Η Νάταλι Πόρτμαν ανήκει στους ένθερμους υποστηρικτές του Οχάντ Ναχαρίν ,του διάσημου ισραηλινού χορογράφου που άλλαξε το τοπίο στον σύγχρονο χορό, καθιερώνοντας το δικό του σύστημα κίνησης.

Για δύο βραδιές, στις 3 και 4 Απριλίου, τα Μεγάλα Μπαλέτα του Καναδά (Le Grands Ballets Canadien de Montreal) θα μας παρουσιάσουν  στο Μέγαρο Μουσικής, το «Μinus One», ένα χορευτικό «ανθολόγιο» διάρκειας 85 λεπτών που συμπυκνώνει τη βασική φιλοσοφία του Οχαρίν.

Παραδοσιακά ή ποπ τραγούδια, έθνικ ή μπαρόκ μουσική, όλα βρίσκουν θέση σε αυτό το καλειδοσκοπικό χορευτικό θέαμα που κυμαίνεται από τον εκρηκτικό εξπρεσιονισμό ως την απόλυτη αφαίρεση. Υπάρχει ένας νοηματικός άξονας; «Το Minus One μιλάει για την ψευδαίσθηση της ομορφιάς, για τις λεπτές διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην τρέλα και τη λογική, για τον πανικό πίσω από το γέλιο», σημειώνει ο ίδιος ο δημιουργός.

Οι ερμηνευτές των έργων του δεν καλούνται να χωρέσουν στο καλούπι μιας προκατασκευασμένης φόρμας, αλλά καλούνται να  «μεταφράσουν» τη χορογραφία στη δική τους ροή κινήσεων. Η ελευθερία  και ο αυτοσχεδιασμός αποτελούν άλλωστε το σήμα κατατεθέν του ριζοσπαστικού συστήματος κίνησης «Gaga» που επινόησε ο Οχάντ Ναχαρίν, μια εναλλαγή εκρήξεων και ακινησίας.

Το σύστημα  περιγράφει ενθουσιασμένη η σταρ Νάταλι Πόρτμαν: «το Gaga μου έκανε τεράστια εντύπωση επειδή σε προσκαλεί να βρεις τον δικό σου τρόπο που κινείσαι. Δεν είναι σαν να σου λέει κάποιος αυτό είναι το βήμα και πρέπει να το κάνεις.  Έχει να κάνει με το τι κάνεις με μια ιδέα. Πάρε αυτή την ιδέα και κάνε την κίνηση που το σώμα σου κάνει.

Η κίνηση του καθενός είναι διαφορετική. Το Gaga είναι ένας τρόπος θεραπείας, οι άνθρωποι μπορούν να θεραπεύσουν τα τραύματά τους με αυτή τη γλώσσα. Μπορούν να εκφραστούν με πολύ προσωπικό τρόπο. Αυτή η γλώσσα δεν είναι ένα έτοιμο λεξιλόγιο το οποίο καλείται να μάθει ο καθένας. Αλλά ένα λεξιλόγιο που σου ζητείται να δημιουργήσεις για τον εαυτό σου. Οπότε ο κάθε άνθρωπος που θα χρησιμοποιήσει αυτή τη γλώσσα θα έχει τη δική του διάλεκτο».

Έχουμε συνηθίσει την εικόνα ενός χορευτή να κοιτάζεται στον καθρέφτη για να τελειοποιήσει τις κινήσεις του. Όμως ο Οχάντ Ναχαρίν καταργεί τους καθρέφτες στις πρόβες, αφού δεν τον ενδιαφέρει ο περφεξιονισμός και θέλει τον  χορευτή συγκεντρωμένο στην προσπάθειά του να εκφραστεί.

Το καλλιτεχνικό του πιστεύω είναι ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να χορεύουν. Άλλωστε για τον ίδιο ο χορός, ήρθε μάλλον «αργά» στα 22 του χρόνια, παρότι υπήρχαν τα οικογενειακά γονίδια (η μητέρα του ήταν δασκάλα χορού). Σπούδασε στη Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης και στη Σχολή του Αμερικανικού Μπαλέτου, η καθοριστική όμως «μαθητεία» του ήταν στο πλευρό της Μάρθα Γκρέιχαμ. Με τη δική της υποστήριξη ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της ομάδας Βαtsheva (που είχε δημιουργηθεί στο 1964 στο Τελ Αβίβ), δίνοντας πολλές πετυχημένες παραστάσεις σε όλο τον κόσμο.

Ο Οχάντ Ναχαρίν αφουγκράζεται τις αντιθέσεις: «Σκεπτόμουν με ποιο τρόπο η ισορροπία δημιουργείται από τις αντιθέσεις. Όχι, με την έννοια πώς στέκεται κάποιος στο ένα πόδι του, αλλά το πώς επιτυγχάνεται η ισορροπία στο μυαλό, στον μυικό τόνο πώς δημιουργείται η καθαρότητα της φόρμας…» έχει δηλώσει σε παλαιότερες συνεντεύξεις του.

Η αντίθεση ήταν ο φιλοσοφικός πυρήνας για την κινησιολογία Gaga. Είχε προκύψει από την ανάγκη του να ξεπεράσει έναν τραυματισμό του και οι υποστηρικτές του  συγκρίνουν το σύστημά του με τις τεχνικές της γιόγκα, του πιλάτες και του αϊκίντο.

Ως πειραματικό εργαστήριο λειτούργησε πρώτα η ομάδα Batsheva και το σύστημα Gaga (το οποίο πλέον διδάσκεται σε όλο τον κόσμο) αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο των χορογραφιών του. Ο  ίδιος το βλέπει σαν ένα εργαλείο για τον χορευτή, για να «ξεκλειδώσει» οποιαδήποτε τεχνική.

«Υπάρχουν πολλά πράγματα σε αυτό: η σημασία του να παραδίδεσαι και να καταρρέεις, η σημασία της ευαισθησίας, ο συνδυασμός της προσπάθειας με την ευχαρίστηση, το να δουλεύεις χωρίς καθρέφτες, το να μαθαίνεις να ακούς το σώμα σου πριν του πεις τι να κάνει», υποστηρίζει ο Οχάντ Ναχαρίν. Το «Minus Οne» με το οποίο θα μας συστηθεί ο διάσημος ισραηλινός χορογράφος γεννήθηκε τον Μάιο του 2002 και διαρκώς εξελίσσεται, ανάλογα με τη δυναμική των ερμηνευτών του.

Πληροφορίες: «Μinus One» από τα Μεγάλα Μπαλέτα του Καναδά, στις 3 και 4 Απριλίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ, 27, ευρώ, 38 ευρώ, 55 ευρώ. Ειδικές τιμές: 8 ευρώ, φοιτητές, ΑΜΕΑ. 10 ευρώ άνω των 65 και πολύτεκνοι. Τηλ.2107282333.

Mάνια Στάικου