Ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας, η Χρύσα Σπηλιώτη μένει… άυπνη και μιλώντας στο click@Life διερωτάται με ένα ιδιαίτερο κοινωνικό χιούμορ «Ποιος κοιμάται απόψε;»

Η Χρύσα Σπηλιώτη υπογράφει το κείμενο και τη σκηνοθεσία του θεατρικού «Ποιος κοιμάται απόψε;» που παίζεται κάθε Σάββατο και Κυριακή στη Σκηνή του Κέντρο Λόγου και Τέχνης 104.

Η παράσταση ακροβατεί ανάμεσα στην ειρωνεία και τη σάτιρα. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην ιστορία έχουν κάποιες ευαίσθητες κυρίες των βορείων προαστίων, που έχουν διοργανώσει ένα ακτιβιστικό δρώμενο συμπαράστασης στους αναξιοπαθούντες των Αθηνών, στο Λόφο του Στρέφη. Οι ζωές τους και οι ιδιωτικές και απόκρυφες στιγμές τους θα έρθουν στο προσκήνιο, σε μια κωμωδία με ελληνική χροιά.

Το θεατρικό «Ποιος κοιμάται απόψε;» με σαφή υπονοούμενα για την τρέχουσα κοινωνική κατάσταση. Κοιμάται κανείς αλήθεια;

Σχεδόν κανείς πια δεν κοιμάται με την έννοια της ανησυχίας για το μέλλον. Ίσως όμως οι περισσότεροι να κοιμόμαστε σε σχέση με την αντίδραση που θα μπορούσαμε να έχουμε απέναντι σ' ότι μας πλήττει. Οι αντιδράσεις μας κυμαίνονται ανάμεσα στην κατάπληξη, τον φόβο, την κατάθλιψη και την ακινησία. Ότι έπεται ενός μεγάλου σοκ δηλαδή.

Τα ερεθίσματα φαντάζομαι προέκυψαν από την καθημερινότητα που ζούμε. Πόσο σκληρό είναι να μεταφερθεί «ανώδυνα» αυτή στο θεατρικό σανίδι;

Δεν πιστεύω πως είναι «ανώδυνα», το ζήτημα είναι αρκετά σκληρό έτσι κι αλλιώς, γι αυτό και χρησιμοποιώ το χιούμορ σαν αντίδοτο. Γελάς αλλά το στομάχι σίγουρα σφίγγεται.

Το θέατρο λέει σκληρές αλήθειες. Ο θεατής τις αντέχει πάντα;

Νομίζω πως συνήθως τις αντέχει γιατί κάπου μέσα του ελπίζει πως ειδικά εκείνον δεν τον αφορούν απόλυτα.

Πως έγινε η μετάβαση από την υποκριτική στη θεατρική γραφή; Ήταν μία άλλη ανάγκη έκφρασης ή ανικανοποίητος πόθος ενός ηθοποιού να ερμηνεύσει κάτι πιο προσωπικό;

Σίγουρα ήταν μια ανάγκη έκφρασης, αλλά υπήρχε κι ο πόθος να παίζω πράγματα που δεν είχα παίξει ως τότε. Αυτά βέβαια συνέβησαν στο πρώτο μου θεατρικό το «Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;», δεκαπέντε χρόνια πριν. Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι κι εγώ δόθηκα πολύ περισσότερο στη συγγραφή, παρά στην ηθοποιία.

Μπορείτε να διαλέξετε ανάμεσα στο σανίδι και τη συγγραφή;

Έχω διαλέξει ήδη να εργάζομαι πίσω απ' τη σκηνή. Τίποτα για μένα δεν συγκρίνεται με τη γραφή κι επειδή από χαρακτήρα δεν μπορώ να κρατάω δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη, δεν παίζω πια σαν ηθοποιός, γράφω και πού και πού σκηνοθετώ τα έργα μου όπως το συγκεκριμένο. Έτσι κι αλλιώς η συγγραφή ενός θεατρικού εμπερικλείει ήδη μια πρώτη μορφή σκηνοθεσίας τους έργου.

Στα έργα σας συνήθως επικεντρώνεστε στις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από τις κοινωνικές μεταβολές, δίνοντας πάντα μια πολιτική χροιά. Είναι μέσο εκτόνωσης της δικής σας αγανάκτησης ίσως;

Δεν έγραφα πάντα για κοινωνικά θέματα, αυτό συνέβη στα δύο τελευταία μου έργα. Το «Φωτιά και νερό» που ασχολείται με την (υποτιθέμενη) μάχη των πολιτισμών Ανατολής-Δύσης και το «Ποιος κοιμάται απόψε;» που καθρεφτίζει την Αθήνα του σήμερα. Σίγουρα είναι κι άλλοι προβληματισμοί που συνεχίζουν να με απασχολούν και που δεν έχουν να κάνουν με τα ευρέως κοινωνικά θέματα. Άλλωστε δεν σκοπεύω να στρατευθώ από δω και πέρα. Απ' την άλλη μεριά όμως δεν μπορώ να παραμείνω αδιάφορη σε ότι μας ταλανίζει σήμερα και να μην γράψω γι αυτά. Άλλωστε αυτή η διαδικασία ήταν σαν ένα λούσιμο με ιαματικό νερό για μένα. Το να βγεις για λίγο έξω απ' τα ατομικά προβλήματα εννοώ και την ανάγκη έκφρασής τους, και ν' ασχοληθείς με τα συλλογικά.

Πολλοί λένε ότι η κρίση «βοηθάει» την τέχνη. Ισχύει κάτι τέτοιο ή είναι απλά ένα «ωραίο παραμύθι» για όσα ζούμε;

Νομίζω πως ο κόσμος τον καιρό των κρίσεων έχει περισσότερη ανάγκη το θέατρο. Είτε να εκτονωθεί, να ξεφύγει, είτε να σκεφτεί μαζί με άλλους για ότι τον απασχολεί. Βέβαια βλέπουμε πολλά θέατρα να κλείνουν λόγω κρίσης. Οι καλλιτέχνες κατ' αυτό τον τρόπο θ' αναγκαστούν να εφεύρουν νέους τρόπους για να ξανακερδίσουν το χαμένο κοινό. Κι αυτό ίσως να μας πάει όλους παραπέρα στην τέχνη μας. Η φτώχια δεν είναι το χειρότερο κακό για την τέχνη.

Τι μηνύματα θέλετε να πάρει ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση «Ποιος κοιμάται απόψε;»

Να σας πω την αλήθεια δεν είμαι υπέρ των άμεσων μηνυμάτων. Απ' τη φύση της η τέχνη είναι κάτι έμμεσο. Σαν τα όνειρα που σου δείχνουν εικόνες που θέλουν κάτι άλλο να σου πουν. Κι ακόμα κι αν είναι εφιάλτες, κάτι εκτονώνουν από τη συσσωρευμένη έντασή μας.

Οι πρωταγωνιστές της παράστασης της Χρύσας Σπηλιώτη «Ποιος κοιμάται απόψε;»

Χωρίς τα όνειρα και χωρίς την τέχνη δεν μπορούμε να ζήσουμε είναι το ίδιο απαραίτητο με την τροφή, γιατί μας κρατούν σε ισορροπία. Μ' αυτή την έννοια λοιπόν δεν θέλω μ' αυτό το έργο να μεταδώσω κανένα συγκεκριμένο μήνυμα. Δείχνω απλώς μέσα από πολλές διαφορετικές ιστορίες -αστείες και καυστικές στην πλειονότητά τους- το χάος που ζούμε όλοι σήμερα σαν Έλληνες.

Το χάος αλλά όχι το αδιέξοδο. Δεν πιστεύω πως υπάρχουν απόλυτα αδιέξοδα για τους ανθρώπους και τον χρόνο. Το έργο τελειώνει με έναν σπουδαίο στίχο του Κωστή Παλαμά- άλλωστε σε καιρούς κρίσης πού αλλού να βρεις παρηγοριά αν όχι στους ποιητές;

«Φίλε μου άλλο ζωή, άλλο ψυχή. Ζωή καταγίς, ψυχή μου προς τα επάνω! Μα ότι στοχάζομαι είμαι, όχι ότι κάνω.»

Υπάρχουν σχέδια για νέα θεατρικά; Ίσως μία απάντηση για τη μετά-κρίση εποχή;

Ναι πάντα υπάρχουν σχέδια για καινούργια έργα. Αλλά ξέρετε πώς είναι τώρα οι καλλιτέχνες, να δούμε πότε θα υλοποιηθούν.Όσο για απάντηση στην μετά-κρίση εποχή, λυπάμαι αν θα σας απογοητεύσω αλλά δεν θεωρώ τόσο διορατικό καλλιτέχνη τον εαυτό μου.

Τι σας θλίβει σήμερα και τι θα μπορούσε να αποβεί λυτρωτικό στην καθημερινότητά σας;

Η έλλειψη συλλογικότητας που έχουμε εμείς οι Έλληνες, για να μην βγάλω τον εαυτό μου απ' έξω. Λυτρωτικό για την δική μου καθημερινότητα, είναι όταν βρίσκω τη δύναμη να βλέπω θετικά το μέλλον και να δρω καλλιτεχνικά γι αυτό. Αλλά δεν είναι πάντα εύκολο για να είμαι ειλικρινής.

Είναι η κωμωδία τελικά πιο σκληρή από το δράμα;

Ναι μπορεί να γίνει πιο σκληρή, γιατί χρησιμοποιώντας το γέλιο του κοινού και την ανοχή που προκύπτει απ' την χαλάρωσή του μπορείς να γίνεις αμείλικτος μαζί του και μάλιστα με τη συγκατάθεσή του. Γι αυτό κι αρχίζω πια να πιστεύω πως δεν μπορείς να κάνεις χιούμορ με τα πάντα. Χρειάζονται και κάποια όρια. Ειδικά με τη λαγνεία της βίας.

Σκηνοθεσία - Κείμενο: Χρύσα Σπηλιώτη. Παίζουν: Λένα Γιάκα, Αγγελική Δημητρακοπούλου, Καλλιρρόη Μυριαγκού, Σήφης Πολυζωίδης.

Πληροφορίες: Κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 9.30 μ.μ., τιμή εισ.: 10 ευρώ και 15 ευρώ, Σκηνή 104+1, Κέντρο Λόγου και Τέχνης 104, Θεμιστοκλέους 104 και Καλλιδρομίου, Εξάρχεια, τηλ. επικ: 2103826185.

Το 104 των Εκδόσεων Καστανιώτη συμμετέχει στον εορτασμό της παγκόσμια μέρας θεάτρου και προσφέρει 100 διπλές προσκλήσεις για τις παραστάσεις του θεάτρου που παίζονται από το Σάββατο 26 Μαρτίου έως την Τετάρτη 28 Μαρτίου. Για την παράσταση της Χρύσας Σπηλιώτη «Ποιος κοιμάται απόψε» δίνονται 30 διπλές προσκλήσεις για την παράσταση του Σαββάτου 26 Μαρτίου και της Κυριακής 27 Μαρτίου. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις άλλες παραστάσεις τηλ. 210 3826185, ώρες ταμείου 11π.μ -2 μ.μ. και 7μ.μ.- 11 μ.μ., Θεμιστοκλέους 104 Αθήνα.

ΣΟΦΗ ΖΙΩΓΟΥ