Η Κατερίνα Ευαγγελάτου βυθίζεται στις «Ψευδαισθήσεις» του νέου Ρώσου συγγραφέα, Ιβάν Βιριπάγεφ, σκηνοθετώντας το έργο του, και μιλάει στο click@Life για μία αγάπη χωρίς κανόνες και ορισμούς.

Με αφορμή την επέτειο των 30 χρόνων του θεάτρου της οδού Κυκλάδων, ο Λευτέρης Βογιατζής επέλεξε για τον εορτασμό της τη συγκεκριμένη σύγχρονη δημιουργία.

Οι «Ψευδαισθήσεις» γράφτηκαν κατά παραγγελία για το θέατρο του Χέμνιτς, στη Γερμανία, όπου έκαναν πρεμιέρα τον Δεκέμβριο του 2011 και έχουν σημειώσει τεράστια διεθνή επιτυχία.

Μέσα από ένα παιχνίδι αφήγησης, οι αναζητήσεις του Βιριπάγεφ εναλλάσσονται αστραπιαία από την τραγωδία στην κωμωδία, η οποία ανατρέπει κάθε τι σίγουρο. Η πραγματικότητα αποδεικνύεται μια αυταπάτη και όλα, εκτός από την αγάπη, είναι μια ψευδαίσθηση.

Ο συγγραφέας ψάχνει την αληθινή αιώνια αγάπη , «αυτήν που περιγράφεται στη λογοτεχνία, αυτήν που όλοι ονειρεύονται στα νιάτα τους», εκθέτοντας τη γήινη αγάπη που τη βλέπει σαν «Ψευδαίσθηση».

Παίζοντας με τις ψευδαισθήσεις, αποκαλύπτει μία ακόμα, αυτήν του θεάτρου, αφού το κοινό έρχεται στο θέατρο, ελπίζοντας για την ψευδαίσθηση της αληθοφάνειας και περιμένοντας να εξαπατηθεί έξυπνα.

Όμως ο Βιριπάγεφ, με το απελευθερωμένο και ταυτόχρονα απελευθερωτικό θέατρό του, αντιδρά σε κάθε συνήθεια του κοινού με απρόσμενο τρόπο.

Αγάπη και θάνατος, αλήθεια και ψέμα, πίστη και προδοσία, ελπίδα και απόγνωση εναλλάσσονται, σε μία άβυσσο ποίησης και σαρκασμού, αναζητώντας το νόημα της ζωής.

Όπως λέει ο συγγραφέας στο έργο: «Η αγάπη είναι ένα απλό πράγμα, προσιτό σε λίγους. Η αγάπη δεν έχει κανόνες και ορισμούς. Η αγάπη είναι μεγάλη δύναμη. Η αγάπη νικάει το θάνατο».

Τι σας γοήτευσε στο έργο;

Είναι ένα καταπληκτικό έργο, γεμάτο σαρκασμό. Με το που μου το διάβασε ο Λευτέρης Βογιατζής, κατάλαβα αμέσως ότι αυτό είναι! Όλα τα υπόλοιπα που συζητούσαμε, έφυγαν από το τραπέζι.

Ο Βιριπάγεφ έχει ένα εντελώς προσωπικό ύφος. Με μεγάλη απλότητα και πολύ προσιτή γλώσσα, καταφέρνει να συνδυάσει φιλοσοφικές ιδέες, ποιητική διάσταση και συγκίνηση, μέσα σε έναν λαβύρινθο σαρκασμού. Είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, μια νέα πρόταση στη δραματουργία.

Οι «Ψευδαισθήσεις» για τις οποίες μιλάει, είναι, αφενός, οι ανθρώπινες ψευδαισθήσεις για την απόλυτη αγάπη, την αλήθεια, το ψέμα, την προδοσία ανάμεσα σε ένα ζευγάρι και αφετέρου, οι ψευδαισθήσεις του κοινού που έρχεται στο θέατρο, για να δει μια παράσταση, αλλά ο Βιριπάγεφ του διαλύει δεδομένες αντιλήψεις για το ποια είναι η λειτουργία του θεάτρου και του θεατή.

Ποιο είναι το σκηνοθετικό προφίλ της παράστασης;

Τέσσερις ηθοποιοί μιλούν για δύο παντρεμένα ζευγάρια. Μας αφηγούνται ιστορίες από τα νιάτα τους, ως την ημέρα του θανάτου τους. Είναι ένα έργο για την αγάπη και το νόημα της ζωής.

Το ύφος της παράστασης θυμίζει μια ιδιότυπη διάλεξη περί αγάπης και περί ζωής γενικότερα. Δεν υπάρχει ταύτιση των αφηγητών με κάποιον ρόλο, δεν υπάρχει η ψευδαίσθηση της αληθοφάνειας, δεν υπάρχει αναπαράσταση των σκηνών.

Ποια είναι για σας τα χαρακτηριστικά της πραγματικής αγάπης;

Θα χρησιμοποιήσω ένα απόσπασμα από το έργο: «Η αγάπη είναι μόχθος. Είναι να ξέρεις να αναλαμβάνεις ευθύνη. Η αληθινή αγάπη είναι δόσιμο. Τίποτα δεν μπορεί να μας βγάλει από το τέλμα του προσωπικού μας εγωισμού, εκτός από την αγάπη».

Ποιο θεωρείτε πως είναι το νόημα της ζωής;

Αν υπάρχει νόημα στη ζωή, νομίζω πως είναι ακριβώς το ότι δεν έχει κανένα νόημα. Αν όμως ζεις τη ζωή σου αγαπώντας, τότε η εντύπωση αυτής της ματαιότητας κάπως μαλακώνει.

Πόσες πραγματικότητες υπάρχουν πέρα από αυτήν που βλέπουν τα μάτια μας και τι θα έμενε τελικά αν κατέρρεαν όλες οι ψευδαισθήσεις που χορεύουν γύρω μας;

Αυτό που βλέπουν τα μάτια μας είναι ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό πραγματικότητας. Αλλά τι είναι, αλήθεια, η πραγματικότητα; Υπάρχει; Ορίζεται; Είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα για τον καθένα μας, και το έργο αναφέρεται πολύ σε αυτό. Αν κατέρρεαν όλες οι ψευδαισθήσεις, μάλλον δεν θα έμεναν και πολλά πράγματα λοιπόν.

Ταυτότητα παράστασης: μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου, σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου, σκηνικό-κοστούμια: Εύα Μανιδάκη, φωτισμοι: Λευτέρης Παυλόπουλος. Παίζουν: Παντελής Δεντάκης, Αλεξία Καλτσίκη, Βασίλης Κουκαλάνι, Ηλέκτρα Νικολούζου.

Πληροφορίες: Νέα Σκηνή - Θέατρο της οδού Κυκλάδων, Κυκλάδων 11 – Αθήνα, τηλ.: 210 8217877. Παραστάσεις: από 20 Απριλίου και για 30 παραστάσεις.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ