Με αισθητική που παραπέμπει σε φιλμ νουάρ ανεβαίνει η όπερα «Τόσκα».

Η «Τόσκα», το κλασικό αριστούργημα του Τζάκομο Πουτσίνι, σε ποιητικό κείμενο των Τζουζέππε Τζακόζα και Λοθίτσι Ίλλικα, παρουσιάζεται από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για επτά παραστάσεις (16, 18, 19, 21, 22, 23, 25 Ιανουαρίου 2011).

Η παράσταση, σε σκηνοθεσία του Νίκου Σ. Πετρόπουλου, ακολουθεί την αισθητική του φιλμ νουάρ, προσδίδοντας στη γνωστή όπερα λίγη από τη λάμψη του κινηματογράφου αλλά και το απαραίτητο σασπένς. Το έργο είναι βασισμένο στο θεατρικό του Βικτοριέν Σαρντού και αποτυπώνει την προσήλωση του Πουτσίνι στον ρεαλισμό.

Σε ό,τι αφορούσε την εξέλιξη της πλοκής, ο συνθέτης δεν επιθυμούσε «στάσεις», που δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα, αλλά ήταν ξεκάθαρα υπέρ της συνεχούς δράσης. Οι συνεργάτες του Πουτσίνι είχαν μάλιστα έντονες αμφιβολίες για το κατά πόσο θα είχε επιτυχία ένα έργο με τόση δράση επί σκηνής.

Στην «Τόσκα» υπάρχουν σαφείς αναφορές σε ιστορικά πρόσωπα, τόπους, γεγονότα και πολιτικές πεποιθήσεις. Τυπικά, το θεατρικό του Σαρντού ανήκει στην κατηγορία του ιστορικού δράματος και το γεγονός αυτό προσδίδει αληθοφάνεια. Ο Πουτσίνι δεν ήθελε να δημιουργήσει μία αληθοφανή όπερα, αλλά ρεαλιστική. Γι’ αυτό και ταξίδεψε μέχρι τη Ρώμη, προκειμένου να ακούσει τις καμπάνες του Αγ. Πέτρου από την κορυφή του φρουρίου του Αγ. Αγγέλου, ώστε να τις αποδώσει με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια σε μια κρίσιμι στιγμή της δράσης.

Ζήτησε από τον φίλο του ποιητή Λουίτζι Τζάνατσο στίχους για το τραγούδι του βοσκού στην αρχή της Γ’ Πράξης, ενώ προσέτρεξε στον επίσης φίλο του ιερέα Πιέτρο Πανικέλλι προκειμένου να πληροφορηθεί διάφορες λεπτομέρειες του Te Deum, ώστε να το ενσωματώσει με πειστικό τρόπο στην όπερα. Πληροφορήθηκε με ακρίβεια όσα αφορούσαν την λιτανεία ενώ ενδιαφέρθηκε μέχρι και για τα κοστούμια της ελβετικής φρουράς στο Βατικανό.

Στην πραγματικότητα, όλα αυτά δεν χρησίμευσαν παρά ως πλαίσιο σε αυτό που κυρίως απασχολούσε τον συνθέτη. Το ρεαλιστικό ιστορικό περιβάλλον ενδιέφερε αποκλειστικά στον βαθμό που δημιουργούσε συνθήκες κινδύνου και βίας, στις οποίες μπορούσαν να αναπτυχθούν έντονα συναισθήματα. Αποτελούσε τον καμβά πάνω στον οποίο μπορούσε να αναπτυχθεί το έντονο ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα στην Τόσκα, στον Καβαραντόσσι και στον Σκάρπια. Και ως προς αυτό, η Τόσκα ευθυγραμμιζόταν με τα ιδεώδη του βερισμού, ιταλικού κινήματος αντίστοιχου του νατουραλισμού ή ρεαλισμού, έστω κι αν πρωταγωνιστές της συγκεκριμένης όπερας δεν ήταν «καθημερινοί άνθρωποι».

Ο «ρεαλισμός» που κατά βάση ενδιέφερε τον Πουτσίνι ήταν αυτός της αγριότητας των καταστάσεων και των εντάσεων ανάμεσα στους πρωταγωνιστές. Αυτός είναι που αποδίδεται από τη μουσική με τρόπο άμεσο, χωρίς «αφύσικες» ωραιοποιήσεις. Η μουσική της Τόσκα παραμένει πιστή στην ιταλική παράδοση, δίνοντας το προβάδισμα στην ανθρώπινη φωνή, την οποία ο συνθέτης πλαισιώνει ηχοχρωματικά και εκφραστικά με μεγάλη φαντασία.

Στην υπόθεση του έργου , η Φλόρια Τόσκα, διάσημη τραγουδίστρια όπερας, είναι ερωτευμένη με τον ζωγράφο Μάριο Καβαραντόσσι. Ο Σκάρπια, αρχηγός της αστυνομίας, συλλαμβάνει τον Καβαραντόσσι, που παρείχε άσυλο σε έναν πολιτικό φυγά. Όταν η Τόσκα εκλιπαρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσει τον εραστή της, εκείνος δέχεται, αλλά υπό έναν όρο: να υποκύψει στις ερωτικές του ορέξεις. Η Τόσκα συμφωνεί να ενδώσει στον Σκάρπια, ωστόσο σχεδιάζει τη δική της εκδίκηση.

Σκηνοθεσία - Σκηνικά – Κοστούμια Νίκος Σ. Πετρόπουλος.Φωτισμοί Λευτέρης Παυλόπουλος. Ορχήστρα και Χορωδία Εθνικής Λυρικής Σκηνής.Διεύθυνση χορωδίας Νίκος Βασιλείου. Διεύθυνση παιδικής χορωδίας Ρόζη Μαστροσάββα. Συμμετέχει η παιδική χορωδία Rοsarte.

Διανομή:

Φλόρια Τόσκα

Τιτσιάνα Καρούζο (16, 19, 22, 25 Ιαν.), Τσέλια Κοστέα (18, 21, 23 Ιαν.)

Μάριο Καραβαντόσσι

Στιούαρτ Νηλ (16, 19, 22, 25 Ιαν.), Ρούμπενς Πελιτσάρι (18, 21, 23 Ιαν.)

Τσέζαρε Αντζελόττι

Τάσος Αποστόλου (16, 18, 19, 21, 22, 23, 25 Ιαν.)

Βαρόνος Σκάρπια

Δημήτρης Πλατανιάς (16, 19, 22, 25 Ιαν.), Αλμπέρτο Γκατσάλε (18, 21, 23 Ιαν.)

Νεωκόρος

Χριστόφορος Σταμπόγλης (16, 18, 19, 21, 22, 23, 25 Ιαν.)

Σπολέττα

Φίλλιπος Δελλατόλας (16, 18, 19, 21, 22, 23, 25 Ιαν.)

Σαρρόνε

Παύλος Σαμψάκης (16, 18, 19, 21, 22, 23, 25 Ιαν.)

Βοσκός

Πέννη Ρίζου (16, 18, 19, 21, 22, 23, 25 Ιαν.)

Δεσμοφύλακας

Χρήστος Αμβράζης (16, 18, 19, 21, 22, 23, 25 Ιαν.)

Πληροφορίες: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ώρα έναρξης: 20:00. Τιμές εισιτηρίων: 110, 80, 58, 34 ευρώ, παιδικό-φοιτητικό: 18 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: 2103612461, 2103643725 και στα τηλέφωνα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, 2107282333. Υπηρεσία συνδρομητών: 2103711381.