Η αξονική αγγειογραφία είναι μία από τις πιο σύγχρονες εφαρμογές των πολυτομικών αξονικών τομογράφων, οι οποίοι κατέστησαν δυνατή την σάρωση τμημάτων του σώματος μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Δείτε τα υπέρ και τα κατά της υπερσύγχρονης μεθόδου.

Απαιτεί τη χορήγηση σκιαγραφικού μέσου ενδοφλεβίως και μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση των μεγάλων κυρίως αρτηριών, αλλά και των φλεβών σχεδόν όλου του σώματος. Η εξέταση είναι παρόμοια με μία απλή αξονική τομογραφία, καθώς γίνεται σε πολυτομικό αξονικό τομογράφο που χρησιμοποιεί τις ακτίνες Χ για να πάρει πολλαπλές αξονικές εικόνες (κάθετα στον άξονα του σώματος), οι οποίες στην συνέχεια ανασυνθέτονται από έναν υπολογιστή παρέχοντας μας δισδιάστατες ή τρισδιάστατες εικόνες. Όταν το ζητούμενο είναι ο έλεγχος των αρτηριών, τότε η εξέταση λέγεται αρτηριογραφία, ενώ όταν θέλουμε να ελέγξουμε τις φλέβες μιλάμε για φλεβογραφία. Παρόλα αυτά, η έγχυση του σκιαγραφικού μέσου γίνεται πάντα σε μία φλέβα του χεριού και, καθώς αυτό κυκλοφορεί από τις φλέβες στις αρτηρίες, επιλέγοντας τον κατάλληλο χρόνο, μπορούμε να πάρουμε μία σειρά εικόνων, προκειμένου να απεικονίσουμε τις αρτηρίες ή τις φλέβες ή και τα δύο.

Κοινές εφαρμογές της αξονικής αγγειογραφίας

•Παθήσεις των αγγείων του εγκεφάλου (ανευρύσματα, αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες, στενώσεις, αποφράξεις)

•Παθήσεις των καρωτίδων (στενώσεις)

•Έλεγχος των αγγείων του άνω άκρου (εμβολή, τραύμα)

•Παθήσεις της αορτής (ανευρύσματα, στενώσεις, διαχωριστικά ανευρύσματα, έλεγχο μετά από τοποθέτηση stent)

•Έλεγχο των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς (στενώσεις, εκτίμηση του σκορ ασβεστίου)

•Έλεγχο των πνευμονικών αρτηριών (πνευμονική εμβολή)

•Έλεγχο των αγγείων του ήπατος (τραύμα, απόφραξη ηπατικών φλεβών, πρό- ή μεταμοσχευτικός έλεγχος)

•Έλεγχο των νεφρικών αγγείων (αναζήτηση στενώσεων σε υπερτασικούς ή επικουρικών αρτηριών σε προμεταμοσχευτικό έλεγχο)

•Παθήσεις των αγγείων των κάτω άκρων (στένωση ή απόφραξη αρτηριών, έμβολα σε φλέβες).

Προετοιμασία και διενέργεια της εξέτασης

Η εξέταση γενικώς είναι γρήγορη, εύκολη και ανώδυνη. Πριν την εξέταση, θα πρέπει κανείς να είναι νηστικός για 4-5 ώρες. Καλό είναι να φοράει κανείς άνετα ρούχα, χωρίς μεταλλικά αντικείμενα.

Ο εξεταζόμενος ξαπλώνει με την βοήθεια του τεχνολόγου στο εξεταστικό τραπέζι του αξονικού τομογράφου. Στην συνέχεια, τοποθετείται ένας μικρός καθετήρας σε μία φλέβα του χεριού, ο οποίος συνδέεται με τον εγχυτή του σκιαγραφικού. Ανάλογα με το είδος της εξέτασης, μπορεί να χρειαστεί ο εξεταζόμενος να κρατήσει την αναπνοή του για 10-20 δευτερόλεπτα. Κατά την έγχυση του σκιαγραφικού, μερικές φορές ο εξεταζόμενος μπορεί να νιώσει ένα αίσθημα ζέστης που εξαπλώνεται από τον λαιμό προς τα κάτω άκρα, κάτι που υποχωρεί ταχύτατα σε 1-2 λεπτά. Αφού διαπεράσουν το σώμα του εξεταζόμενου, οι ακτίνες Χ συλλαμβάνονται από τους κατάλληλους αισθητήρες και αποστέλλονται στον υπολογιστή του αξονικού τομογράφου όπου σχηματίζεται η εικόνα αρχικά σε εγκάρσιες τομές. Η όλη διαδικασία της εξέτασης διαρκεί συνήθως λιγότερο από 30 λεπτά. Και ο εξεταζόμενος είναι άμεσα ικανός να επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Σε δεύτερο χρόνο, ακολουθεί η επεξεργασία των δεδομένων της εξέτασης και η ανασύνθεση της εικόνας σε πολλαπλά επίπεδα, από τον ειδικά εκπαιδευμένο ιατρό ακτινοδιαγνώστη προκειμένου να αναδείξει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ανατομία και την παθολογία των εξεταζόμενων αγγείων. Αφού ολοκληρωθεί η γνωμάτευση, ο εξεταζόμενος είναι σε θέση να παραλάβει την ίδια ή την επόμενη συνήθως μέρα το φάκελο με τις εξετάσεις του, που συνοδεύεται πάντα από το πόρισμα του ακτινοδιαγνώστη που περιγράφει τα ευρήματα της εξέτασης, τα οποία θα εκτιμηθούν από τον θεράποντα ιατρό για την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση του προβλήματος.

Πλεονεκτήματα της αξονικής αγγειογραφίας

•Μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση των αγγείων εξίσου αξιόπιστα με την κλασσική αγγειογραφία.

•Επιπλέον, επιτρέπει να ελέγξουμε πέρα από τον αυλό και τις δομές έξω από τα αγγεία, ενώ έχουμε την δυνατότητα να μελετήσουμε τα αγγεία από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες.

•Συγκριτικά με την κλασσική αγγειογραφία που απαιτεί την τοποθέτηση καθετήρα σε μεγάλη αρτηρία ή φλέβα, η αξονική αγγειογραφία είναι πολύ λιγότερο επεμβατική και γι’αυτό καλύτερα ανεκτή από τους εξεταζόμενους, είναι πιο ασφαλής, πιο σύντομη και κοστίζει λιγότερο.

Μειονεκτήματα της αξονικής αγγειογραφίας

•Έχει τα αντίστοιχα μειονεκτήματα με την κλασσική αγγειογραφία, τα οποία σχετίζονται με την χρήση της ιοντίζουσας ακτινοβολίας και του σκιαγραφικού μέσου. Γι’αυτό, δεν ενδείκνυται σε εγκύους, άτομα με νεφρική ανεπάρκεια, με υπερθυρεοειδισμό και με ιστορικό αλλεργίας στο σκιαγραφικό.

Του Χρήστου Χατζηγεωργίου, Ι Ακτινοδιαγνώστη, Συνεργάτη ΕΥΡΩΔΙΑΓΝΩΣΗΣ, Μέλους Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ.