Η ηθοποιός Βίκυ Βολιώτη μπλέκεται στα πλοκάμια του κυκλώματος διακίνησης γυναικείας σάρκας, ως πρωταγωνίστρια του έργου της Ελφρίντε Γέλινεκ, «Περί Ζώων», και μιλάει στο click@Life για το δικαίωμα να ορίζει ο καθένας τη ζωή του.

Πρωταγωνιστώντας στο έργο της Ελφρίντε Γέλινεκ, «Περί Ζώων», που παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, σε σκηνοθεσία Κ. Αλέξη Αλάτση, η Βίκυ Βολιώτη ξεδιπλώνει πτυχές της ίδιας αλλά και της κοινωνίας στην οποία ζούμε.

Το θεατρικό της Αυστριακής Ελφρίντε Γέλινεκ, η οποία κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2004, αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο βρίσκουμε το μονόλογο μιας γυναίκας που οδηγήθηκε σε αυτό το κύκλωμα από έρωτα. Στο δεύτερο μέρος, πλέκονται φωνές ανδρών που απαιτούν «φρέσκο κρέας» και επαίρονται για τα πλεονεκτήματα και τις υπηρεσίες των «κοριτσιών» τους με τον πιο ωμό και κυνικό τρόπο.

Στο τέλος του κειμένου, η συγγραφέας αναμειγνύει στις φωνές των ανδρών την αφήγηση μιας αληθινής ιστορίας, στη Γερμανία, όπου η νεαρή Anneliese Michel πέθανε το 1976, σε ηλικία 24 ετών, εξαιτίας του εξορκισμού, τον οποίο υπέστη από την τοπική καθολική εκκλησία.

Η μοναδική γυναίκα της παράστασης, η Βίκυ Βολιώτη, «μονολογεί» για το έργο και εξωτερικεύει για εμάς σκέψεις και συναισθήματά της.

Ποιο είναι το κύριο θέμα στο «Περί Ζώων»;

Η Γέλινεκ παρακινήθηκε από ένα σκάνδαλο που ξέσπασε στην Αυστρία, λόγω της εξάρθρωσης ενός μεγάλου κυκλώματος τράφικινγκ, στο οποίο εμπλέκονταν -όχι μόνο ως πελάτες, αλλά κυρίως ως ιθύνοντες νόες- πρόσωπα της υψηλής κοινωνίας της Βιέννης.

Καταφέρνοντας να περιέλθουν στα χέρια της όλα τα στοιχεία της δικογραφίας και οι απομαγνητοφωνήσεις (από κοριούς που είχε τοποθετήσει η αστυνομία τους μήνες της παρακολούθησης) όλων των διαλόγων των εμπλεκόμενων στο κύκλωμα, γράφει ένα έργο που αναρωτιέται για τη βία και την υποκρισία της δυτικής κοινωνίας, για την επιβολή εξουσίας στις ανθρώπινες σχέσεις και θέτει ερωτήματα για την ελευθερία αυτοδιάθεσης του σώματος και για τις εμπορικές συναλλαγές στον έρωτα.

Πρόκειται για κάτι τόσο ρεαλιστικό, που θα μπορούσε να θεωρηθεί σκληρό και βαρύ;

Το έργο είναι σκληρό, γιατί το θέμα, με το οποίο καταπιάνεται, είναι αφάνταστα σκληρό. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως, όσον αφορά στο σωματεμπόριο γυναικών και ανήλικων παιδιών. Ένας κόσμος μεγάλου πόνου, ψυχολογικής και σωματικής βίας, ταπείνωσης και καταπάτησης και του ελάχιστου δικαιώματος να ορίσει κανείς την ίδια του τη ζωή.

Η Γέλινεκ χρησιμοποιεί την ιδιαίτερη γλώσσα της, η οποία χαρακτηρίζει όλο της το έργο, για να αποκαλύψει τις βαθύτερες ανησυχίες της ηρωίδας της και δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει αυτούσιο το υλικό από τις απομαγνητοφωνήσεις, προκειμένου να αποκαλύψει τον κυνισμό, τον σαδισμό, τη διαφθορά, την υποκρισία και το θράσος της κοινωνίας, στην οποία ζούμε και υπάρχουμε.

Μάλιστα, λόγω της ιδιαίτερα σκληρής γλώσσας, σε πολλά σημεία του έργου δεν συνιστάται η παρακολούθησή του από θεατές κάτω των 16 ετών.

Τι υποδηλώνει ο τίτλος «Περί ζώων»;

Ο τίτλος, κατά τη γνώμη μου, έχει πολλαπλή σημασία. Ο χαρακτηρισμός «ζώα» μπορεί να αποδίδεται στους άντρες αυτούς. Μπορεί, επίσης, να αποκαλύπτει τον τρόπο, με τον οποίο οι άντρες αυτοί αντιμετωπίζουν τις γυναίκες, σαν ζώα. Περισσότερο, όμως, πιστεύω ότι αναφέρεται σε όλους εμάς που συντηρούμε μια κοινωνία, η οποία διέπεται από κανόνες που -κάθε άλλο- παρά ανθρωπισμό αποκαλύπτουν. Κλείνουμε τα μάτια σε ό,τι μας είναι δυσάρεστο και πιστεύουμε ότι δεν μας αφορά άμεσα.

Υποθάλπουμε εγκληματίες στην καθημερινότητά μας, εάν αυτό είναι προς το συμφέρον μας, και επιδεικνύουμε κανιβαλικές διαθέσεις.

Πότε και πώς ο έρωτας γίνεται αυτοκαταστροφικός;

Ο έρωτας γίνεται αυτοκαταστροφικός, όταν, προκειμένου να υπάρχουμε σε αυτόν, καταπατάμε το αρχέγονο ένστικτο αυτοσυντήρησης. Η καταστρατήγηση κάθε προσωπικού κώδικα αξιών που έχει ο καθένας, μας οδηγεί σταδιακά σε μια υποτίμηση του ίδιου μας του εαυτού, στην αυτοταπείνωση και στη σαρωτική έλλειψη αυτοεκτίμησης. Η αυτοτιμωρία είναι το επόμενο βήμα που, με τη σειρά του, μπορεί να οδηγήσει στην αυτοκαταστροφή.

Τι σας σοκάρει περισσότερο στο φαινόμενο του τράφικινγκ;

Αυτό που με σοκάρει πιο πολύ είναι η ανελευθερία σε όλα τα επίπεδα. Οι γυναίκες αυτές ζουν στην κυριολεξία φυλακισμένες, υπό την απειλή βασανισμών, έρμαια των προαγωγών τους και των πελατών, χωρίς να έχουν δικαίωμα να ορίσουν το σώμα τους. Είναι υποχρεωμένες να ενδίδουν -χωρίς το παραμικρό δικαίωμα άρνησης- σε οτιδήποτε θελήσει ο πελάτης, όσο επικίνδυνο και να είναι αυτό.

Θεωρείτε ακραία την άποψη, ότι το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης σε αυτό το έγκλημα αναλογεί πρωτίστως στους «πελάτες» και κατόπιν στους εμπόρους;

Κατά τη γνώμη μου, το μερίδιο ευθύνης μεταξύ εμπόρων και πελατών είναι ίσο. Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης βλέπετε. Μια ολόκληρη «βιομηχανία» ανθεί και δεν θα συνέβαινε αυτό, εάν η κοινωνία δεν ζητούσε όλο και περισσότερο «φρέσκο κρέας», όπως αναφέρει και η Γέλινεκ.

Ποια είναι η πραγματική θέση της γυναίκας στη σύγχρονη πολιτισμένη, αλλά ανδροκρατούμενη, κοινωνία;

Δουλεύοντας το έργο της Γέλινεκ και σκεπτόμενη πάνω στα θέματα που θίγει με το συνολικό έργο της η συγγραφέας, δυστυχώς, αναγκάστηκα να αναθεωρήσω πολλές από τις απόψεις μου.

Αφελώς πίστευα ότι η γυναίκα έχει κερδίσει τη θέση της στην κοινωνία που μεγαλώνουμε. Όμως, η σκέψη της Γέλινεκ είναι διαφωτιστική. Η γυναίκα συνεχίζει να είναι υποτελής στον άντρα. Ακόμα και η γλώσσα που χρησιμοποιεί, δεν την εμπεριέχει. Αναμασάμε αντρικούς λεκτικούς χαρακτηρισμούς και ζούμε την ψευδαίσθηση μιας ισότητας, πράγμα πολύ πιο επικίνδυνο από την γνώση της μη ύπαρξής της.

Πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί η ουσιαστική ισότητα μεταξύ των δύο φύλων;

Δυστυχώς, δεν είμαι σε θέση να απαντήσω αυτήν την ερώτηση. Για μένα που είμαι γυναίκα, η ισότητα με έναν άντρα είναι αυτονόητη. Οι άντρες είναι αυτοί που θα πρέπει να αναθεωρήσουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν και τοποθετούν τη θέση τους στον κόσμο, που, κατά τη γνώμη μου, έχει μία παιδικότητα, αφού τα παιδιά γεννιούνται με την αίσθηση ότι όλος ο κόσμος γυρίζει γύρω από τον εαυτό τους. Στην περίπτωση των γυναικών, αυτό υποχωρεί και δίνει τη θέση του στη σκέψη ότι όλοι είμαστε ίσοι, ενώ στους άντρες δεν υποχωρεί ποτέ.

Ταυτότητα παράστασης: μετάφραση-δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Κ. Αλέξης Αλάτσης, σκηνικά-κοστούμια: Αντώνης Δαγκλίδης, κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα, φωτισμοί: Νίκος Βλασσόπουλος, βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Αμαλία Θεοδωροπούλου. Παίζουν: Βίκυ Βολιώτη, Κωνσταντίνος Ανδρικόπουλος, Γιάννης Ασκάρογλου, Θανάσης Πατριαρχέας, Γιώργος Καρκάς, Έκτορας Λιάτσος, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Κώστας Σιλβέστρος.

Πληροφορίες: Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, Φρυνίχου 14 –Πλάκα, τηλ.: 210 3222464-3236732. Ώρες ταμείου: Δευτέρα- Κυριακή 10.00- 13.00 και 17.00- 22.00. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15. Διάρκεια: 75 λεπτά. Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 20 ευρώ, φοιτητικό, ομάδες, σύλλογοι: 15 ευρώ, νεανικό κάτω των 25 ετών: 10 ευρώ.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ