Ο Παναγιώτης Μήλας μεταφέρει στο click@Life τον παλμό της παράστασης της χρονιάς με τον Κέβιν Σπέισι στην Επίδαυρο.

Σα βγεις στον πηγαιμό για τον Ριχάρδο...

...να εύχεσαι να 'ναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Και πράγματι ήταν μακρύς ο δρόμος, ειδικά μετά των αποκλεισμό από τους διαμαρτυρόμενους ιδιοκτήτες ταξί, οι οποίοι εντελώς ανενόχλητοι πέρασαν και στον χώρο της Επιδαύρου για να μας κάνουν γνωστά τα αιτήματά τους.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι.

Ειλικρινά δεν τους φοβήθηκα, επειδή δεν τους έβλεπα. Και δεν τους έβλεπα επειδή η ακριβή παραγωγή του (The Bridge Project) δεν φρόντισε ούτε στο ελάχιστο να βλέπουν όλοι ανεξαιρέτως οι θεατές. Οι κερκίδες Β, αριστερά (μια στο κάτω διάζωμα και δύο στο επάνω) και οι κερκίδες Κ, δεξιά (μια στο κάτω διάζωμα και δύο στο επάνω) δεν είχαν ορατότητα στο κέντρο της σκηνής όπου διαδραματίστηκαν σημαντικά - και σε χρονική διάρκεια - μέρη της παράστασης (Προβολές: Jon Driscoll). Αυτό που κάνει κάθε θίασος που σέβεται τον εαυτό του, δηλαδή να προσαρμόζει το σκηνικό στο θέατρο που ανεβάζει την όποια παράσταση, στην προκειμένη περίπτωση δεν έγινε. Δεν έβλεπα ακόμη - πολλά μέρη του έργου - επειδή ο φωτισμός (Paul Pyant) ήταν για κλειστό χώρο και στο αρχαίο θέατρο απλά τύφλωνε όσους είχαν την ατυχία να βρίσκονται ακριβώς απέναντι από τους προβολείς.

...τες καλές πραμάτειες ν' αποκτήσεις,

σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους,

και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,

όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά...

Ειλικρινά είχα όλη την καλή διάθεση να αποκτήσω όλες τις καλές πραμάτειες, όμως το κοινό είχε άλλη γνώμη. Προτιμούσε σε κάθε σκηνή, ή μόλις άρχιζε ή με την ολοκλήρωσή της, να χειροκροτεί ακατάπαυστα λες και έδιναν εξετάσεις σε κάποιον αόρατο κριτή. Τώρα που είπα για το κοινό καλό θα είναι να υπενθυμίσω πως όταν λέμε στα ελληνικά sold out εννοούμε τον αριθμό των εισιτηρίων που έχουν κοπεί και όχι των αριθμό των θεατών που τελικά προσήλθαν. Στη "Μήδεια" για παράδειγμα του Αντώνη Αντύπα με την Αμαλία Μουτούση, δεν "έπεφτε καρφίτσα" στην παράσταση του Σαββάτου. Για να φύγω από τον χώρο στάθμευσης - που ήμουν σε πολύ καλή θέση - έκανα τρία τέταρτα...

Την Κυριακή στον Ριχάρδο, που είχα θέση με δυσκολία εξόδου, βγήκα σε 10 λεπτά. Ας επανέλθω όμως στο sold out - και στις τρείς παραστάσεις όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ. Λοιπόν, γύρω στις 9 με 9 και 5, στις κεντρικές κερκίδες Ε, Ζ και Η (στο κάτω διάζωμα), τα λευκά κενά μαξιλαράκια "βγάζανε μάτι". Ευτυχώς κάποια στιγμή έγινε η κάθοδος των μυρίων από το επάνω διάζωμα και τα κενά καλύφθηκαν. Η παράσταση άρχισε περίπου στις 9.20 και κατά τις 10 - και μέχρι τέλους - υπήρχε αδιάλειπτη αποχώρηση θεατών. Όχι μαζική βεβαίως...

Όπως πάντα, και αυτή τη φορά, πήγα νωρίς ώστε να διαβάσω το πρόγραμμα, να δω το σκηνικό, να προετοιμαστώ για ό,τι θα δω. Έβλεπα λοιπόν το εκπληκτικό σκηνικό (Tom Piper) και σκεφτόμουν ότι κανείς Έλληνας σκηνογράφος δεν θα τολμούσε να διανοηθεί ότι θα μπορούσε να προτείνει αυτή την ογκώδη και βαριά κατασκευή για το αργολικό θέατρο. Φυσικά δεν θα μπορούσε να σκεφτεί ότι έστω θα είχε τη δυνατότητα να αγγίξει έστω την ιερή θυμέλη. Εδώ απλά ...σκεπάστηκε ολοσχερώς χωρίς να ακουστεί κιχ.

Μέσα στις καλές πραμάτειες της παράστασης ασφαλώς ήταν και η μουσική (Mark Bennett) και οπωσδήποτε τα κρουστά (Hugh Wilkinson). Τα κοστούμια (Catherine Zuber) εξαιρετικά - κυρίως του Ριχάρδου και της Λαίδης Άννας. Αυτά - και τελειώνω - με τη γνώση και την εμπειρία ενός απλού θεατή, όχι κάποιου με ειδικές γνώσεις - για να μην παρεξηγηθώ. Ολοκληρώνοντας να θυμίσω ότι την ευθύνη για τα "σεντέφια και κοράλλια" της παράστασης, τη διανομή των ρόλων δηλαδή έκαναν με ευκολία οι Maggie Lunn και Daniel Swee. Λέω με ευκολία, διότι είχαν τον πρωταγωνιστή και αυτό ήταν από μόνο του αρκετό. Αρκεί να ακούγατε πως έκανε το κοινό όταν είδε από απόσταση αναπνοής τον οσκαρούχο πρωταγωνιστή. Ούρλιαζαν λες και ήταν σε αρένα. Πριν καν ο δύσμοιρος να αρθρώσει την πρώτη του λέξη...

Ίσως, για να αποφύγει το χειροκρότημα δεν ανέβηκε στη σκηνή στο τέλος, στην αποθέωση, σκηνοθέτης του Ριχάρδου. Δεν νομίζω να είναι ακατάδεκτος. Κοτζάμ όσκαρ έχει κερδίσει κι αυτός. Μάλλον είναι ολίγον snob... Σε αντίθεση με τους ηθοποιούς του οι οποίοι κυριολεκτικά χάρηκαν σαν μικρά παιδιά τα χειροκροτήματα του τέλους (Το κοινό σηκώθηκε μετά από τρείς ώρες καθισιό. Έτσι κάνει πάντα. Σε όλες τις παραστάσεις. Δεν σηκώθηκαν για κανένα άλλο λόγο. Τα πράγματα είναι απλά...). Λένε ότι κάποιοι από τους συντελεστές της παράστασης έβγαζαν φωτογραφίες με τα κινητά τους την ώρα του χαιρετισμού. Κάτι τέτοιο δεν το είδα. Το άκουσα να το λένε. Αυτό που σίγουρα είδα - και δεν είναι καθόλου κακό - είναι ότι από τα παρασκήνια φωτογράφιζαν τον χαιρετισμό. Δεν είναι και μικρό πράγμα να παίζεις στην Επίδαυρο και να αποθεώνεσαι.

Πάντα στον νου σου να 'χεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν' ο προορισμός σου.

Ακριβώς! Ένας είναι ο προορισμός, και στον προορισμό αυτό - θέλω να πιστεύω - ότι μας οδήγησε η επιλογή του συγκεκριμένου έργου με τον συγκεκριμένο πρωταγωνιστή και τον συγκεκριμένο θίασο.

Η Ιθάκη σ' έδωσε το ωραίο ταξίδι.

Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.

Αλλο δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.

Ετσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.

Πράγματι έγινα σοφός και κατάλαβα οι Ιθάκες τι σημαίνουν. Κατάλαβα οτι υπάρχουν Έλληνες ηθοποιοί που μπορούν - και χωρίς τον μιντιακό βομβαρδισμό - να γεμίσουν την Επίδαυρο, να διαπρέψουν, να προσφέρουν και να αποδείξουν - όπως το κάνουν και τώρα - ότι έχουν στο DNA τους αυτό που οι άλλοι το περυτιλίγουν σε χρυσόχαρτο για να μας το προσφέρουν μαζί με χάντρες και καθρεφτάκια. Δεν είμαι υπερβολικός. Απλά θυμίζω ότι αυτό που ζήσαμε κατά τη διάρκεια του σαιξπηρικού τριημέρου στο αργολικό θέατρο, το έχουν ήδη κάνει με πολύ μεγαλύτερη επιτυχία οι Ελληνες ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου και του Θεάτρου Τέχνης στις ΗΠΑ. στην Αγγλία, στη Γαλλία, στη Γερμανία και στις χώρες της Άπω Ανατολής από τη δεκαετία του '60. Χωρίς τα δεκανίκια της ακατάσχετης και τυποποιημένης προβολής. Πριν καν εφευρεθεί ο όρος sold out. Τότε που όλα τα κανόνιζε η ψυχή και όχι η όποια προώθηση...

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΛΑΣ

[email protected]

Από τον αναγνώστη του click@Life κύριο Στέλιο Στραπατσάκη, πήραμε και δημοσιεύουμε την παρακάτω απάντηση στο θέμα με τον τίτλο "Σα βγεις στον πηγαιμό για το Ριχάρδο..."

Έχοντας παρακολουθήσει - επίσης την Κυριακή - τη συγκεκριμένη παράσταση, θεωρώ λίγο μονόπλευρη - αν όχι εμπαθή - τη συγκεκριμένη κριτική.

Το σημείο που ωστόσο θα συμφωνήσω είναι ότι το στήσιμο του σκηνικού δε διευκόλυνε την παρακολούθηση των σκηνών από όλους τους θεατές. Για το φωτισμό δεν μπορώ να εκφέρω άποψη, στο σημείο που καθόμουν δεν ήταν ενοχλητικός, αλλά δεν μπορώ να αποκλείσω ότι σε άλλες θέσεις ενδεχομένως και να ήταν.

Για τη συμπεριφορά του κοινού από την άλλη, μάλλον είστε υπερβολικά αυστηρός, δεδομένου ότι κατά τη γνώμη μου στάθηκε σχετικά καλά στο ύψος των περιστάσεων και τα όποια χειροκροτήματα μεταξύ των σκηνών - αν και δε συνηθίζεται - δε νομίζω ότι προσέβαλαν κανέναν. Δεν μπορεί να περιμένει κανείς να αποκτήσει ο (Νεο)Έλληνας από τη μία στιγμή στην άλλη την ίδια παιδεία σε αυτά τα θέματα με άλλους λαούς που είναι σαφώς πιο εξοικειωμένοι με τέτοιου είδους θεάματα. Ας μην ξεχνάμε ότι Μέγαρο Μουσικής αποκτήσαμε σχετικά πρόσφατα στην Ελλάδα, καθώς και ότι τη δυνατότητα παρακολούθησης ποιοτικών σύγχρονων παραγωγών αποκτήσαμε κυρίως την τελευταία πενταετία στην Ελλάδα χάρη - κυρίως - στο ανανεωμένο Φεστιβάλ Αθηνών.

Αναφορικά με το σχόλιό σας "Το κοινό σηκώθηκε μετά από τρεις ώρες καθισιό. Έτσι κάνει πάντα. Σε όλες τις παραστάσεις. Δεν σηκώθηκαν για κανένα άλλο λόγο. Τα πράγματα είναι απλά.." είναι - τουλάχιστον - αυθαίρετο. Το κοινό δε σηκώθηκε απλά, καταχειροκροτούσε το θίασο και αποθέωνε τον Κέβιν Σπέισι, όχι για να ξεμουδιάσει, αλλά φαντάζομαι γιατί έτσι ένιωθε, επί πέντε λεπτά της ώρας.

Αναφορικά με την τελευταία παράγραφο, νομίζω ότι πρόκειται μάλλον για κακώς εννοούμενο πατριωτισμό, αν όχι μιζέρια... Γιατί πρέπει να ενοχλούμαστε δηλαδή όταν ένας ξένος ηθοποιός τέτοιας εμβέλειας έρχεται στην Ελλάδα να παίξει (όχι κανέναν τυχαίο, αλλά) Σαίξπηρ και - εμφανώς - τα δίνει όλα; Γιατί πρέπει συνεχώς να αισθανόματε de facto ανώτεροι σε αυτά τα θέματα ως Έλληνες; Φυσικά και υπάρχουν εξαιρετικοί Έλληνες ηθοποιοί (προσωπικά εντυπωσιάστηκα πρόπερσι στην Επίδαυρο από τη Στεφανία Γουλιώτη με τη συγκλονιστική της ερμηνεία), αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να περιμένουμε στη γωνία τους ξένους ηθοποιούς που έρχονται στην Ελλάδα... Τέτοιες παραστάσεις θεωρώ ότι προωθούν το θέατρο στην Ελλάδα (πόσοι Έλληνες είχαν παρακολουθήσει Σαίξπηρ στο παρελθόν;) και βοηθούν (ή τουλάχιστον θα έπρεπε να βοηθούν) το ελληνικό θέατρο να εξελιχθεί και να αναδείξει ακόμη περισσότερους αξιόλογους ηθοποιούς, σκηνοθέτες και λοιπούς συντελεστές του θεάτρου. Εξίσου ενδιαφέρουσες και προάγουσες την κριτική ματιά των θεατών είναι φυσικά και οι κριτικές με τις οποίες δε συμφωνεί κανείς...

Με εκτίμηση

Σ.Σ.