Λίγες μέρες πριν ανέβει στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, η Ταμίλα Κουλίεβα εξηγεί στο click@Life πόσο άλλαξε η οπτική της για το αρχαίο δράμα, όταν ήρθε στην Ελλάδα.

Στα «Μικρά Διονύσια», μια σπονδυλωτή παράσταση που ξετυλίγει τις σημαντικότερες στιγμές του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος θα συμμετάσχει η Ταμίλα Κουλίεβα, ερμηνεύοντας δύο διαμετρικά αντίθετους ρόλους. Η εκφραστική ηθοποιός, η οποία κατάγεται από το Αζερμπαϊτζάν, ήρθε στη χώρα μας το ’92 φέρνοντας στις «θεατρικές αποσκευές» της τη βαθιά παράδοση του ρωσικού θεάτρου στο ψυχολογικό δράμα.

Την έχουμε θαυμάσει σε τηλεοπτικές σειρές, στον κινηματογράφο αλλά και σε σημαντικούς ρόλους στο αρχαίο δράμα: υπήρξε «Μήδεια» με το Εθνικό Θέατρο , Ιφιγένεια με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Λάρισας, Κασσάνδρα στις Τρωάδες. Τώρα στη νέα παραγωγή του Κ.Θ.Β.Ε που θα παρουσιαστεί στο θέατρο της Επιδαύρου στις 12 και 13 Αυγούστου, η Ταμίλα Κουλίεβα θα ενσαρκώσει την Ηλέκτρα του Ευριπίδη και την Μυρρίνη, στη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη.

Για αυτό το γρήγορο πέρασμα από την τραγωδία στην κωμωδία μας μιλάει η ίδια: «Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το πέρασμα από τον ένα ρόλο στον άλλο. Θεωρώ ότι είμαι τυχερή που βρέθηκα να τους ερμηνεύω τόσο κοντά, εφόσον ο σκηνικός χρόνος μιας παράστασης, δεν ξεπερνά τις δύο ώρες. Η κάθε ηρωίδα αντιπροσωπεύει μια διαφορετική κατάσταση και φυσικά ένα διαφορετικό είδος θεάτρου. Βεβαίως δεν ήταν εύκολο, αλλά είναι μια πρόκληση για να δοκιμάσω τις αντοχές και τις δυνατότητές μου. Υπάρχει κάποιο χρονικό περιθώριο που μου επιτρέπει να φύγω από τη μια ηρωίδα και να ετοιμαστώ για την άλλη. Θα έλεγα ότι φοράω το ρόλο μαζί με το μακιγιάζ και το κοστούμι», εξηγεί η Ταμίλα Κουλίεβα.

Στην καριέρα της την έχουμε συνηθίσει κυρίως σε δραματικούς ρόλους και μόλις πρόσφατα ξεκίνησε το άνοιγμά της προς την κωμωδία: «Πράγματι, μέχρι τώρα με έχουν σημαδέψει δραματικοί ρόλοι. Είχα στραφεί στο ψυχολογικό θέατρο και είχα ερμηνεύσει ηρωίδες που είχαν μια συγκεκριμένη ποιότητα. Ωστόσο έχω δοκιμαστεί πέρυσι και σε μια κωμωδία, στην "Υπόθεση της οδού Λουρσίν" του Ευγένιου Λαμπίς. Οπότε μπορεί να πει κανείς ότι ήρθε ως συνέχεια και η Μυρρίνη. Βέβαια ο Αριστοφάνης είναι αρχαία κωμωδία και μιλάμε για μια παράσταση σε ανοιχτό θέατρο. Προσπαθώ να μη δανείζομαι πολλά στοιχεία από τον Λαμπίς, αν και υπάρχουν κάποιες ομοιότητες στην προσέγγιση.

Πιστεύω ότι η συνύπαρξή μου με τον Κώστα Σαντά στη σκηνή μου έδωσε πολλά πράγματα γιατί είναι ένας αγαπητός ηθοποιός που τον έχουμε απολαύσει σε πολλές κωμωδίες. Οπότε δίπλα του δεν φοβήθηκα να αναμετρηθώ με τον ρόλο της Μυρρίνης. Θυμάμαι, όταν ήμουν φοιτήτρια στη Μόσχα, είχαμε κάνει μια απόπειρα να ανεβάσουμε κάποιες σκηνές από τη «Λυσιστράτη» και τότε ήταν η πρώτη μου επαφή με το έργο. Μάλιστα ο Γρηγόρης Καραντινάκης, με τον οποίο σπουδάζαμε τότε μαζί, είχε σκηνοθετήσει ένα απόσπασμα της συγκεκριμένης κωμωδίας», αναφέρει η Ταμίλα Κουλίεβα.

Η Ταμίλα Κουλίεβα για το ρόλο της Ηλέκτρας

Η ηθοποιός μας δίνει ένα ενδιαφέρον πορτρέτο της Ηλέκτρας: «Η Ηλέκτρα είναι ασυμβίβαστη. Δεν είναι αγνό πρόσωπο. Έχει κάτι από την ένταση ενός στριμωγμένου ζώου, έχει παραβιάσει όλους τους κανόνες της ευσέβειας και του μέτρου. Είναι γεμάτη από απωθημένους πόθους. Με αυτά τα χαρακτηριστικά της θα έλεγα ότι εκτίθεται και στην αυστηρή κριτική του Ευριπίδη. Και προσπαθώ να τα εντάξω όλα αυτά στη μορφή της, μολονότι ο σκηνικός χρόνος είναι ελάχιστος».

Στα «Μικρά Διονύσια» που σκηνοθετούν οι Γιάννης Ρήγας και Γρηγόρης Καραντινάκης παρουσιάζονται ρόλοι-σταθμοί στην ιστορία του Κ.Θ.Β.Ε. που γιορτάζει μισό αιώνα καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Μια γεύση από όσα θα παρακολουθήσουμε στην Επίδαυρο μας δίνει η Ταμίλα Κουλίεβα: «Η παράσταση αποτελείται από διάφορα αποσπάσματα από κωμωδίες και τραγωδίες, ενώ υπάρχει και ένα πρόσωπο που τα συνδέει όλα αυτά και ουσιαστικά αφηγείται μια ιστορία. Έτσι στο έργο, ο επόμενος παίρνει τη σκυτάλη του προηγούμενου και πρέπει όλοι μας να είμαστε πολύ συνεπείς σε αυτό που διαδραματίζεται στη σκηνή αλλά και στην ιστορία του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος που γιορτάζει πενήντα χρόνια πορείας. Εκτός από την παρουσία των ηθοποιών πάνω στη σκηνή, το κοινό θα δει φωτογραφίες, αποσπάσματα, πρόσωπα τα οποία έχουν αφήσει ιστορία στο Κ.Θ.Β.Ε. Είναι ιδιαίτερα συγκινητική αυτή η γέφυρα ανάμεσα στο πριν και το τώρα».

Φορείς της ιδιαίτερης παράδοσης του Κ.Θ.Β.Ε είναι οι ηθοποιοί του. Με πολλούς από αυτούς θα συναντηθεί η Ταμίλα Κουλίεβα στη σκηνή, ενώ τονίζει ότι υποκλίνεται με σεβασμό στο ταλέντο και την πείρα τους. Μπορεί η ίδια να μην έχει άμεση αντίληψη των ιστορικών παραστάσεων του οργανισμού, αλλά από συζητήσεις με παλαιότερους συναδέλφους και διαβάζοντας σχετικά βιβλία πιστεύει ότι το ιδιαίτερο στίγμα του Κ.Θ.Β.Ε είναι ότι παραμένει ανοιχτό, ταξιδεύοντας στο εξωτερικό ή προσκαλώντας σημαντικούς σκηνοθέτες.

Διαφορετική προσέγγιση στο αρχαίο δράμα

Η συζήτηση με την Ταμίλα Κουλίεβα στρέφεται όπως είναι αναμενόμενο, στο αρχαίο δράμα. Πώς προσεγγίζουν το συγκεκριμένο είδος στη Ρωσία και πώς άλλαξε η δική της οπτική όταν ήρθε στην Ελλάδα; «Στη Ρωσία καταρχάς δεν υπάρχει η παράδοση του ανοιχτού θεάτρου. Αυτό το στοιχείο με δυσκόλεψε πολύ και ακόμα προσπαθώ να ανακαλύψω τους κώδικες του αρχαίου δράματος που στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετικοί. Υπάρχει βεβαίως η περίφημη ρωσική σχολή που απευθύνεται κυρίως στο ψυχολογικό θέατρο και έχω την αίσθηση ότι ακόμη και η αντιμετώπιση του αρχαίου δράματος περνάει μέσα από αυτό το πρίσμα.

Πολλοί ρώσοι καλλιτέχνες έχουν καταπιαστεί με το αρχαίο δράμα και για αυτούς η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να βρουν μια λύση για να παρουσιαστεί ο χορός. Το αρχαίο δράμα διδάσκεται στη Ρωσία και οι σκηνοθέτες εκεί είναι ανοιχτοί και δεν διστάζουν κάθε φορά να δοκιμάζουν νέα πράγματα. Αυτό που έχω διδαχτεί και αποκομίσει από τη ρωσική παράδοση είναι ότι σαφώς το θέατρο δεν είναι μόνο λόγος : υπάρχουν πολλοί τρόποι να επικοινωνήσουμε μέσα από μια παράσταση. Οπότε στην αρχή δεν μπορούσα να εκτιμήσω την εμμονή που έχουν οι Έλληνες στην εκφορά του λόγου. Την εκτίμησα πολύ αργότερα και κατάλαβα πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει. Σαφώς ένας ηθοποιός πρέπει να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα σε αυτό το κομμάτι», απαντά η ίδια.

Είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιον από τους ρόλους της στο αρχαίο δράμα, αλλά τελικά ίσως τη συγκινεί λίγο περισσότερο η Μήδεια, μια γυναίκα που κυνήγησε το όνειρο σε μια ξένη χώρα, προερχόμενη από διαφορετική κουλτούρα. Θυμάται συγκινημένη τον ερχομό της στην Ελλάδα μαζί με τον σύζυγό της Γρηγόρη Καραντινάκη: «Ήρθα στην Ελλάδα σε μια δύσκολη περίοδο, το ’92, όταν υπήρχε ένα μεγάλο κύμα μεταναστών μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η Ελλάδα βρέθηκε να αφομοιώσει ένα πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν. Η αφορμή για μένα ήταν φυσικά τελείως διαφορετική. Ήταν μια εποχή κατά την οποία η Ρωσία ως χώρα είχε χάσει τη δύναμή της και τώρα μόλις τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να επανέλθει. Νομίζω ότι υπήρχε πάντα κάτι διαφορετικό στη σχέση της Ελλάδας και της Ρωσίας. Είναι κάτι που το ζω, το αντιλαμβάνομαι, το αισθάνομαι. Η αποδοχή μου εδώ ήταν πολύ θετική και μπορώ να πω ότι εισέπραξα μια μεγάλη αγκαλιά από τον καλλιτεχνικό χώρο, τους θεατές αλλά και γενικότερα από την υπόλοιπη ελληνική κοινωνία».

Σε αυτή τη διαδρομή συνάντησε αλλαγές στη νοοτροπία σε σχέση με τους συναδέλφους της; «Διαφορές υπάρχουν και είναι λογικό αυτό. Αλλά πιστεύω ότι οι ηθοποιοί σε όλο τον κόσμο αποτελούν μία οικογένεια. Το θέατρο δεν ενδιαφέρεται για τα σύνορα, με τα σύνορα ασχολούνται οι πολιτικοί. Εμείς οι καλλιτέχνες ασχολούμαστε με άλλα πράγματα», απαντά χαρακτηριστικά.

Νέα συνεργασία με τον Ρόμπερτ Στούρουα-επιστροφή στον κινηματογράφο

Έχει ήδη σχεδιάσει τα επόμενα βήματά της. Τον επόμενο μήνα αρχίζει πρόβες για μια νέα παράσταση που θα σκηνοθετήσουν ο διάσημος γεωργιανός σκηνοθέτης Ρόμπερτ Στούρουα και ο Γρηγόρης Καραντινάκης. Το έργο είναι ενός σύγχρονου πορτογάλου συγγραφέα και θα παρουσιαστεί στην ελληνική, στη ρωσική και την αζερική γλώσσα. Στο εξωτερικό, θα ταξιδέψει στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, στη συνέχεια στην Τιφλίδα, στο θέατρο που διευθύνει ο Στούρουα, ενώ θα το δούμε και στη χώρα μας, μόλις βρεθεί ο κατάλληλος θεατρικός χώρος. «Εκτιμώ πολύ τον Ρόμπερτ Στούρουα, είναι ένας σκηνοθέτης που έχει αλλάξει την ματιά μας στο θέατρο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Οι παραστάσεις του συνδυάζουν το ψυχολογικό θέατρο, το γκροτέσκο, το θέατρο μέσα στο θέατρο και σε όλα αυτά υπάρχει ένα κλείσιμο του ματιού», σχολιάζει η Ταμίλα Κουλίεβα.

Η παράσταση με την οποία μας είχε συστηθεί στις πρώτες της θεατρικές εμφανίσεις, «Το κτήνος στο φεγγάρι» του Ρίτσαρντ Καλινόφσκι είχε ανέβει ξανά στο θέατρο Πορεία τις τελευταίες σεζόν και το χειμώνα θα ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη στο θέατρο Κολοσσαίο. Τέλος αναμένουμε τη νέα κινηματογραφική της εμφάνιση στην ταινία «Μετέωρα» του ελληνοκολομβιανού σκηνοθέτη Σπύρου Σταθουλόπουλου, ο οποίος είχε προκαλέσει αίσθηση με το προηγούμενο θρίλερ του «PVC-1». Η νέα του παραγωγή θα κάνει πρεμιέρα στο φεστιβάλ του Βερολίνου και αργότερα θα παρουσιαστεί και στους ελληνικούς κινηματογράφους.

Πληροφορίες: «Μικρά Διονύσια» στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, 12 και 13 Αυγούστου, ώρα έναρξης; 21:00. Τιμές εισιτηρίων: 40 ευρώ, 30 ευρώ, 20 ευρώ, 15 ευρώ (άνω διάζωμα), 10 ευρώ (φοιτητικό, ΑΜΕΑ). Ισχύουν εισιτήρια ΟΓΑ.

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ