Αυτό που τα ξεχωρίζει τα «λειτουργικά τρόφιμα» από τα κοινά τρόφιμα, είναι ότι παρέχουν οφέλη πέρα από τη θρεπτική αξία τους αυτή καθαυτή και ορισμένες φορές, τα οφέλη αυτά προκύπτουν από την τεχνητή ενίσχυσή τους με συγκεκριμένα συστατικά.

«Λειτουργικά τρόφιμα» θεωρούνται τα τρόφιμα και τα ποτά, τα οποία, με βάση επιστημονικές αποδείξεις, φέρονται να παρέχουν οφέλη στην υγεία, είτε έχουν υποστεί τροποποίηση έτσι ώστε να αυξηθεί η περιεκτικότητα των ωφέλιμων συστατικών.

Αυτό που τα ξεχωρίζει από τα κοινά τρόφιμα είναι ότι παρέχουν οφέλη πέρα από τη θρεπτική αξία τους αυτή καθαυτή (π.χ. από την περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες ή βιταμίνες) και ορισμένες φορές, τα οφέλη αυτά προκύπτουν από την ενίσχυσή τους με συγκεκριμένα συστατικά.

Οι διάφορες τροφές, περιέχουν φυσικά θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα μας για να είναι υγιές. Όταν τρώμε ένα μήλο, ωφελούμαστε από τις φυτικές του ίνες, αλλά και από τις βιταμίνες και τα ανόργανα συστατικά που περιέχει. Επιπλέον, τα μήλα περιέχουν φυτοχημικά θρεπτικά συστατικά που μπορεί να επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης και προσφέρουν προστασία από ορισμένες ασθένειες όπως ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες. Τα μήλα είναι ένα είδος λειτουργικών τροφίμων, διότι παρέχουν οφέλη για την υγεία που υπερβαίνουν αυτά των απλών τροφίμων. Τα φυτοθρεπτικά συστατικά που περιέχουν, προσφέρουν πρόσθετη προστασία κατά των διαφόρων ασθενειών.

Οι εταιρείες τροφίμων έχουν προχωρήσει αυτή την ιδέα ένα βήμα παραπέρα, εμπλουτίζοντας και ενισχύοντας τα επεξεργασμένα τρόφιμα, με συστατικά των τροφίμων που θεωρείται ότι προσφέρουν επιπλέον οφέλη για την υγεία. Για παράδειγμα, μπορείτε να βρείτε αυγά και γιαούρτι, που περιέχουν τα ωφέλιμα για την καρδιά ωμέγα-3 λιπαρά, χυμό πορτοκαλιού ενισχυμένο με βιταμίνη D και μαργαρίνες με φυτικά συστατικά που ονομάζονται φυτοστερόλες που βοηθούν στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης. Επίσης τα ενισχυμένα με προβιοτικά γαλακτοκομικά προϊόντα και τα dressings, είναι ένα ακόμη παράδειγμα λειτουργικών τροφίμων που αυξάνονται σε δημοτικότητα.

Τα λειτουργικά τρόφιμα ανταποκρίνονται στη… φήμη τους;

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι λειτουργικά τρόφιμα, επειδή περιέχουν φυτοχημικά θρεπτικά συστατικά που προσφέρουν οφέλη πέρα από αυτά της βασικής διατροφής. Αυτά τα φυτοθρεπτικά συστατικά βρίσκονται ακριβώς στη σωστή αναλογία και έχουν οφέλη που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Από την άλλη πλευρά, οι κατασκευαστές τροφίμων προσθέτοντας τεχνητά αυτά τα συστατικά σε τρόφιμα και ποτά, ελπίζουν ότι προσφέρουν τα ίδια οφέλη, με εκείνα που υπάρχουν στη φυσική τους κατάσταση. Δυστυχώς όμως, όταν απομονώνουμε ένα συστατικό ενός τροφίμου, δεν έχουμε πάντα τα ίδια αποτελέσματα.

Ένα άλλο πρόβλημα με τα βιομηχανοποιημένα λειτουργικά τρόφιμα είναι το ποσό των λειτουργικών συστατικών που περιέχουν. Για παράδειγμα, όταν αγοράζουμε γιαούρτι που είναι εμπλουτισμένο με ω-3 Δεϋδροασκορβικό οξύ (DHA), παίρνουμε μόνο ένα μικρό ποσοστό από το DHA που θα παίρναμε τρώγοντας ένα κομμάτι φρέσκου σολομού.

Επιπλέον, μόνο και μόνο επειδή ένα λειτουργικό τρόφιμο που μπορούμε να το βρούμε στα ράφια ενός σούπερ μάρκετ, έχει προβιοτικά ή ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, δε σημαίνει αυτομάτως ότι είναι και υγιεινό. Διαβάστε προσεκτικά την ετικέτα και μπορεί να ανακαλύψετε ότι το προϊόν εξακολουθεί να περιέχει πρόσθετη ζάχαρη ή αλάτι. Μερικές μαργαρίνες που υποτίθεται πως είναι καλές για την καρδιά και περιέχουν φυτοστερόλες, μπορεί επίσης να περιέχουν μικρές ποσότητες trans λιπαρών οξέων. Μήπως οι φυτοστερόλες αντισταθμίζουν τα trans λιπαρά; Μάλλον όχι. Μην πιστεύετε λοιπόν ότι ένα συσκευασμένο προϊόν με πρόσθετα λειτουργικά συστατικά, είναι αυτόματα υγιεινό.

Τα καλύτερα λειτουργικά τρόφιμα

Τα καλύτερα λειτουργικά τρόφιμα είναι τα φυσικά φρούτα και λαχανικά και τα μη επεξεργασμένα δημητριακά ολικής αλέσεως που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Με μια ισορροπημένη διατροφή υγιεινών, φυσικών τροφών, δε θα χρειάζεστε επεξεργασμένα λειτουργικά τρόφιμα. Μια εξαίρεση μπορεί να είναι κάποιος που ακολουθεί vegan διατροφή και δεν παίρνει αρκετό ασβέστιο μέσω της διατροφής του. Στην περίπτωση αυτή, ο χυμός πορτοκαλιού που είναι εμπλουτισμένος με ασβέστιο, προσφέρει μια καλή πηγή του ασβεστίου δεν μπορεί να πάρει διαφορετικά.

Η φύση μάς παρέχει το τέλειο μίγμα βιταμινών, μετάλλων και φυτοθρεπτικών συστατικών. Όταν ακολουθούμε μια διατροφή με φυσικά τρόφιμα, τα διάφορα συστατικά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και μεγιστοποιούν τα οφέλη για την υγεία μας.