Ο Νίκος Ψαρράς, με αφορμή την παράσταση «Η αυλή των θαυμάτων», στο Εθνικό Θέατρο, μας μιλά για τους Έλληνες, σχολιάζει και αισιοδοξεί.

Γύρω από μία σύγχρονη «αυλή» συνυπάρχουν οι ψυχές και οι ιστορίες ανθρώπων με διαφορετικές καταβολές, αλλά με συνδετικό στοιχείο την αγωνία για επιβίωση και καλύτερη ζωή. Πρόκειται για ένα έργο-τομή στην ελληνική κοινωνία, που διεισδύει βαθιά στην ανθρώπινη ψυχή.

Με το βλέμμα στην αυλή των θαυμάτων, ο Νίκος Ψαρράς λέει: «γράφτηκε το 1957 από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, λίγα χρόνια μετά την επιστροφή του από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας. Αναφέρεται σε μια αυλή, όπου συνυπάρχουν άνθρωποι που ονειρεύονται μια καλύτερη ζωή. Που ερωτεύονται, που μαλώνουν, που τελικά διώχνονται, για να κτιστεί μια πολυκατοικία. Αυτό το αριστούργημα του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου γράφτηκε από τον συγγραφέα, για να δηλώσει τη ρευστότητα στις ζωές μας και την αισιοδοξία που διέπει τους Έλληνες σε όλες τις δυσκολίες μας».

Ποια καίρια ζητήματα θίγει η παράσταση;

Την έλλειψη σταθερότητας και σιγουριάς που χαρακτηρίζει τις ζωές μας. Από τα καιρικά φαινόμενα, την οικονομική αβεβαιότητα, τη μετανάστευση για ένα καλύτερο μέλλον, μέχρι το γρήγορο χρήμα που υποτίθεται ότι προσφέρει σιγουριά και ευτυχία… στα χαρτιά και τον ιππόδρομο.

Πού αποσκοπεί η ωμή παρουσίαση της ελληνικής πραγματικότητας;

Όταν βλέπουμε δικά μας «χούγια» επί σκηνής, πάντα υπάρχει ένας διαφορετικός προβληματισμός. Η ζωή μας κάνει κύκλους. Είναι λυπηρό, αλλά πολύ αληθινό, ότι επιστρέφουμε με βήμα γοργό, σε μια δεκαετία ματωμένη για την Ελλάδα. Οι άνθρωποι τότε είχαν χάσει συγγενείς και πλούτο, αλλά είχαν ελπίδα και όραμα. Ελπίζω να το βρούμε κι εμείς.

Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το πιο αρνητικό χαρακτηριστικό του Έλληνα;

Ότι πάντα φταίει ο άλλος, ποτέ εμείς. Είμαστε άνθρωποι των άκρων, γλεντάμε πολύ, θυμώνουμε πολύ, αντιδρούμε βίαια και ακραία. Είναι ώρα να σιωπήσουμε και να αναλογιστούμε ο καθένας τα δικά του λάθη. Επίσης, ότι ξεχνάμε πολύ εύκολα...

Το πιο θετικό;

Είμαστε φιλότιμοι και φιλόξενοι άνθρωποι. Λαός ζωντανός και κιμπάρης. Χαμογελαστοί και πονόψυχοι. Άνθρωποι που θέλουν να πρωτεύουν και να είναι νικητές.

Πού μας οδηγεί η σύγχρονη υλιστική τάξη πραγμάτων;

Αυτό νομίζω ότι έπαψε να ισχύει πια. Μετά τη χρυσή δεκαετία του 2000, όλοι μας έχουμε μαζευτεί, και πάψει να ζούμε με εικονικό χρήμα. Όταν γύρισα από την Αμερική το 2006, τρόμαξα κυριολεκτικά από την αλόγιστη σπατάλη και από την αγωνία του φαίνεσθαι. Προσγειωθήκαμε απότομα.

Ποιο είναι το αντίδοτο στο δηλητήριο ενός συστήματος υποταγής και υπόγειας τρομοκρατίας, με σκοπό να αδρανοποιήσει τη σκέψη;

Η αναγνώριση αυτής της τρομοκρατίας αρχικά. Μόλις το συνειδητοποιήσουμε, παύει να υπάρχει. Η τέχνη πάντα ήταν τέτοια που βοηθούσε στις αφυπνίσεις των ανθρώπων. Αυτή πρέπει να είναι η δουλειά μας και ο στόχος μας. Η σκέψη μας δεν μπορεί να αδρανοποιηθεί, αδύνατον! Είμαστε εδώ, βλέπουμε και έχουμε γνώση.

Με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να αναδιαρθρώσουμε μια ηθικά παρηκμασμένη κοινωνία;

Με αλλαγή πλεύσης. Με νέο κόσμο στο τιμόνι των πραγμάτων, με όραμα και κυρίως με τιμωρία αυτών που είναι διεφθαρμένοι. Είναι ντροπή να ξέρουμε ονόματα, ατασθαλίες και σκάνδαλα και οι άνθρωποι αυτοί να κυκλοφορούν ανενόχλητοι.

Βλέπετε κάτι αισιόδοξο στον ορίζοντα;

Θέλω να βλέπω, ναι! Ακόμα κι όταν οι ερινύες δεν με αφήνουν. Θέλω να μείνουν οι νέοι στην Ελλάδα. «Αν φύγουν όλοι, αυτός ο τόπος τί θα απογίνει;» που λέει κι ο Καμπανέλλης. Υγιείς να είμαστε, και όλα θα γίνουν όπως πρέπει.

Ταυτότητα παράστασης: σκηνοθεσία: Γιάννης Κακλέας, σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης, κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου, μουσική: Σταύρος Γασπαράτος, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, σχεδιασμός βίντεο: Γιώργος Ζώης, βοηθός σκηνοθέτη: Ήστυ Νουρμάλα, δραματολόγος: Εύα Σαραγά. Παίζουν: Νίκος Κουρής, Εύη Σαουλίδου, Νίκος Ψαρράς, Μίνα Αδαμάκη, Θεοδώρα Τζήμου, Θοδωρής Κατσαφάδος, Αγγελική Στελλάτου, Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Λένα Παπαληγούρα, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Θανάσης Κουρλαμπάς, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Γιώργος Τζαβάρας, Μιχάλης Σαράντης.

Πληροφορίες: Εθνικό Θέατρο, Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, Αθήνα, τηλ. 210 5288100, fax 210 5234016, www.n-t.gr. Πρώτη παράσταση: 14/12/2011, τελευταία παράσταση: 08/04/2012.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ