη να δουν θέατρο, πραγματικά χαίρομαι πολύ για αυτό. Και εύχομαι να μην είναι τάση, αλλά μια πραγματικότητα που θα παραμείνει. Αυτό που θα ευχόμουν πραγματικά είναι η μεγαλύτερη παρουσία ενός κοινού στο θέατρο να φέρει καλύτερες εργασιακές συνθήκες για τους καλλιτέχνες που δημιουργούν -πολλές φορές από το πουθενά- τις παραστάσεις που οι θεατές παρακολουθούν.

Το θέατρο έζησε μια δύσκολη και πρωτόγνωρη περίοδο με την ψήφιση του Προεδρικού Διατάγματος 85. Εσείς πώς την βιώσατε;

Αρκετά αποστασιοποιημένα. Πρόσφατα έγινα μητέρα, γεγονός που με απομάκρυνε για ένα διάστημα από την ενεργό εμπλοκή σε όσα συνέβαιναν. Παρόλο που δεν μπορούσα να συμμετάσχω με τη φυσική μου παρουσία όσο θα ήθελα, εντυπωσιάστηκα από τη μαζικότητα της αντίδρασης, στην αρχή τουλάχιστον. Σε συνδυασμό με την πανδημία που όξυνε τα αντανακλαστικά, η ψήφιση του διατάγματος φανέρωσε ένα πρόβλημα το οποίο υπήρχε ήδη, παρόλο που λίγοι το γνώριζαν σε βάθος. Ήρθε στην επιφάνεια ένα πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα για τους ηθοποιούς, το οποίο παρουσιάστηκε μια ευκαιρία να επιλυθεί. Θεωρώ ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σοβαρά το ζήτημα της τέχνης σε κρατικό επίπεδο. Και αυτό δεν μπορεί να συμβεί πάρα μόνο δίνοντας στους καλλιτέχνες την αξία και την αξιοπρέπεια που τους αναλογεί και όχι καταδικάζοντάς τους σε άθλιες δια βίου συνθήκες. Το διάταγμα αυτών επικυρώνει την αδυναμία των κυβερνήσεων να αντιληφθούν με ποιον τρόπο οφείλουν να προστατεύουν την τέχνη. Δεν τίθεται μόνο θέμα πτυχιακών τίτλων που έχουν μικρή αξία, αλλά και μισθών που δεν είναι ικανοί να εξασφαλίσουν ούτε τον βιοπορισμό των ηθοποιών. Μιλάμε, δηλαδή, για κρατική αδιαφορία.

Γεωπολιτικές εντάσεις, συγκρούσεις, έξαρση βίας, ακρίβεια, κοινωνικές ανισότητες… Ο κόσμος κινείται πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί. Πώς μπορεί κανείς να «σταθεί» σε αυτή την πραγματικότητα;

Από τη στιγμή που δεν υπάρχει κάποια συνταγή επιβίωσης που να μπορώ να προτείνω, η ερώτησή σας θα μπορούσε να απαντηθεί μόνο με προσωπικό τρόπο. Καταλαβαίνω, δηλαδή, ότι με ρωτάτε πώς επιβιώνω εγώ η ίδια μέσα στην υπάρχουσα πραγματικότητα.

Και πάλι, όμως δεν μου είναι εύκολο να απαντήσω. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι μέσα σε μια καταθλιπτική κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, την οποία ήδη περιγράψατε εν συντομία, προσπαθώ καθημερινά να βρίσκω τρόπους ώστε η ζωή μου να αποκτά αξία και φως. Αξία για εμένα και για τους γύρω μου. Στον βαθμό που μπορώ θέλω να μετακινώ τους αγαπημένους μου, τους φίλους μου, έναν άγνωστο, αλλά και να μετακινούμαι από αυτούς. Ακούγεται ίσως ρομαντικό αλλά δεν ξέρω τι άλλο να απαντήσω σε μια ερώτηση με τόσες πολιτικές προεκτάσεις, νιώθω ότι με ρωτάτε ποιο είναι το μυστικό του κόσμου, το οποίο δυστυχώς δεν γνωρίζω.

Ιωάννα Βαρδαλαχάκη / [email protected]

Info
Έως 28 Μαΐου 
Θέατρο Τέχνης Κ. Κουν - Σκηνή Φρυνίχου
Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:00
Κυριακή στις 19:00
Προπώληση

Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Μάνος Βαβαδάκης
Δραματουργία/Απόδοση: RMS MATAROA
Σκηνικά/Κοστούμια: Τζίνα Ηλιοπούλου, Λίνα Σταυροπούλου
Φωτισμοί: Μαριέττα Παυλάκη
Μουσική σύνθεση: Γιάννης Νιάρρος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Καλιάννα Γιγουρτσή
Φωτογραφίες/Τρέιλερ: Στέλιος Παπαρδέλας

Παίζουν: Μάνος Βαβαδάκης, Χαρά – Μάτα Γιαννάτου, Κατερίνα Ζησούδη, Ελίνα Ρίζου, Κωνσταντίνος Πλεμμένος