Ο Κρις Ραντάνοφ μιλάει στο click@Life για την «αιώνια αϋπνία» και το βασανιστικό συναίσθημα της συνεχούς μεταμόρφωσης, που βιώνει ο ήρωας, τον οποίο υποδύεται στην παράσταση της Bijoux de Kant, «Εγκώμιο μιας μεταμόρφωσης».

Ο Κρις Ραντάνοφ πλέκει το «Εγκώμιο μιας μεταμόρφωσης», στην παράσταση της Bijoux de Kant, που βασίζεται στα «Άσματα του Μαλντορόρ» του Κόμη του Λωτρεαμόν και παρουσιάζεται 5 με 11 Ιουνίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

Αιωρούμενος μεταξύ μιας ταυτότητας -που, απλώς, γράφει «άλλος»- και της επιθυμίας για μεταμόρφωση -που θα τον οδηγήσει μακριά από όλα αυτά που μοιάζουν «ξένα», βιώνοντας τη ανείπωτη μοναξιά της «διαφοράς» και την αγαλλίαση στην ιδέα μιας πιθανής «ομοιότητας»-, ο ήρωας - Λωτρεαμόν σηκώνει το χέρι του, για να δείξει τον έναν κατάμαυρο κύκνο στο κοπάδι και στέκεται όρθιος, για να εξηγήσει τι συμβαίνει, όταν η «μεταμόρφωση» είναι «επιλογή».

«Ωστόσο δεν παραπονιέμαι. Δέχτηκα τη ζωή σαν τραύμα και απαγόρευσα στην αυτοκτονία να θεραπεύσει την ουλή. Θέλω να βλέπει ο Δημιουργός την κάθε στιγμή της αιωνιότητάς του, εμένα, το χαίνον ρήγμα. Είναι η ποινή που του επιβάλλω».

Μέσα από μια σκηνική εγκατάσταση 300 τετραγωνικών μέτρων και ενσαρκώνοντας έναν «ξένο» που έχει επιλέξει την «αιώνια αϋπνία» ως στάση ζωής, ο Κρις Ραντάνοφ διερευνά τα όρια της συνάντησης ηθοποιού και κειμένου και μας αναλύει τις συνεχείς μεταμορφώσεις του ήρωα και του κόσμου μας.

Ποια στοιχεία καθιστούν τον Κόμη του Λωτρεαμόν μία από τις πιο σκοτεινές προσωπικότητες της παγκόσμιας λογοτεχνίας;

Το γεγονός, ότι σε πολύ νεαρή ηλικία, στα 24 του, έγραψε τα «Άσματα του Μαλντορόρ», αυτό το τόσο σπάνιας ομορφιάς και μυστηρίου παραληρηματικό κείμενο και το ότι πέθανε αμέσως μετά τη συγγραφή του, ενώ η αξία του λόγου του και της ιδιοφυίας του ανακαλύφθηκε μισό αιώνα μετά, τον καθιστά αρκετά σκοτεινό ως φυσιογνωμία.

Ποια απόμερα μονοπάτια της ανθρώπινης ψυχής χαρτογραφούνται στην παράσταση;

Στην παράσταση, περισσότερο εμφανίζονται τα στοιχεία της μισανθρωπίας που δημιουργείται στην ψυχή κάποιου, χωρίς ο ίδιος να είναι «σκοτεινός» ψυχικά, αλλά επειδή η κοινωνία «τον βάζει απέναντι» και νιώθει μόνος, γιατί έχει αποβληθεί. Ο συγγραφέας λέει χαρακτηριστικά: «ο καθείς ας μένει στη φύση του».

Έτσι και στην παράσταση, δεν έχουμε στρέψει τη φόρμα προς το ψυχολογικό σκοτάδι, αλλά οδηγούμαστε πιο πολύ από το ίδιο το σώμα του ήρωα. Ένα σώμα το οποίο παλεύει, γιατί και ο άνθρωπος αρχίζει και γίνεται σκοτεινός, όταν το σώμα του είναι διαφορετικό από των άλλων.

Στραφήκαμε πιο πολύ προς το ζωώδες ένστικτο ενός ανθρώπου, ο οποίος προσπαθεί να μεταμορφώνεται διαρκώς, για να φύγει από το όριο που τον περιβάλλει, δηλαδή από το ίδιο του το σώμα –αληθινό και κοινωνικό- που τον περιορίζει. Σε όλη τη διαδρομή, ο ήρωας προσπαθεί να αποβάλει από τον εαυτό του την κοινωνία.

Για ποιους λόγους το έργο δεν εκδόθηκε, παρά μόνο μετά τον θάνατο του δημιουργού του;

Θεωρήθηκε ιδιαίτερα επικίνδυνο σε ιδέες για την εποχή του και οι υποψήφιοι εκδότες φοβήθηκαν πως, αν τολμήσουν να το εκδώσουν, θα υποστούν ποινικές διώξεις.

Ποιο είναι το πιο βασανιστικό συναίσθημα του ήρωα;

Είναι η συνεχής μεταμόρφωση. Ο ήρωας της παράστασης κυνηγάει τη μεταμόρφωση, για να φτάσει σε ένα ον ιδανικό για τον εαυτό του, ένα ον που να ξεφεύγει από τον άνθρωπο.

Περνάει από τη μια μεταμόρφωση στην άλλη μέσα από πόνο και δεν ξέρει αν θα ζήσει ή αν θα πεθάνει στο τέλος. Είναι κάθε φορά ένα ρίσκο. Και κάνει show σε κάθε μεταμόρφωση, γιατί δεν ξέρει που θα τον οδηγήσει αυτή. Αλλά πάντα συμβαίνει το ίδιο. Δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει τη μεταμόρφωση και ξεκινά από την αρχή. Γι’ αυτό δεν βρίσκει λύτρωση.

Ποιες σημασιολογικές διαστάσεις παίρνει η έννοια της μεταμόρφωσης;

Η βασική σημασιολογική διάσταση της έννοιας της μεταμόρφωσης εδώ έγκειται στο ότι αυτός ο ήρωας, «γυρίζοντας» προς τη γη, προς το πρωτόγονο, προσπαθεί να γίνει κάτι καλύτερο από την κοινωνία.

Μάλιστα, μέχρι να φτάσει στο σημείο να καταφέρει αυτή την τέλεια τελική μεταμόρφωση που ονειρεύεται, έχει βάλει όρκο να μην κοιμάται. Για 30 χρόνια, δεν επιτρέπει στον εαυτό του να κοιμηθεί. Με την ελπίδα ότι θα ξεκουραστεί, όταν έρθει αυτή η ιδανική μεταμόρφωση. Γιατί από τη γέννησή του, ο ήρωας βλέπει τον εαυτό του «απέναντι» από την ανθρωπότητα.

Ποια είναι η λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ μεγαλοφυΐας και παράνοιας;

Δεν ξέρω ποια είναι η διαφορά. Πολλές φορές, λέμε τρελούς τους ιδιοφυείς, γιατί, πολλές φορές, είναι πιο μπροστά από την εποχή τους. Δεν ξέρω, ειλικρινά. Ο όρος τρελός έχει μπει από την κοινωνία, για να ξεχωρίζει τους ψυχολογικά διαφορετικούς από τους τυπικά κανονικούς. Αυτά είναι ταμπέλες.

Ποιους διευρυμένους αντιληπτικούς ορίζοντες ανοίγει η «αιώνια αϋπνία», ως στάση ζωής;

Προσωπικά, σαν φυσιολογικός άνθρωπος, δεν πιστεύω πως η αϋπνία διευρύνει τους ορίζοντες της αντίληψής μου. Ωστόσο, στο κείμενο, αυτή η πράξη αποκτά άλλη διάσταση. Η «αιώνια αϋπνία» είναι μια θέση απέναντι στα πράγματα. Να μην κλείνουμε το μυαλό μας, τα μάτια μας, μπροστά σε αυτό που συμβαίνει, να είναι σε εγρήγορση ο εγκέφαλος μας, ώστε να ξεχωρίζουμε αυτό που μας ενδιαφέρει, γιατί περνούν σημαντικά πράγματα από δίπλα μας και δεν αντιδρούμε καν.

Πόσο θα άλλαζε τον σύγχρονο κόσμο μας που παραπαίει, η επιλογή μιας συνειδητής μεταμόρφωσης;

Νομίζω ο κόσμος μεταμορφώνεται συνεχώς. Πάντα με πόνο. Εξεγέρσεις με θύματα, απεργίες με θύματα. Η οργή, όταν ξεχειλίζει παίρνει τροπές που δεν προβλέπονται. Η κοινωνική μεταμόρφωση μαζεύει… μαζεύει… και, ξαφνικά, γίνεται η έκρηξη. Γι’ αυτό πονά πάντα. Όσο συνειδητή και αν είναι, δεν φανταζόμαστε που καταλήγει. Αλλάζουμε κάτι, αλλά δεν ξέρουμε πραγματικά πού πηγαίνουμε, τι θα γίνει μετά.

Ταυτότητα παράστασης: μετάφραση: Στρατής Πασχάλης,σκηνοθεσία – σκηνογραφία: Γιάννης Σκουρλέτης, μουσική: Κώστας Δαλακούρας, προσαρμογή κειμένου – δραματουργία: Γιώργος Λαγουρός, γλυπτική: Περικλής Πραβήτας, βοηθός σκηνοθέτη: Σαμψών Φύτρος, καλλιτεχνική Διεύθυνση: Αλέξιος Παπαζαχαρίας. Ερμηνεία: Κρις Ραντάνοφ.

Πληροφορίες: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης – Υπόγειο Γκαράζ, Πειραιώς 206 – Αθήνα, τηλ.: 210 3418550. Παραστάσεις: 5 έως 11 Ιουνίου, στις 21.30. Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά. Είσοδος: 10 ευρώ.

ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ