Η Αθανασία Παναγοπούλου, Συνθετική-Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια, Ψυχοδραματίστρια, Γελωτοθεραπεύτρια και Συγγραφέας από το diatrofi.gr εξηγεί τι συμβαίνει με την μυθομανία και τη ναρκισσιστική διαταραχή, δύο συχνές και πολυπλοκότατες καταστάσεις που επηρεάζουν την ανθρώπινη ψυχή.

Ο παραδοσιακός μύθος του Νάρκισσου, ο οποίος ερωτεύτηκε το ίδιο του το είδωλο και κατέληξε να μετατραπεί σε λουλούδι που φυτρώνει δίπλα σε ένα ρυάκι, αντιπροσωπεύει συμβολικά την αυτοαναζήτηση και τον πόνο που προκαλεί η απουσία αληθινής σύνδεσης με τον εαυτό και τους άλλους. Καθώς οι ασθένειες αυτές εξακολουθούν να είναι σημαντικές στο πλαίσιο της ψυχολογίας, η κατανόηση τους και η αντιμετώπισή τους απαιτούν τη διαμόρφωση βαθιάς κατανόησης και σεβασμού για τον ανθρώπινο ψυχισμό.

 Τι είναι η μυθομανία
Η μυθομανία είναι ένα φαινόμενο όπου οι άνθρωποι δημιουργούν και προβάλλουν ψεύτικες ιστορίες ή καταστάσεις με σκοπό να εντυπωσιάσουν ή να παραπλανήσουν τους άλλους. Εν τέλει, η μυθομανία προκύπτει από μια βαθύτερη ανάγκη για αναγνώριση και επιβεβαίωση. Οι μύθοι που δημιουργούνται μπορεί να είναι τόσο εσωτερικοί, όσο και εξωτερικοί. Ο μυθομανής ίσως να παρουσιάζει ψευδείς εικόνες για τον εαυτό του, τις ικανότητές του, τις εμπειρίες του ή τις σχέσεις του. Η ανάγκη να εξωτερικευτεί μια εικόνα επιτυχίας ή αρμονίας είναι ένα σημαντικό κίνητρο πίσω από τη μυθομανία.

Ναρκισσιστική διαταραχή
Από την άλλη πλευρά του φάσματος, η ναρκισσιστική διαταραχή αναδεικνύει μια έντονη επικέντρωση στον εαυτό, με έλλειψη συμπόνιας και συμπερίληψης για τους άλλους.

Οι άνθρωποι με ναρκισσιστική διαταραχή είναι πολύ απασχολημένοι με τη δική τους εικόνα. Επιδίδονται σε υπερβολικό αυτοθαυμασμό και δεν είναι διατεθειμένοι να αναγνωρίσουν τις αδυναμίες τους. Ο παραδοσιακός όρος «ναρκισσισμός» αναφέρεται στον μυθολογικό ήρωα Νάρκισσο. Ερωτεύτηκε το ίδιο του το είδωλο και κατέληξε να συντριβεί από την ανεπανόρθωτη αγάπη του για τον εαυτό του.

Προϊόντα διαταραγμένων σχέσεων
Τόσο η μυθομανία όσο και η ναρκισσιστική διαταραχή είναι προϊόντα μιας διαταραγμένης σχέσης με τον εαυτό και τους άλλους. Οι μύθοι και οι ψευδαισθήσεις που δημιουργούνται λειτουργούν ως μια προσωρινή ανακούφιση από την ανασφάλεια και τον πόνο. Ο μυθομανής μπορεί να παρουσιάζει ψευδείς ιστορίες για να αποκτήσει την αναγνώριση που του λείπει. Ο ναρκισσιστής αντίστοιχα, επιδιώκει τη θετική αναγνώριση μέσα από τoν αυτοθαυμασμό.

Θεραπεία
Η θεραπευτική προσέγγιση σε αυτές τις διαταραχές απαιτεί μια συνειδητή αναζήτηση του αληθινού αυτού και της αληθινής σύνδεσης με τους άλλους. Η αναγνώριση των αδυναμιών και η αποδοχή της πραγματικότητας είναι τα πρώτα βήματα προς την αποκάλυψη της αληθινής αυτοσυνειδησίας. Μέσω της θεραπείας και της ψυχοθεραπείας, οι ασθενείς μπορούν να εξερευνήσουν τις ρίζες των προβλημάτων τους και να ανακαλύψουν νέους τρόπους αντιμετώπισης των συναισθημάτων τους.

Στην ουσία, η μυθομανία και η ναρκισσιστική διαταραχή αντιπροσωπεύουν διαδικασίες που συνδέονται με την αυτοαναζήτηση, την αυτοαναγνώριση και την αυτοαποδοχή. Πίσω από όλα τα παραπάνω κρύβεται καλά η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η ανάγκη για αναγνώριση. Μέσω της θεραπείας και της υποστήριξης, οι άνθρωποι που πάσχουν από αυτές τις διαταραχές μπορούν να ανακτήσουν την εσωτερική γαλήνη και την σύνδεση με τον εαυτό τους και τους άλλους.

Μυθομανία και σύνδεση με ναρκισσιστική διαταραχή
Η μυθομανία και η ναρκισσιστική διαταραχή συνδέονται σε πολλά επίπεδα λόγω των κοινών χαρακτηριστικών και των βαθύτερων ψυχολογικών διεργασιών που καθορίζουν την εμφάνισή τους. Αν και είναι δύο διαφορετικές διαταραχές, οι οποίες μπορεί να εκδηλώνονται με διαφορετικούς τρόπους, έχουν πολλά κοινά στοιχεία και παράγοντες που συμβάλλουν στη συνύπαρξή τους. Ας εξετάσουμε πώς συνδέονται μεταξύ τους η μυθομανία και η ναρκισσιστική διαταραχή:

Αυτοεικόνα και ανάγκη αναγνώρισης
Και η μυθομανία και η ναρκισσιστική διαταραχή προέρχονται από μια έντονη ανάγκη για αναγνώριση και θετική αυτοεικόνα. Ο μυθομανής δημιουργεί ψευδείς ιστορίες για να αποκτήσει την αναγνώριση που του λείπει. Ο ναρκισσιστής αντίστοιχα επιδιώκει την αναγνώριση μέσω του αυτοθαυμασμού και της υπερβολικής εκτίμησης του εαυτού του.

Έλλειψη  αυτοσυνειδησίας
Τόσο η μυθομανία όσο και η ναρκισσιστική διαταραχή συνήθως προκύπτουν από έλλειψη αυτοσυνειδησίας και δυσκολία στην αντιμετώπιση των αδυναμιών. Οι ασθενείς με αυτές τις διαταραχές δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα και να αναγνωρίσουν τις αδυναμίες τους, επιδεικνύοντας αντίθετη συμπεριφορά για να προστατευτούν από τον πόνο ή την απόρριψη.

Επιθυμία για εξουσία και επικοινωνία
Η μυθομανία και η ναρκισσιστική διαταραχή συνδέονται με την επιθυμία για εξουσία και επικοινωνία. Οι ασθενείς με αυτές τις διαταραχές συχνά προσπαθούν να ελέγχουν τους άλλους μέσω των ψεύτικων ιστοριών και της υπερβολικής αυτοπροβολής.

Ανάγκη αποδοχής
Η μυθομανία και η ναρκισσιστική διαταραχή μπορεί να απορρέουν από μια βαθύτερη ανάγκη για αποδοχή και αγάπη. Οι ασθενείς με αυτές τις διαταραχές μπορεί να επιδιώκουν την επιβεβαίωση και την αγάπη μέσω ψευδούς και υπερβολικής προβολής τους.

Αν και είναι διαφορετικές στη φύση τους, οι δύο αυτές διαταραχές μπορεί να εκδηλώνονται μαζί ή να επηρεάζουν αλληλοσυμπληρωματικά τη συμπεριφορά του ατόμου που τις βιώνει.

Πηγές

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing

Campbell, W. K., & Miller, J. D. (2011). The handbook of narcissism and narcissistic personality disorder: Theoretical approaches, empirical findings, and treatments. John Wiley & Sons. Akhtar, S. (1989)

The myth of normalcy: Toward a psychology of becoming. Jason Aronson. Horton, R. S., Bleau, G., & Drwecki, B. (2006)

Parenting narcissus: What are the links between parenting and narcissism? Journal of Personality, 74(2), 345-376

Ackerman, R. A., Hands, A. J., Donnellan, M. B., Hopwood, C. J., & Witt, E. A. (2019)

Experts’ views regarding the conceptualization of narcissism. Journal of Personality Disorders, 33(1), 1-21

Αθανασία Παναγοπούλου
Συνθετική-Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια
Ψυχοδραματίστρια
Γελωτοθεραπεύτρια
Συγγραφέας
www.diatrofi.gr