Το μεγάλωμα ενός παιδιού στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να διαφέρει και να συναντά προκλήσεις, ωστόσο υπάρχουν πρωτοβουλίες και προγράμματα που μπορούν να βοηθήσουν τόσο τις οικογένειες, όσο και τα ίδια τα άτομα να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και να αγκαλιάσουν τη διαφορετικότητά τους.

Τα ποσοστά αυτισμού στη χώρα μας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Το 2000, 1 παιδί στα 1.000 γεννιόταν με αυτισμό, το 2010 το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σε 1 στα 300, ενώ το 2023 αυξήθηκε σε 1 στα 88 παιδιά. Αυτά είναι τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσε το ΚΜΟΠ https://www.kmop.gr/ – Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας με θέμα «Αυτισμός & Διαταραχές Ψυχικής Υγείας: Καινοτόμες Πρακτικές Συμπερίληψης», όπου έγινε εκτενής αναφορά στις πολύπλευρες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γονείς παιδιών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού, με βασικότερη την ελλιπή μέριμνα εκ μέρους του κράτους, καθώς και τη χρήση εργαλείων που προωθούν τη συμπερίληψή τους.

«Οι προκλήσεις για εμάς δεν τελειώνουν. Ο μαραθώνιος είναι αρκετά μεγάλος και μακρύς», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Κατερίνα Σούρδα, μητέρα παιδιού με αυτισμό. Οι μεγαλύτερες δυσκολίες για έναν γονιό, σύμφωνα με την κ. Σούρδα, είναι αρχικά να κατανοήσει και τα αποδεχτεί αυτό που συμβαίνει στο παιδί του και στη συνέχεια να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή μόνος του, χωρίς να έχει επαρκή στήριξη και καθοδήγηση από το κράτος.

Μερικές από τις προκλήσεις που καλούνται επίσης να αντιμετωπίσουν οι γονείς παιδιών με ΔΑΦ είναι η απουσία έμπειρων, εξειδικευμένων θεραπευτών στη χώρα μας, η δυσκολία να διαχειριστούν την αλλαγή των ισορροπιών μέσα στην οικογένεια και να στηρίξουν και τα υπόλοιπα μέλη της, η απουσία παιδικών σταθμών που να δέχονται παιδιά έως 4 ετών με αναπτυξιακές διαταραχές, η δυσκολία να εξασφαλίσουν δωρεάν παροχή εξειδικευμένου βοηθητικού προσωπικού στα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η ευρύτερη συμπερίληψη, καθώς και το υψηλό οικονομικό κόστος των θεραπειών, το οποίο καλύπτεται σε πολύ μικρό βαθμό από το κράτος.

Στο ζήτημα της συμπερίληψης των ατόμων με διαταραχές ψυχικής υγείας αναφέρθηκε από την πλευρά της η κ. Στέλλα Βαγενά, κλινική ψυχολόγος, ενώ οι κ. Εύα Σαλματάνη και κ. Μαρίνα Νάτσια παρουσίασαν, εκ μέρους του ΚΜΟΠ, καινοτόμες πρακτικές συμπερίληψης ατόμων με ΔΑΦ και ψυχικές διαταραχές.

Συγκεκριμένα, η κ. Σαλματάνη, διαχειρίστρια προγραμμάτων στο ΚΜΟΠ, παρουσίασε την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία StoryLiving, στόχος της οποίας είναι η ψυχολογική ενδυνάμωση νεαρών ατόμων με αυτισμό ή ψυχικές διαταραχές μέσα από την πρακτική της ψηφιακής αφήγησης ιστοριών. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα StoryLiving που έχει αναπτυχθεί προκειμένου να βοηθήσει επαγγελματίες υγείας, κοινωνικούς λειτουργούς και εκπαιδευτές να στηρίξουν νέους και νέες με ΔΑΦ μέσα από την ψηφιακή αφήγηση ιστοριών.

Η κ. Νάτσια, ερευνήτρια στο ΚΜΟΠ, παρουσίασε την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία INCLUDED, μέσα από την οποία θα σχεδιαστεί και θα εφαρμοστεί πιλοτικά ένα συμπεριληπτικό πρόγραμμα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης για μαθητές και μαθήτριες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με έμφαση σε άτομα με αναπηρίες. Μίλησε επίσης για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα EMBRACE, στόχος του οποίου είναι η ομαλή ένταξη των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον, κυρίως μέσω της ενίσχυσης των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής, αλλά και για το πρόγραμμα YOUTHASD, το οποίο επιδιώκει αφενός να συμβάλει στην αύξηση της ελκυστικότητας και της προσβασιμότητας της εργασίας για τους νέους με ΔΑΦ, αφετέρου να υποστηρίξει τις οργανώσεις νεολαίας να συμπεριλάβουν τους νέους με ΔΑΦ στις πρωτοβουλίες τους.

Τέλος, η κ. Κατερίνα Σούρδα παρουσίασε τις υπηρεσίες που προσφέρει το ΚΜΟΠ Social Net για τη στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων, όπως ΑμεΑ και τις οικογένειές τους, άτομα τρίτης ηλικίας και έφηβους έως 15 ετών με υψηλό κίνδυνο παραβατικότητας.