Μια κωμωδία του Νηλ Σάιμον επιλέγει ο Γρηγόρης Βαλτινός για να εγκαινιάσει την καινούργια του θεατρική στέγη. Έτσι, «Ο φυλακισμένος της διπλανής πόρτας» συναντά τον αγαπημένο ηθοποιό στο θέατρο «Ιλίσια». Πήγαμε εκεί, και μαζί τους αναζητήσαμε χαμένα κλειδιά...

Η οικονομική κατάρρευση, η αγωνία των ανθρώπων της πόλης και η νευρική κρίση ως καθημερινή απειλή πρωταγωνιστούν, υπό τους προβολείς του γέλιου, στον «Φυλακισμένο της διπλανής πόρτας». Σε μια Αθήνα που χάνεται κάθε μέρα, αναζητώντας τον εαυτό της, ο Γρηγόρης Βαλτινός φωτίζει εύθυμες αποχρώσεις και μας βοηθά να ξεκλειδώσουμε τον αισιόδοξο, καλό, παλιό μας εαυτό.

Μιλήστε μας για το έργο και τον συγγραφέα του.

«Ο φυλακισμένος της διπλανής πόρτας», του πολυβραβευμένου Νηλ Σάιμον, είναι μια φοβερά επίκαιρη κωμωδία, ένα έργο που θα έλεγε κανείς πως γράφτηκε για να καλοπιάσει με γέλιο τη σημερινή χαοτική κατάσταση, μέσα στην οποία όλοι χρειαζόμαστε μια ανάσα αισιοδοξίας. Ανέβηκε για πρώτη φορά στο Μπρόντγουαιη, πριν 40 χρόνια. Στη συνέχεια, έγινε κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνιστές τους Τζακ Λέμον και Αν Μπάνκροφτ. Έκτοτε, παίζεται συχνά σε θεατρικές σκηνές σε όλο τον κόσμο, ενώ το περασμένο καλοκαίρι ο Κέβιν Σπέισι το επέλεξε και το ανέβασε στο Λονδίνο, σε μια παραγωγή του Old Vic, με πρωταγωνιστές τους Τζεφ Γκόλντμπλουμ και Μερσέντες Ρουέλ. Πώς είναι να ζεις στη θορυβώδη πόλη, να σκας από τον καύσωνα, οι διπλανοί να το γλεντάνε όλη νύχτα, να μυρίζεις τα σκουπίδια από τους ξέχειλους κάδους, να απεργούν τα νοσοκομεία και τα μέσα μεταφοράς, να πέφτεις θύμα ληστείας, να σε διώχνουν από τη δουλειά σου, να μένεις κλεισμένος στο διαμέρισμά σου σαν φυλακισμένος, να απογοητεύεσαι από το πολιτικό σύστημα, να καταρρέουν όλα γύρω σου, να φοβάσαι τη φτώχεια, να μη σε καταλαβαίνει η οικογένειά σου και να σε μπουγελώνει με έναν κουβά νερό ο γείτονας του πάνω ορόφου επειδή έβρισες τον σκύλο του; Είναι πολλά όλα αυτά για την ψυχολογία ενός μεσήλικα άντρα; Έχει ελπίδες να γλιτώσει τον νευρικό κλονισμό; Το έργο είναι τόσο επίκαιρο 40 χρόνια μετά... O Νηλ Σάιμον είναι ο συγγραφέας των μεγαλύτερων επιτυχιών του Μπρόντγουαιη. Τα θεατρικά του έργα έχουν γίνει όλα ταινίες, σε σενάρια του ίδιου. Έχει τιμηθεί πολλές φορές με βραβεία Τόνι, Έμμυ, Πούλιτζερ, Χρυσές Σφαίρες και γενικά έχει σαρώσει σε όλα τα κινηματογραφικά και θεατρικά βραβεία καταφέρνοντας πάντα να ταξιδεύει τον θεατή από το γέλιο στο δάκρυ, σε όλη την γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων, με τρυφερότητα κι αστείρευτο χιούμορ. Ο ίδιος ο Σάιμον λέει για την κωμωδία: «Η άποψη που έχω για την απόλυτη επιτυχία μιας κωμωδίας, είναι να κάνω το κοινό να πέσει στο πάτωμα, σπαρταρώντας από τα γέλια τόσο πολύ, που κάνα δυο να λιποθυμήσουν κιόλας...»

Που εστιάζει η σκηνοθετική σας ματιά;

Στο ότι εμένα ποτέ δε με ενδιέφερε ένα έργο ηθογραφικά και γεωπολιτικά. Με όποιο θεατρικό καταπιαστώ -είτε είναι κλασικό, είτε εποχής, είτε απόλυτα σύγχρονο, όπως ο «Φυλακισμένος της διπλανής πόρτας»-, προσπαθώ να δω τις αναφορές του στην εποχή μου και τη χώρα μου. Αυτές θα προβάλλω και αυτές θα φωτίσω. Μόνον έτσι ένα έργο από όποιο βάθος χρόνου και αν προέρχεται και από όποια χώρα και αν κατάγεται γίνεται σύγχρονο, και κατά συνέπεια αντέχει στο χρόνο.

Γιατί σήμερα είναι, ακριβώς, η κατάλληλη εποχή για να αναβιώσει το συγκεκριμένο έργο;

Είναι ακριβώς όπως το λέτε, και από μία μεριά αυτό είναι παρήγορο. Γιατί η ιστορία διαδραματίζεται στην Αμερική του ’70, όπου εντοπίζουμε μια κατάσταση ίδια με αυτή που βιώνουμε τώρα. Κοιτώντας, λοιπόν, ελάχιστα χρόνια προς τα πίσω –πράγμα το οποίο είναι προσιτό σε όλους μας– θα διαπιστώσουμε ότι αυτό που ζούμε τώρα έχει συμβεί και στις «καλύτερες οικογένειες». Μετά από ένα παρόμοιο τέλμα, η Αμερική έγινε πλανητάρχης. Εμείς βεβαίως δεν έχουμε τέτοια δύναμη, μπορούμε όμως να πάρουμε δύναμη από την ιστορία, να ωριμάσουμε μέσα από αυτή την κρίση και να αναδιοργανώσουμε το κράτος μας. Ελπίζω πλέον χωρίς μίζες, χωρίς ρεμούλες, χωρίς ρουσφέτια, με μια νέα πνοή στην παιδεία, με κοινωνική δικαιοσύνη και εφαρμογή των νόμων. Και επιτέλους, χωρίς σκουπίδια. Θα σας πω κάτι αστείο που πιστεύω: όταν σταματήσει ο Έλληνας να πετάει τα σκουπίδια του οπουδήποτε, τότε μόνο θα αλλάξουν οι Έλληνες επίπεδο ποιότητας στην πολιτική και κοινωνική ζωή τους.

Το εσωτερικό σας ταξίδι κατά τη διάρκεια μετουσίωσης ενός έργου, έχει συγκεκριμένο προορισμό;

Θέλω να φτάσω στην απέναντι ακτή που είναι ο κόσμος και να ενωθώ μαζί του.

Συμφωνείτε με την σκέψη ότι «ο Θεός έχει μια περίεργη αίσθηση του χιούμορ»;

Εκείνο που σώζει τον Θεό είναι ακριβώς αυτό. Η ίδια η ζωή έχει το χιούμορ της φύσης. Κοιτάξτε γύρω σας πώς συμπεριφέρονται τα έμβια όντα. Ακόμα και η χλωρίδα του πλανήτη έχει χιούμορ. Κοιτάξτε πόσο αστεία είναι κάποια ζώα γύρω μας και πόσο μοιάζει η συμπεριφορά τους πολλές φορές με αυτή του ανθρώπου. Πιστεύω πως η μόνη υποχρέωση που έχει ο άνθρωπος μέσα στην κοινωνία είναι να αποκτήσει όσο περισσότερο χιούμορ γίνεται. Μόνο τότε αυτή η ζωή θα περάσει πιο ανώδυνα και μόνον τότε θα αγαπήσουμε και θα σεβαστούμε και τους άλλους ανθρώπους. Μόνο τότε θα αποκτήσουμε επιείκεια και αληθινή αίσθηση δικαίου. Δηλαδή θα γίνουμε Θεοί, όπως άλλωστε μας θέλει και εκείνος, καθ' εικόνα και κατ' ομοίωση.

Ποια είναι τα άυλα κάγκελα που δεσμεύουν την πνευματική μας ελευθερία;

Δυστυχώς δεν είναι άυλα, είναι η καθημερινή πεζότητα της κοινωνίας, της πολιτικής και της παιδείας. Σ' έναν σκεπτόμενο άνθρωπο είναι εμφανή, απόλυτα υλικά, σκληρά και αιχμηρά. Ματώνουν. Δυστυχώς, στη χώρα μας για να μπορεί να επιβιώσει ένα σκεπτόμενο πνεύμα πρέπει να ζήσει σε ένα παράλληλο σύμπαν: σε αυτό της ψυχής του και του μυαλού του. Αν προσπαθήσει να ζήσει στο μίζερο περιβάλλον της χώρας μας, θα πάθει κατάθλιψη.

Πώς θα μπορούσαμε ν'ανατρέψουμε ένα μέλλον, που φαντάζει προδιαγεγραμμένο;

Βελτιώνοντας πρώτα τον εαυτό μας. Να γίνουμε πιο αυστηροί πρώτα μ' αυτόν, μετά με τους πολιτικούς, απαιτώντας να εφαρμόζουν τους νόμους και να τιμωρούν αυτούς που πρέπει. Είδαμε πρόσφατα να βγαίνουν στη δημοσιότητα διάφορες λίστες με ονόματα κλεπτών και κλεπταποδόχων. Οι πρόσφατες κυβερνήσεις που έκλεβαν και απολάμβαναν και τα κλοπιμαία, ζητούν πάλι από τους φτωχούς μεροκαματιάρηδες να συμπληρώσουν με το υστέρημά τους τα χρήματα που εκλάπησαν. Πρώτιστα λοιπόν, πρέπει να τιμωρηθούν αυτοί που ήδη έχουν κλέψει για να μπορέσουν και οι επόμενοι πολίτες να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στο κράτος, τους νόμους και την εφορία και να γίνουν επιτέλους νομοταγείς.

Πόσο εφικτό είναι να ζει ένας ηθοποιός αξιοπρεπώς από τη δουλειά του, ειδικά στην παρούσα οικονομική κατάσταση;

«Εξαιρετικά δύσκολο. Δεν υπάρχει τηλεόραση, τα έσοδα από το θέατρο έχουν μειωθεί, δεν υπάρχει δορυφορική απασχόληση γύρω από το επάγγελμα -διαφήμιση, σπικάζ κλπ.- και τα πράγματα στον κλάδο είναι πολύ δύσκολα. Μαζί με όλους κι εμείς.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για τη νέα σας θεατρική στέγη στο θέατρο «Ιλίσια»;

Θέλω να συνεχίσω τη σχέση που υπάρχει με τον κόσμο, ο οποίος σε κάθε καινούριο ανέβασμα με εμπιστεύεται τυφλά, γιατί όλες μου οι επιλογές έχουν στόχο το κοινό και τις ανάγκες του. Είναι το μεγαλύτερο παράσημο που έχω πάρει από τη δουλειά μου μέχρι στιγμής, η μοναδική περιουσία που απέκτησα, που μου δίνει πολλή συγκίνηση, αλλά και τεράστιες ευθύνες. Είμαι εξαιρετικά προσεκτικός κάθε φορά, δουλεύω μήνες και χρόνια πριν από κάθε επιλογή, για να μην προδώσω αυτή την εμπιστοσύνη. Αυτό θέλω να συνεχίσω να κάνω και στο «Ιλίσια».

Ταυτότητα παράστασης: Μετάφραση, σκηνοθεσία, μουσική επιμέλεια: Γρηγόρης Βαλτινός, σκηνικά - κοστούμια: Γιώργος Πάτσας. Μαζί με τον Γρηγόρη Βαλτινό ερμηνεύουν οι ηθοποιοί Κατερίνα Λέχου, Υβόννη Μαλτέζου, Κώστας Φλωκατούλας, Αλεξάνδρα Παντελάκη, Φωτεινή Ντεμίρη, Στάθης Νικολαΐδης.

Πληροφορίες: Θέατρο Ιλίσια: Παπαδιαμαντοπούλου 4 και Βασ. Σοφίας.Τηλέφωνα: 210 7210045, 210 7216317. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη 7.15 μ.μ., Πέμπτη 9.15 μ.μ., Παρασκευή 9.15 μ.μ., Σάββατο 6.15 μ.μ. (λαϊκή) και 9.15 μ.μ., Κυριακή 7.15 μ.μ.

Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη-Πέμπτη: Γενική είσοδος 16 ευρώ (ειδική προσφορά), Παρασκευή-Κυριακή: 18 ευρώ (εξώστης), 23 ευρώ (πλατεία), Λαϊκή Σαββάτου: 18 ευρώ, Φοιτητικό (όλες τις ημέρες): 16 ευρώ

Parking: με 50% έκπτωση (Παπαδιαμαντοπούλου 26 και Μιχαλακοπούλου, Αδαμόπουλος).Διάρκεια παράστασης: 120 λεπτά (με διάλειμμα).

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ