Τα στελέχη γνωρίζουν ότι η αίσθηση χαλαρότητας μετρά στην παρούσα φάση. Μια μεταξωτή γραβάτα όμως προσφέρει το ακριβώς αντίθετο.

Πριν από λίγο καιρό ο διευθύνων σύμβουλος της Suntory, η οποία εξειδικεύεται στην παραγωγή ουίσκι, συμμετείχε, μαζί με άλλα στελέχη, σε διαδικτυακή εκδήλωση των Financial Times με θέμα το περιβάλλον.

Περιγράφοντας τις εντυπώσεις της η Gillian Tett των FT ανέφερε πως καθώς κοίταζε τον Takeshi Niinami να τοποθετείται για τα πλαστικά μιας χρήσης, συνειδητοποίησε ότι κάτι έλειπε από πάνω του. Ο Niinami δεν φορούσε γραβάτα, πράγμα ασυνήθιστο για στέλεχος μεγάλης εταιρείας.

Η γραβάτα, που κάποτε θεωρείτο σύμβολο της κουλτούρας των επιχειρήσεων, φαίνεται πως έχει πέσει θύμα της πανδημίας.

Σύμφωνα με τους FT, τους τελευταίους μήνες τα περισσότερα στελέχη συμμετέχουν στις τηλεδιασκέψεις φορώντας ανοιχτά πουκάμισα, συνοδευόμενα κάποιες από σακάκια ή κοστούμια.

Ακόμα και ορισμένα πολιτικά πρόσωπα φαίνεται να υποκύπτουν στον πειρασμό. Ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συχνά φοράει μια κόκκινη γραβάτα, ενώ στον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον αρέσει να πειραματίζεται με διάφορα σχέδια. Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Λίο Βαράντκαρ από την άλλη παρουσιάζεται πιο αρμονικός με τις τάσεις των καιρών. Τον περασμένο Απρίλιο μάλιστα αποκάλυψε πως θα «κάψει τις γραβάτες» οι οποίες, όπως είπε, του έσφιγγαν τον λαιμό. Έκτοτε λίγοι Ιρλανδοί πολιτικοί έχουν εμφανιστεί φορώντας γραβάτα.

Ο Βαράντκαρ δεν όμως ο μόνος που αποκήρυξη τις γραβάτες. Τον περασμένο Μάρτιο ο κυβερνήτης της Βιρτζίνια Ραλφ Νόρθαμ, γιατρός στο επάγγελμα, ανακοίνωσε ότι εγκατέλειπε τις γραβάτες εξηγώντας ότι (οι γραβάτες) μπορούν να «φιλοξενούν μεταδοτικά παθογόνα». Αυτό όμως προφανώς δεν αποτελεί πρόβλημα για κάποιον που μιλάει στο Zoom από το σπίτι του.

Περισσότερο ενδιαφέρον, επομένως, κρύβει ο συμβολισμός πίσω από αυτό το ενδυματολογικό κομμάτι. Ένας από τους  βασικούς συνειρμούς με τους οποίους έχει συνδεθεί η επιλογή της γραβάτας αποτελεί η αίσθηση επαγγελματισμού. Μπορεί να προσφέρει την εικόνα ενός σοβαρού και με εξουσία ανθρώπου.

Γιατί τότε τις εγκαταλείπουν και όλο και περισσότεροι  δεν τις επιλέγουν, θα αναρωτηθεί κανείς. Η προφανής απάντηση είναι ότι βρίσκονται στο σπίτι τους, και όχι στο γραφείο. Επομένως υπάρχει λιγότερη πίεση να εναρμονιστούν με το επαγγελματικό πνεύμα. Αυτό όμως δεν στέκει ακριβώς.

Αν μπορούσες να ανακαλύψεις ένα σύμβολο που θα πρόσδιδε αέρα επαγγελματισμού σε ένα άντρα που συμμετέχει σε βιντεοκλήση, δύσκολα θα έβρισκες πιο εύκολο από την γραβάτα.

Αρκετοί άντρες διαθέτουν ολόκληρα ντουλάπια με γραβάτες, οι οποίες αποτελούν ένα μέσο για να εκφραστούν. Και μπορούν να τις φοράνε στο Zoom, κι ας φοράνε από κάτω τις πιτζάμες τους. Αν όμως οι άντρες μπορούσαν να φορέσουν γραβάτα στο Zoom, σημειώνει η αρθρογράφος, τότε θα μπορούσαν και να διαχωρίσουν την προσωπική ώρα από την ώρα εργασίας- κάτι που φαίνεται να δυσκολεύει αρκετούς που εργάζονται από το σπίτι.

Τελικά, συμπεραίνει, οι άντρες της εποχής του κορωνοϊού εγκαταλείπουν τις γραβάτες γιατί τις έχουν συνδέσει με την εταιρική νοοτροπία μιας άλλης εποχής, περασμένης. Οι γραβάτες άλλωστε έχουν συνδεθεί στενά με την ιεραρχία των επιχειρήσεων. Προκαλούν μια αίσθηση σεβασμού και τάξης. Τα ανοιχτά πουκάμισα από την άλλη προσφέρουν μια αίσθηση νεανικότητας και σίγουρα λιγότερης επισημότητας.  

Και αυτή η εικόνα της χαλαρότητας, σύμφωνα με τους FT, στην παρούσα φάση αξίζει να υπάρχει στον εταιρικό κόσμο. Όταν ο κόσμος επανέλθει μετά την επέλαση και το τέλος του Covid-19, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Οι νικητές στον μετά την πανδημία κόσμο θα είναι αυτοί που προσαρμόστηκαν γρήγορα στην ρευστή ψηφιακή οικονομία του 21ου αιώνα.

Φυσικά και θα υπάρχουν μέρη και περιστάσεις που η γραβάτα θα είναι απαραίτητη, ειδικά στα πιο επίσημα και τυπικά εργασιακά περιβάλλοντα που διακατέχονται από «σκληροπυρηνική» κουλτούρα, όπως αυτή της Ιαπωνίας.

Τελικά ίσως, πιο απλά, ο κορωνοϊός να οδηγεί σε λεπτές πολιτισμικές αλλαγές…