Κριτική: Είδαμε το «Raised in captivity» στο Θέατρο Μπέλλος

raised-in-captivity
ΠΕΜΠΤΗ, 15 ΜΑΙΟΥ 2025

Από την Σμαρώ Κώτσια, Θεατρολόγο - Κριτικό Θεάτρου.

Τον Αμερικανό συγγραφέα Nicky Silver χαρακτηρίζει μια εξαιρετική ικανότητα: να 'υφαίνει' το κωμικό με το δραματικό στοιχείο, το γέλιο με τον πόνο με τρόπο επιδέξιο,  εύστοχο  και εντυπωσιακό. Ο συγγραφέας είναι γνωστός στο ελληνικό κοινό από το έργο  του   "Χοντροί άντρες με φούστες" (1989). Το έργο του "Raised in caivity"  ανέβηκε στο Vineyard Theater, τον Μάρτιο του 1995 και  υπήρξε υποψήφιο για το  βραβείο καλύτερου θεατρικού έργου, Drama Desk. Το έργο παρουσιαζεται για πρώτη φορά στην ελληνική θεατρική σκηνή από την ομάδα "Γκαράζ".

Η ομάδα "Γκαράζ" ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2024, μια σύμπραξη νέων ηθοποιών, οι οποίοι με ελάχιστα σκηνικά μέσα και με ένα,  επί της ουσίας, 'φτωχό' θέατρο υπηρετούν με ανήσυχο πνεύμα, ειλικρίνεια και πολύ ταλέντο  την τέχνη του Διόνυσου.

Ο σκηνοθέτης και μεταφραστής του έργου, Θεοδόσης Τανής, επιλέγει να αφήσει  τον τίτλο του έργου, ως έχει, επιδιώκοντας να δημιουργηθεί ένα κλίμα μυστηρίου γύρω από το έργο αλλά και να δώσει τη δυνατότητα στον θεατή να τον ερμηνεύσει ανάλογα με τον τρόπο που επικοινωνεί με το ίδιο το έργο.

Η ακριβής μετάφραση του τίτλου είναι: "Μεγαλωμένος/οι στην αιχμαλωσία". Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τους πέντε ήρωες του έργου. Είναι 'αιχμάλωτοι' δύσκολων συνθηκών, φορτωμένοι  περιττά βάρη, δέσμιοι περιορισμών και αυτοπεριορισμών. Ένα  κωμικοτραγικό έργο  που ανατέμνει με γκροτέσκο χιούμορ και διαυγή ματιά: την καταπίεση, τη μοναξιά , την αποξένωση, την ενοχή, την αυτοτιμωρία, την απόρριψη, τη μνήμη, τους φραγμούς, τη λύτρωση.

Ο Σεμπάστιαν εγκαταλείπει το σπίτι του, σε ηλικία 16 χρονών, για να απαλλαγεί από μια καταπιεστική μητέρα. Δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του συντρόφου του, εξακολουθεί να ζει ολομόναχος, 'αιχμάλωτος' της μνήμης του, υποβάλλοντας τον εαυτό του σε μια πνευματική και σεξουαλική απονέκρωση. Όταν επιστρέφει στο μητρικό σπίτι για την κηδεία  της μητέρας του πυροδοτούνται η μνήμη, οι ανασφάλειες και όλοι οι προβληματισμοί του και πέφτει σε βαθιά κατάθλιψη.

Πραγματικό του φίλο αισθάνεται, μόνον, έναν φιλακισμένο, καταδικασμένο για φόνο, τον οποίο δεν έχει συναντήσει ποτέ. Αναχητά βοήθεια από μια ψυχολόγο, η  οποία αδυνατεί να τον βοηθήσει γιατί και η ίδια είναι παγιδευμένη-αιχμάλωτη στα προσωπικά της τραύματα και άλυτα θέματα, τα οποία προβάλλει στους ασθενείς της και μοιραία οδηγείται στην αυτοτιμωρία. Επίσης η δίδυμη αδελφή του Σεμπάστιαν και ο άνδρας της θέλοντας να ξεφύγουν από τα προσωπικά τους προβλήματα, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, εγκλωβίζονται-αιχμαλοτίζονται σε έναν ανούσιο και βαρετό γάμο. Μόνο ο φυλακισμένος είναι ουσιαστικά 'αιχμάλωτος' των πράξεών του και εν πλήρει  συνειδήσει εκτίει την ποινή του για αυτές και  ζητά από τον Σεμπάστιαν να διακόψουν την αλληλογραφία. Κι όμως, κάποια στιγμή, ένα λευκό φως αναδύεται σπάζοντας τα δεσμά της αιχμαλωσίας και τα μετατρέπει σε δεσμούς λυτρωτικούς, αδελφικούς και ερωτικούς.

Ο Θεοδόσης Τανής σκηνοθετεί το έργο με απλό και λειτουργικό τρόπο, δίχως υπερβολές, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες αυτού του ιδιαίτερου θεάτρου και προβάλλοντας τις υποκριτικές ποιότητες των ηθοποιών. Η σκηνοθεσία του ισορροπεί με αφάνταστη ευελιξία ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό, το πηγαίο γέλιο και την αυθόρμητη συγκίνηση. Ο Τανής εκμεταλλεύεται με φαντασία τους τέσσερις κρεμ κύβους του λιτότατου σκηνικού της Σύλβια Σπυράτου, καθώς τους μετατρέπει σε 'εξοπλισμό' σαλονιού, ιατρείου, παιδικής χαράς..... Η μουσική και το ηχητικό τοπίο του Θοδωρή Οικονόμου καθώς και οι φωτισμοί του Χρήστου Μπαλαγιάννη ενισχύουν την ατμόσφαιρα του έργου.

Όλοι οι ηθοποιοί: ο Αγαμέμνων Καλογράνης (σύζυγος της δίδυμης αδελφής του Σεμπάστιαν), εξαιρετική  η Λήδα Μανούσου Αλεξίου (στον ρόλο της ψυχολόγου), ο Μιχαήλ Μελίσσης (Σεμπάστιαν ), η Ντορίτα Μπακατσέλου (δίδυμη αδελφή του Σεμπάστιαν), ο Τάσος Προβιάς (σε διπλό ρόλο ως φυλακισμένος και σεξεργάτης) υποστηρίζουν τους ρόλους τους με ειλικρίνεια, συνέπεια, πειθώ και κέφι.

Πληροφορίες και εισιτήρια