Η Νικαίτη Κοντούρη, παραμένει στο πεδίο της αισχύλειας τραγωδίας: μετά την περσινή της παράσταση «Αγαμέμνων», στρέφεται τώρα στους «Πέρσες», και ενορχηστρώνει σκηνοθετικά τη φιλόδοξη παραγωγή του Κ.Θ.Β.Ε. με μια πολλά υποσχόμενη πρωταγωνιστική ομάδα: ο Γιάννης Φέρτης θα ενσαρκώσει το φάντασμα του Δαρείου, ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος θα μεταφέρει ως αγγελιοφόρος το μήνυμα της συντριπτικής ήττας, ο ανερχόμενος Γιώργος Κολοβός θα παίξει τον Ξέρξη και σε ρόλο-έκπληξη ο Άκης Σακελλαρίου θα υποδυθεί την μητέρα του Ξέρξη, τη βασίλισσα Άτοσσα.

Η πρεμιέρα θα δοθεί στις 16, Ιουλίου στο Θέατρο Δάσους, στη Θεσσαλονίκη, ενώ η παράσταση θα ταξιδέψει και στην Επίδαυρο, στις 15 και 16/8, στο πλαίσιο της περιοδείας της.

Προσεκτικά τα βήματα της Νικαίτης Κοντούρη στο αρχαίο δράμα («Μήδεια» και «Τρωάδες» του Ευριπίδη, «Αντιγόνη» του Σοφοκλή), συνήθως απέχουν χρονικά μεταξύ τους. Ωστόσο όταν μπήκε στα βαθιά νερά της αισχύλειας τραγωδίας, κάτι άλλαξε. Η αρχή έγινε πέρυσι με τον Αγαμέμνονα: όπως δηλώνει στο clickatlife.gr η σκηνοθέτις: «Φέτος, με έναν περίεργο τρόπο, ένιωσα πιο απελευθερωμένη μετά την εμπειρία του Αγαμέμνονος και ανοιχτή στο να ξανακάνω Αισχύλο. Οι Πέρσες είναι ένα κείμενο που με θέλγει εξαιρετικά, μιλάει βαθιά μέσα μου. Αγγίζει τον τρόπο που έχω μεγαλώσει, τη γενιά μου, την αγάπη μου για την Ιστορία, μιλάει για πολλά πράγματα που μας απασχολούσαν, όταν ήμασταν νέοι, όπως για παράδειγμα την έννοια της χαμένης πατρίδας. Κι ενώ, στην προκειμένη περίπτωση, συμμετέχουμε στον θρήνο και τον οδυρμό των Περσών, οι οποίοι διαχειρίζονται μια τρομαχτική ήττα, ανακαλούμε εμπειρίες από τη δική μας Ιστορία, όπως έχει βιωθεί από τον καθένα μας, είτε στην ποίηση, είτε στην πεζογραφία».

O Kαβάφης «συνομιλεί» με τους ηττημένους Πέρσες

Γι’ αυτό και στην παράστασή της θα υπάρχουν και καβαφικές νύξεις. Σημείο αναφοράς στην παράσταση θα είναι η«Ναυμαχία», ένα από τα «κρυμμένα» ποιήματα του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή: «Τι εγυρεύαμεν εκεί στη Σαλαμίνα/στόλους να κουβανούμε και να ναυμαχούμε…».

«Είναι ένα σχόλιο του ποιητή πάνω στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Δεν υπάρχουν νικητές και νικημένοι, υπάρχουν άνθρωποι που ξεκινούν να επιβληθούν σε κάποιους άλλους, ενώ δεν έχουν λόγο να το κάνουν-σχετίζεται με την ανθρώπινη φύση», σχολιάζει η Νικαίτη Κοντούρη και προσθέτει:

Οι «Πέρσες» συντρίβονται «από την αλαζονεία, την έπαρσή τους, από το γεγονός ότι θεωρούσαν ότι ήταν περιούσιος λαός. Και εμείς θεωρούσαμε ότι είμαστε περιούσιος λαός τα τελευταία χρόνια...

Υπάρχει άμεση σύνδεση με την  πραγματικότητα των Ελλήνων σήμερα, όπως και με την έννοια του πατριωτισμού: ότι δηλαδή οι Έλληνες δοξάζονται ως έχοντες αυταπάρνηση και ομοψυχία. Δεν μπορεί να μη σε γυρίσει σε πολύ αγνά χρόνια αυτό το κείμενο».

Οι «Πέρσες» είναι η πρώτη σωζόμενη τραγωδία κι αυτό λειτούργησε ως επιπλέον κίνητρο για τη Νικαίτη Κοντούρη ώστε να διερευνήσει τις δυνατότητες της σκηνικής παρουσίασης του έργου: «Είναι θέατρο λόγου αλλά και θέατρο ιδεών, είναι ταυτόχρονα βαθιά πολιτικό και θρησκευτικό κείμενο. Υπάρχουν αυτά τα στοιχεία και σε άλλες τραγωδίες, αλλά οι Πέρσες έχουν μια ιδιαιτερότητα. Ο πρώτος ρόλος στο παγκόσμιο ρεπερτόριο είναι εκείνος της Άτοσσης που τον ερμηνεύει ο Άκης Σακελλαρίου.

Η στιχομυθία της Άτοσσας και του χορού είναι σε τροχαϊκά εξάμετρα και είναι η πρώτη πρόζα που έχει διασωθεί. Κι ενώ διαφαίνεται ότι αποτελεί μια συνέχεια των ομηρικών έργων, υπάρχει παράλληλα μια αυτοτέλεια, δηλαδή το να επιλέγει ο δραματουργός στοιχεία και να τα εξελίσσει, βάσει των πιστεύω του», υποστηρίζει η ίδια.

Μπορεί η ανάθεση στον Άκη Σακελλαρίου ενός γυναικείου ρόλου να προξενεί εντύπωση, αλλά αυτή η επιλογή δεν προέκυψε για λόγους συμβολισμών: «Ξεκινάω πάντα από το πώς μου μιλάει το έργο, οπότε τα ζητήματα των συμβολισμών ερμηνεύονται εκ των υστέρων. Η πρόθεσή μου είναι ο λόγος των Περσών να φτάσει πάρα πολύ καθαρά, μέσα από μια φόρμα αφαιρετική, όχι μόνο στο εικαστικό μέρος της παράστασης αλλά και στην εκφορά του λόγου. Ο λόγος είναι το κυρίαρχο στοιχείο.

Με ενδιαφέρει πώς τα σώματα των ηθοποιών, σαν μουσικά όργανα, θα φέρουν αυτό το λόγο μέσα από συγκεκριμένες συμπεριφορές. Ήταν επόμενο, με τον Άκη Σακελλαρίου να ανακαλύψουμε τη χρυσή τομή ανάμεσα στη Βασιλομήτορα και τη γυναίκα. Οι μεγάλοι ρόλοι, όπως η Κλυταιμνήστρα, η Ηλέκτρα κ.α. παίζονταν από άνδρες.

Έχουν έλλογα στοιχεία και πηγαίνουν ανάλογα με τον ρυθμό του έργου, με το εσωτερικό του χτύπημα. Για παράδειγμα, πάμε για σύγκρουση αλλά πρέπει να την προλάβουμε ή να την υποδαυλίσουμε. Ορίζουν τα πάντα. Όμως πρόκειται για αρχετυπικές περσόνες, οπότε το φύλο δεν μετράει τόσο, όσο η ικανότητα των ηθοποιών.

Και ο Άκης Σακελλαρίου, με τον οποίο δουλεύω για πρώτη φορά μαζί, είναι εξαιρετικά προικισμένο πλάσμα. Ο Άκης, έχει τρυφερή αλλά και άγρια φωνή, διαθέτει εξαιρετική κίνηση και νομίζω ότι εξισορροπεί θαυμάσια αυτόν τον εμβληματικό ρόλο με την παρουσία του», υποστηρίζει η Νικαίτη Κοντούρη.

Παρότι το ανδρικό στοιχείο έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, η σκηνοθέτις το εξισορροπεί με τρεις γυναικείες παρουσίες στην παράσταση, οι οποίες υποδύονται τις «νύφες του πένθους»: «Οι νύφες του πένθους είναι τρεις εξαιρετικές ηθοποιοί, οι Λαμπρινή Αγγελίδου, Μομώ Βλάχου, Κλειώ Δανάη Οθωναίου. Είναι τρεις διαφορετικές προσωπικότητες που δείχνουν να συλλαμβάνουν το μέγεθος της καταστροφής με το ένστικτό τους. Είναι κλεισμένες, περιχαρακωμένες, εγκιβωτισμένες στην παράσταση. Ακούγεται λοιπόν η γυναικεία φωνή, πότε είναι χάδι, πότε κραυγή, εκδηλώνεται αλλά ταυτόχρονα είναι πάντα καλυμμένη».

Ο 14 μελής  χορός αποτελείται από την «παλιά αλλά και τη νέα φρουρά του Κ.Θ.Β.Ε», όπως αναφέρρει με χιούμορ η Νικαίτη Κοντούρη. Ο ρόλος του είναι ιδιαίτερα σημαντικός στο να αποκαλυφθούν τα πολιτικά μηνύματα του έργου: «Ο χορός σέβεται τη βασίλισσα αλλά μπορεί να οργιστεί, μπορεί να επιτεθεί στον Ξέρξη.  Όμως φοβάται την ελευθερία και την ανατροπή του πολιτεύματος. Φοβούνται να αλλάξουν τα πράγματα γιατί ζουν σε μια κοινωνία υπόδουλη στον δεσπότη.

Έτσι βρίσκει την ευκαιρία ο Αισχύλος να μιλήσει για την δημοκρατία… Στην αθηναϊκή κοινωνία και τότε οι στρατηγοί επιδίωκαν την ολιγαρχία, δεν ήθελαν ο λαός να παίρνει τις αποφάσεις. Αυτό λοιπόν το είχε διαβάσει ο Αισχύλος. Οπότε έγραψε τους Πέρσες για να δείξει τι σημαίνει δεσποτεία και τι προσωπική εμπλοκή. Αν δεν έχεις ιδανικά για να παλέψεις και είσαι πάντα υποτελής, κάποια στιγμή θα εξαφανιστείς ολοκληρωτικά». Φοβόμαστε και εμείς σήμερα, όπως ο χορός των Περσών, την ανατροπή; «Ναι, νομίζω την φοβόμαστε…».

Η Νικαίτη Κοντούρη μιλάει με μεγάλη εκτίμηση και θαυμασμό για τους βασικούς πρωταγωνιστές της νέας της προσπάθειας: «Με  τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο έχουμε δουλέψει αρκετές φορές, μιλάμε την ίδια γλώσσα σε πολλά πράγματα. Τον Γιάννη Φέρτη, τον αγαπάω, τον θαυμάζω από το 1990, όταν τον πρωτογνώρισα ως ηθοποιός στην Ορέστεια, του Σπύρου Ευαγγελάτου. Κατά καιρούς λέγαμε να συνεργαστούμε και ήρθε η κατάλληλη στιγμή. Είναι υπέροχος άνθρωπος, έχει πολύ γερές αποσκευές, είναι ισάξιος με τον πάνθεον των σπουδαίων ηθοποιών που έχουν ερμηνεύσει τον συγκεκριμένο ρόλο. Ο Ξέρξης μας είναι της νέας γενιάς, ένα πλάσμα καταπληκτικό που παίρνει όλο το ανάθεμα στο έργο…».

Η πρεμιέρα της καλοκαιρινής περιοδείας της παράστασης θα δοθεί στις 16 Ιουλίου, στο θέατρο Δάσους, στη Θεσσαλονίκη (16-19/7 Θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκης).

«Πέρσες»-2014-πρώτοι σταθμοί της περιοδείας

• Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους (16/07/2014 - 19/07/2014)
• Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων (25/07/2014 - 26/07/2014)
• Αλεξανδρούπολη, Θέατρο Πάρκου Εγνατία (29/07/2014)
• Δίον, Αρχαίο Θέατρο (02/08/2014)
• Χαλκίδα (06/08/2014)
• Δελφοί, Θέατρο Φρύνιχος (08/08/2014)
• Επίδαυρος, Αρχαίο Θέατρο (15/08/2014 - 16/08/2014)
• Αμαλιάδα, Αρχαίο Θέατρο Ήλιδας (18/08/2014)
• Αθήνα, Βύρωνας, Θέατρο Βράχων “Μελίνα Μερκούρη” (25/08/2014)
• Ελευσίνα (28/08/2014)
• Αθήνα, Παπάγου, Κηποθέατρο (30/08/2014)
• Νέα Σμύρνη Αττικης (01/09/2014)
• Λάρισα, Θέατρο 'Αλκαζάρ' (03/09/2014)
• Ιωάννινα, Υπαίθριο Θέατρο ΕΗΜ-ΦΡΟΝΤΖΟΥ (05/09/2014)
• Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους (12/09/2014 - 13/09/2014)

Πληροφορίες: «Πέρσες» Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους (16/07/2014 - 19/07/2014).

Μάνια Στάικου