Κριτική: Είδαμε την παράσταση «Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή» στο Θέατρο Βρετάνια

giounanli0928
ΠΕΜΠΤΗ, 13 ΜΑΡΤΙΟΥ 2025

Από την Σμαρώ Κώτσια, Θεατρολόγο - Κριτικό Θεάτρου.

Η Σάρα Ρουλ (Sarah Ruhl, 1974), είναι Αμερικανίδα θεατρική συγγραφέας, δοκιμιογράφος και διδάσκει στη Σχολή Δράματος του Πανεπιστημίου του Yale. Έχει λάβει πολλές διακρίσεις μεταξύ των οποίων: το Βραβείο Susan Smith Blackburn (2004) και τη διάκριση MackArthur Fellowship (2006). Τα έργα της κατέκτησαν διεθνή αναγνώριση και έχουν μεταφραστεί σε δεκατέσσερις γλώσσες. Το έργο της "Το καθαρό σπίτι" (2005), παρουσιάστηκε στο θέατρο Τ, στη Θεσσαλονίκη, το 2022,  σε μετάφραση Ευαγγελίας Κιρκινέ και σκηνοθεσία Γλυκερίας Καλαϊτζή.

Η δράση του έργου "Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή" τοποθετείται στα τέλη του 1880. Η Σάρα Ρουλ με εύστροφο χειρισμό, παιγνιώδη διάθεση, εύστοχους  διαλόγους και έξυπνο χιούμορ προσεγγίζει τα θέματα της καταπίεσης της γυναικείας σεξουαλικής επιθυμίας καθώς και την έλλειψη κατανόησης των γυναικείων αναγκών και επιθυμιών, τα οποία συσκοτίζουν μια σωρεία ταμπού, προκαταλήψεων και ιδεοληψιών. Θέματα τα οποία η ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής, με μεγάλη ευκολία και αδιαφορία για τις βιολογικές ανάγκες των γυναικών, χαρακτηρίζει 'γυνσικεία υστερία'. Την ίδια εποχή, ο Τόμας Έντισον ανακαλύπτει τον ηλεκτρικό λαμπτήρα και όλος ο κόσμος μπαίνει σε μια καινούργια εποχή. Η επιστήμη και η τεχνολογία καλπάζουν με φρενήρεις ρυθμούς. Αποτέλεσμα: προκύπτουν πολλές εφευρέσεις  μεταξύ των οποίων και η εφεύρεση του δονητή. Ένα τεχνολογικό επίτευγμα, το οποίο χρησιμοποιεί η ιατρική επιστήμη σαν θεραπευτικό όργανο για τη γυναικεία υστερία.

Ουσιαστικά το έργο της Ρουλ λειτουργεί σαν ένας ανεστραμμένος καθρέφτης, ο οποίος, μέσα στην 'αντικέ' αντανάκλαση του, συνομιλεί με το σήμερα και υπαινίσσεται με κομψό, διασκεδαστικό και διεισδυτικό τρόπο ότι  η γυναικεία φύση αποζητά τον συνδιασμό της σεξουαλικής επιθυμίας, της κατανόησης, της αγάπης και της συναισθηματικής επαφής με το έτερον ήμισυ για να φτάσει σε μια σωματική και ψυχική ολοκλήρωση.

Το έργο εξελίσσεται στο σπίτι του Δρ. Γκίβινγκς, ειδικού στις γυναικολογικές και υστερικές διαταραχές. Η εφαρμογή της πρόσφατης ανακάλυψης του ηλεκτρισμού στην καθημερινή ζωή, του επιτρέπει να θεραπεύει τη γυναικεία υστερία (και κάποιες φορές την ανδρική) με τη χρήση μιας πρώιμης μορφής δονητού, χαρίζοντας "σεξουαλική ανακούφιση". Το ιατρείο βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο σαλόνι του σπιτιού. Η Κάθριν Γκίβινγκς, σύζυγος του γιατρού, έχει τις δικές της νευρώσεις, αισθάνεται πλήξη και μοναξιά, έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας και συναισθηματικής σύνδεσης με τον άνδρα της. Η Κάθριν βρίσκεται στο σαλόνι το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και μοιραία ακούει αναστεναγμούς  ηδονικής ανακούφισης να έρχονται από το ιατρείο και ταυτόχρονα παρατηρεί τους ασθενείς να φεύγουν ανανεωμένες/ους με ένα πλατύ χαμόγελο. Όλα αυτά εξάπτουν την περιέργειά της και θέλει να ανακαλύψει τί ακριβώς συμβαίνει 'στο διπλανό δωμάτιο '. Η σχέση του ζευγαριού θα επανεξεταστεί και το ανδρόγυνο θα προσπαθήσει να βάλει νέες βάσεις στη σχέση του, θεμελιωμένες στην αγάπη και την κατανόηση.

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης συστήνει στο αθηναϊκό κοινό το έργο της Ρουλ, το μεταφράζει και το σκηνοθετεί. Η μετάφρασή του αναδεικνύει με χυμώδη λόγο καθώς και σπινθηροβόλο και πικάντικο χιούμορ το πνεύμα του έργου.

Η σκηνοθετική του ματιά επικεντρώνεται στο κωμικό στοιχείο του έργου και ταυτόχρονα φωτίζει υπαινικτικά τα ζητήματα της γυναικείας σεξουαλικότητας, ενδυναμώνει με μαεστρία κάποιες αδυναμίες του έργου, εστιάζει στις υποκριτικές ικανότητες των ηθοποιών και καταθέτει μια ευχάριστη,  λεπτοδουλεμένη, γεμάτη σφρίγος και παλμό παράσταση. Εξαιρετικής αισθητικής και απόλυτα  λειτουργικό το σκηνικό της Αθανασίας Σμαραγδή αποτυπώνει τη βικτωριανή εποχή. Τα κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ ιδιαίτερα καλαίσθητα, καλοραμμένα και φινετσάτα αποπνέουν το πνεύμα της εποχής αναδεικνύοντας την προσωπικότητα του κάθε ρολου.
Οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου 'ντύνουν' την παράσταση δημιουργικά και η μουσική σύνθεση του Μίνωα Μάτσα την  "αγκαλιάζει' με υπέροχο τρόπο.

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης υποδύεται τον Δρ.Γκίβινγκς διατηρώντας μια αξιοθαύμαστη ισορροπία μεταξύ  του ιατρικού κύρους, των λεκτικών υπονοούμενων, των εκφράσεων του προσώπου και των  κινήσεων των χεριών του με ιδιαίτερο νόημα λόγω της εξειδικευμένης θεραπείας και της συγκρατημένης σχεδόν τυπικής συμπεριφοράς του προς τη γυναίκα του. Η Γαλήνη Χατζηπασχάλη πλάθει τον ρόλο της Κάθριν Γκίβινγκς με ευαισθησία και χάρη αναδεικνύοντας τις πολλαπλές μεταπτώσεις της ψυχικής διάθεσης της ηρωίδας, τις οποίες  περιβάλλει με ένα πηγαίο κωμικό 'περιτύληγμα'. Δεξιότητα, η οποία χαρακτηρίζει το υποκριτικό της ταλέντο σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο ηχόχρωμα της φωνής της Η Κωνσταντίνα Κλαψινού λάμπει ως ασθενής Σαμπρίνα Ντάλντρυ. Απολαυστικός ο Δημήτρης Σαμόλης στον ρόλο του ασθενούς Λίο Ίρβινγκ. Ο Δημήτρης Δεγαίτης (Κύριος Ντάλντρυ), η Ελευθερία Μπενοβία (Άννυ) και η Δανάη Ομορεγκιέ-Νεάνθη (Ελίζαμπεθ) υποστηρίζουν τους ρόλους τους με συνέπεια και πειθώ.